Brewster F2A Buffalo
Brewster Buffalo lub Brewster F2A – amerykański myśliwiec pokładowy z czasów II wojny światowej, pierwszy jednopłatowiec użytkowany przez United States Navy[1].
 Brewster F2A-3 Buffalo | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ |
pokładowy samolot myśliwski |
| Załoga |
1 pilot |
| Historia | |
| Data oblotu | |
| Lata produkcji | |
| Wycofanie ze służby | |
| Dane techniczne | |
| Napęd | |
| Moc |
1200 KM |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
10 668 mm |
| Długość |
8050 mm |
| Wysokość |
3533 mm |
| Powierzchnia nośna |
19,41 m² |
| Masa | |
| Własna |
2162 kg |
| Zapas paliwa |
600 l |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
518 km/h (na wys. 4900 m) |
| Pułap praktyczny |
9952 m |
| Zasięg |
2704 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| cztery karabiny maszynowe Colt MG 53-2 kalibru 12,7 mm | |
| Liczba miejsc | |
| 1 | |
| Użytkownicy | |
| Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Finlandia, Holandia, Australia, Nowa Zelandia | |
| Rzuty | |
| |
Historia edytuj
Samolot zaprojektowano w odpowiedzi na zamówienie amerykańskiej marynarki wojennej z 1936 roku na nowoczesny jednopłatowy pokładowy samolot myśliwski. Na zamówienie odpowiedziały firmy Brewster Aeronautical Corporation (prototyp XF2A-1), a także Grumman (XF4F-1) i Seversky (XFN-1).
Pierwszy lot XF2A-1 odbył się w grudniu 1937. Po przeprowadzeniu testów, w czerwcu 1937 US Navy zamówiła 54 egzemplarze seryjnych F2A-1 (zbudowano 53 egz.). Samolot zbudowano w układzie średniopłata, charakteryzował się całkowicie metalową konstrukcją (z wyjątkiem usterzenia), posiadał klapy na skrzydłach i wciągane podwozie. Po przekazaniu 9 samolotów dywizjonowi z USS „Saratoga”, dowództwo marynarki postanowiło sprzedać pozostałe 44 samoloty jako nadwyżki Finlandii (marynarka USA miała w zamian otrzymać nowszą wersję myśliwca). Kolejną wersję oznaczono F2A-2, różniła się ona od poprzedniczki m.in. mocniejszym silnikiem (R-1830-40) i lepszym śmigłem. Pierwsze samoloty tej wersji dotarły do jednostek US Navy dopiero we wrześniu 1940, gdyż w pierwszej kolejności dostarczano samoloty dla krajów europejskich. W kolejnej wersji, F2A-3, dodano silniejsze opancerzenie, kuloodporną kabinę pilota oraz zwiększono zapas paliwa. Marynarka wojenna USA zamówiła w sumie 43 egzemplarze wersji F2A-2 i 108 F2A-3. Produkcję zakończono w 1942. Piloci chwalili sobie te samoloty, jako łatwe w pilotażu i stosunkowo zwrotne, nie były to jednak samoloty mogące dorównać japońskim Mitsubishi A6M Zero. Wśród wad samolotu należy wymienić często psujące się wysuwane podwozie.
Wersje eksportowe edytuj
B-239 – tak oznaczono 44 samoloty wersji F2A-1 sprzedane w 1939 Finlandii. Od 1941, kiedy Finlandia walczyła ze Związkiem Radzieckim wspólnie z Niemcami, wobec braku możliwości zakupu oryginalnych części zamiennych, niektóre samoloty wyposażano na miejscu w zdobyczne silniki M-63. W niektórych samolotach montowano podwozie pozwalające na lądowanie na śniegu lub lodzie. Powstał też prototyp fińskiej kopii B-239, nazwany Humu, produkcji jednak nie podjęto.
B-339B – samoloty wersji F2A-2 pozbawione wyposażenia typowo morskiego (tratwy ratunkowej, zaczepu służącego do lądowań na lotniskowcu) przeznaczone dla Belgii (40 egz.). Wobec upadku Belgii w 1940 większość samolotów przekazano Wielkiej Brytanii, a 6 maszyn będących w drodze do Europy znalazło się we francuskiej posiadłości Martynice, gdzie zostały zniszczone, aby nie wpadły w ręce rządu Vichy.
B-339C – zamówiona przez Holandię, lądowa wersja F2A-2. Z powodu trudności z pozyskaniem silników Wright Cyclone, 24 samoloty dostarczone do Holenderskich Indii Wschodnich wyposażono w wyremontowane silniki Wright R-1820-G105 (1100 KM) wyjęte z cywilnych samolotów DC-3. Pozostałe 48 maszyn wyposażono w silniki Wright R-1820-G205 (1200 KM) i oznaczono później B-339D.
B-339E – 170 maszyn wersji F2A-2 kupionych przez Wielką Brytanię. Ponieważ samoloty te nie mogły się równać z myśliwcami niemieckimi, dowództwo RAF wysłało je na Daleki Wschód, gdzie wyposażono w nie dywizjony RAF, RAAF i RNZAF.
339-23 – zamówiona przez Holandię wersja eksportowa F2A-3, wyposażona jednak w łatwiej dostępne silniki Wright R-1820-G5 (950 KM). Zanim samoloty dostarczono do Holenderskich Indii Wschodnich, Jawa została zajęta przez Japonię, w związku z tym samoloty te znalazły się w Australii, gdzie początkowo zostały wcielone do lotnictwa armii USA (USAAF), a później przekazane RAAF, gdzie 6 z nich użytkowano jako samoloty rozpoznawcze, a 9 służyło w obronie miasta Perth. Samoloty tej wersji nie brały udziału w walkach.
Użycie bojowe edytuj
Europa edytuj
Pomimo wielu zamówień samolotów Buffalo przez państwa europejskie, samoloty te już na początku wojny nie stanowiły zagrożenia dla niemieckich Messerschmitt Bf 109 i w większości przypadków skierowano je do walk w Azji. Wyjątek stanowiły nieliczne B-339B służące w dywizjonach lotnictwa brytyjskiej marynarki wojennej na Krecie. Myśliwców tych używano jednak najprawdopodobniej jedynie jako samolotów wsparcia podczas obrony Krety.
Przed końcem wojny zimowej do Finlandii dotarło jedynie 6 samolotów B-239. Przesyłano je przez Trollhättan w Szwecji, gdzie były montowane przez mechaników lotnictwa Norwegii. Od 1941, kiedy Finlandia znalazła się w stanie wojny ze Związkiem Sowieckimi, do 1944 roku, kiedy Finlandia skapitulowała, 44 samoloty B-239 odniosły aż 478 zwycięstw powietrznych nad samolotami sowieckimi przy utracie 23 maszyn. Piloci fińscy górowali wyszkoleniem nad pilotami radzieckimi. Po kapitulacji w 1944, podczas walk z wojskami niemieckimi na terenie Finlandii, B-239 na pewno zestrzeliły jeszcze kilka bombowców Ju 87 Stuka. B-239 pozostawały na wyposażeniu fińskiej armii do 1948[1][2].
Azja i Pacyfik edytuj
Służące w lotnictwie marynarki wojennej USA F2A-3, były podstawowym wyposażeniem jednego dywizjonu (VF-2) podczas ataku na Pearl Harbor, jednak samolotów tych użyto tylko do ataku na japoński okręt podwodny. Po przezbrojeniu wszystkich dywizjonów w myśliwce Grumman F4F Wildcat, F2A-3 przekazano stacjonującym w bazach lądowych dywizjonom lotnictwa piechoty morskiej USA (VMF-211 i VMF-221). 10 marca 1942 roku F2A-3 należące do VMF-221 zestrzeliły japońską łódź latającą Kawanishi H8K w pobliżu Midway, a podczas bitwy pod Midway, 4 czerwca 1942, startująca z atolu eskadra VMF-211 straciła w starciu z japońskimi samolotami 12 F2A-3 spośród 21 wysłanych samolotów tego typu. Po tym katastrofalnym wydarzeniu podjęto decyzję o natychmiastowym wycofaniu myśliwców Buffalo do dywizjonów szkolnych, gdzie pozostały do 1944[1].
Znajdujących się w Holenderskich Indiach Wschodnich B-339C i B-339D użyto m.in. do obrony Singapuru i podczas japońskich inwazji na Borneo, Sumatrę i Jawę. Podczas 3 miesięcy walk piloci latający na tych maszynach odnieśli 55 zwycięstw powietrznych, tracąc 30 samolotów w powietrzu, 15 na lądzie i kilka w wypadkach.
Brytyjskie Brewstery Buffalo w Azji walczyły w Birmie, gdzie sformowano dywizjon z ochotników amerykańskich i wspólnie z lotnictwem holenderskim w Holenderskich Indiach Wschodnich.
Dane techniczne edytuj
| Wersja | F2A-1 | F2A-2 | F2A-3 |
|---|---|---|---|
| Długość | 7938 mm | 7807 mm | 8050 mm |
| Rozpiętość | 10 668 mm | 10 668 mm | 10 668 mm |
| Silnik | 1 Wright R-1820-34 (950 KM) | Wright R-1820-40 Cyclone (1200 KM) | Wright R-1820-40 Cyclone (1200 KM) |
| Masa własna | 1717 kg | 1882 kg | 2162 kg |
| Masa startowa | 3124 kg | 3247 kg | |
| Prędkość maks. | 500 km/h (5532 m) | 554 km/h (5044 m) | 518 km/h (4907 m) |
| Zasięg | 1553 km | 2704 km | |
| Uzbrojenie | 4 km Browning 12,7 mm 2 bomby 45 kg |
4 km Browning 12,7 mm 2 bomby 45 kg |
4 km Browning 12,7 mm 2 bomby 45 kg |
| Liczba maszyn | 53 | 43 | 108 |
Zobacz też edytuj
- VL Humu - fińska wersja Brewstera F2
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Brewster F2A Buffalo. www.historyofwar.org. [dostęp 2023-01-20]. (ang.).
- ↑ The Brewster Buffalo Was an Fighter Plane. www.historyofwar.org. [dostęp 2023-01-20]. (ang.).
Bibliografia edytuj
- Brewster F2A Buffalo Lotnictwo nr 11 (2010) s.84-93 ISSN 1732-5323