James Hillman

James Hillman (ur. 12 kwietnia 1926 w Atlantic City, zm. 27 października 2011 w Thompson w stanie Connecticut) – amerykański psycholog mieszkający w Connecticut.

James Hillman

Data i miejsce urodzenia	12 kwietnia 1926 Atlantic City
Data i miejsce śmierci	27 października 2011 Thompson
Zawód, zajęcie	psycholog dziecięcy

Życiorys

Nawiązywał krytycznie do psychologii Carla Gustava Junga. Jego psychologia jest nazywana politeistyczną. Rozwijana przez niego od przeszło czterdziestu lat psychologia archetypowa wyrasta w pewnej mierze z dokonań Carla Gustava Junga (Hillman był jego uczniem, a potem przez długi czas dyrektorem programowym Instytutu C.G. Junga w Zurychu), jakkolwiek – w swej zasadniczej części – zawiera wątki wobec nurtu analitycznego zdecydowanie krytyczne.

Głównym źródłem inspiracji była dla Hillmana filozofia – poczynając od Heraklita, przez Platona, Plotyna, Proklosa, Ficina (i cały renesansowy neoplatonizm), Vico, Duranda, Bachelarda czy Corbina. Korzystając obficie z dorobku wspomnianych myślicieli stworzył Hillman niezwykle interesującą i oryginalną koncepcję, która całkiem słusznie bywa często stawiana – jako autonomiczna propozycja – w jednym rzędzie z psychoanalizą Freuda i psychologią analityczną Junga.

Pojęcie duszy to centralny temat wszystkich właściwie dzieł Jamesa Hillmana. Próżno jednak szukać u niego jakiejś jednoznacznej, przeprowadzonej zgodnie z drobiazgowymi wymaganiami definicji tego terminu (czy raczej: tego fenomenu). Hillman powiada jednak wielokrotnie, że dusza jest bazowym obrazem i podstawową metaforą każdej prawdziwej psychologii. „Mówiąc o duszy”, pisze, „mam przede wszystkim na myśli pewną perspektywę, a nie substancję; raczej punkt widzenia, a nie rzecz samą”. W innym miejscu dodaje, że dusza, to „nieznany czynnik, który przemienia zdarzenia w przeżycia i umożliwia doświadczenie miłości”. Charakteryzuje też duszę, pisząc o jej intymnym związku ze śmiercią i patologią, o jej religijnej (dalekiej jednak od ortodoksji) proweniencji i o jej imaginatywnej, obrazowej naturze.

Istotne miejsce w rozważaniach Hillmana zajmuje temat duszy świata, anima mundi – psychologia zatem nie powinna ograniczać się do jednostek, lecz poszukiwać przejawów psyche wszędzie, w dosłownym sensie tego słowa.

Wybrana bibliografia

• Archetypal Psychology, Uniform Edition, Vol. 1 (Spring Publications, 2004)
• City and Soul, Uniform Edition, Vol. 2 (Spring Publications, 2006)
• Senex and Puer, Uniform Edition, Vol. 3 (Spring Publications, 2006)
• A Terrible Love of War (2004) [wyd. pol. Miłość do wojny, Warszawa 2017, tłum. Jerzy Korpanty].
• The Force of Character (2000) [wyd. pol. Siła charakteru, Warszawa 2017, tłum. Jerzy Korpanty].
• The Soul's Code: On Character and Calling (1997) [wyd. pol. Kod duszy: W poszukiwaniu charakteru człowieka i jego powołania, Warszawa 2014, tłum. Jerzy Korpanty].
• Kinds of Power: A Guide to its Intelligent Uses (1995)
• Healing Fiction (1994) [wyd. pol. Uzdrawiające fikcje, Warszawa 2016, tłum. Jerzy Korpanty]
• We've Had a Hundred Years of Psychotherapy (and the World's Getting Worse) (with Michael Ventura) (1993)
• The Thought of the Heart and the Soul of the World (1992)
• A Blue Fire: Selected Writings of James Hillman introduced and edited by Thomas Moore (1989)
• Anima: An Anatomy of a Personified Notion (1985)
• Inter Views (with Laura Pozzo) (1983)
• The Myth of Analysis: Three Essays in Archetypal Psychology (1983a)
• The Dream and the Underworld (1979)
• Re-Visioning Psychology (1975) [wyd. pol. Re-wizja psychologii, Warszawa 2016, tłum. Jerzy Korpanty].
• Loose Ends: Primary Papers in Archetypal Psychology (1975a)
• Pan and the Nightmare (1972)
• Suicide and the Soul (1964) [wyd. pol. Samobójstwo, a przemiana psychiczna, Warszawa 1996, tłum. Dariusz Rogalski, oraz: Samobójstwo a dusza, Warszawa 2020, tłum. Jerzy Korpanty].

Linki zewnętrzne

• James Hillman
• Hillman przeciwko Jungowi - czym jest dusza i dlaczego cierpi, debata: Krzysztof Rosiński, Tomasz Stawiszyński, Krzysztof Dorosz, Olga Tokarczuk. kwartalnik Kronos