Wikipedia

Róża Kolumba Białecka

Zakonnica, założycielka III zakonu dominikanek w Polsce, Czcigodna Służebnica Boża Kościoła katolickiego

Róża Kolumba Białecka (właściwie Róża Filipina Białecka, imię zakonne Maria Kolumba, herbu Jelita[1]; ur. 23 sierpnia 1838 w Jaśniszczach, zm. 18 marca 1887 w Wielowsi) – polska zakonnica, założycielka i pierwsza przełożona generalna Zgromadzenia Sióstr Dominikanek III Zakonu św. Dominika (dominikanek) w Polsce oraz Czcigodna Służebnica Boża Kościoła katolickiego[2].

Maria Kolumba Białecka OP
Róża Kolumba Białecka
Róża Filipina Białecka
Czcigodna Służebnica Boża
zakonnica
Ilustracja
Herb duchownego
Data i miejsce urodzenia

23 sierpnia 1838
Jaśniszcze

Data i miejsce śmierci

18 marca 1887
Wielowieś

Miejsce pochówku

Grobowiec w ogrodzie klasztornym w Wielowsi

Przełożona generalna Zgromadzenia Sióstr Dominikanek III Zakonu św. Dominika
Okres sprawowania

1868-01-15 15 stycznia 1868(dts) –
1887-03-18 18 marca 1887(dts)

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Inkardynacja

Zgromadzenie Sióstr Dominikanek III Zakonu św. Dominika (dominikanki)

Śluby zakonne

1 kwietnia 1861

Multimedia w Wikimedia Commons
Czczony przez

Kościół katolicki

Szczególne miejsca kultu

Klasztor sióstr dominikanek w Tarnobrzegu

Przyczyna śmierci

gruźlica płuc

Rodzice
  • Franciszek
  • Anna Ernestyna z d. Radziejowska
    • Multimedia w Wikimedia Commons
    Cytaty w Wikicytatach

    Życiorys edytuj

    Lata dzieciństwa edytuj

    Róża Białecka urodziła się w wielodzietnej rodzinie szlacheckiej 23 sierpnia 1838, w dziedzicznym dworku Jaśniszcze (Kresy Wschodnie, koło Podkamienia, ówczesne województwo tarnopolskie), jako córka Franciszka Białeckiego herbu Jelita[1] oraz Anny Ernestyny z domu Radziejowskiej (córki Michała i Józefy z domu Czosnowskiej)[3]. Miała sześcioro rodzeństwa, z których czworo zmarło w dzieciństwie oraz starszą Marię i młodszą Władysławę Alfonsę[3]. Dzień później (24 sierpnia) została ochrzczona w parafialnym kościele Wniebowzięcia NMP w Podkamieniu z rąk o. Piotra Korotkiewicza OP, otrzymując imiona: Róża, Filipina, Filomena, a rodzicami chrzestnymi byli Stanisław Morawski i Zuzanna Kamieńska[3][4].

    Dworek w Jaśniszczach posiadał kaplicę domową, a kapelanem był w nim ks. Władysław Kiejnowski TJ[5]. Często w niej odprawiano msze święte, a niemal stałą praktyką rodziny była codzienna modlitwa różańcowa[1]. Już od najmłodszych lat cechowała ją łagodność, posłuszeństwo i pokora[5]. Miała wielkie współczucie dla ubogich i cierpiących, często chcąc ich wesprzeć darami[5]. Przygotowując się do przyjęcia pierwszej komunii świętej ciężko zachorowała, przyjmując ją na klęcząco przy łóżku, w dworku, 8 grudnia 1846, w uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny[6]. W 1850 przyjęła sakrament bierzmowania w Podkamieniu, czyniąc jednocześnie w kościele dominikanów przed cudownym Obrazem Matki Bożej Podkamieńskiej ślub, że zostanie zakonnicą[7]. Początkowo nauki pobierała w domu ucząc się języka polskiego, muzyki czy języków obcych (francuskiego i niemieckiego)[7], a następnie w maju 1852 oddano ją na pensję do sióstr Sacré Coeur we Lwowie, gdzie uzyskała wykształcenie średnie.

    Powołanie zakonne edytuj

    Kluczowym momentem w jej powołaniu było spotkanie 2 lipca 1856 w Podkamieniu z generałem dominikanów o. Wincentym Aleksandrem Jandelem OP, do którego doszło z inspiracji jej spowiednika o. Donata Piątkowskiego, który zachęcił ją do rozmowy z nim[8]. W wyniku tego spotkania i rozmowy, zasugerował on, by udała się ona do francuskiego klasztoru dominikanek w Nancy (Lotaryngia), w celu formacji zakonnej, która pozwoli jej w przyszłości być odnowicielką sióstr dominikanek w Polsce[9][10]. Prowadziła ona korespondencję z nim jak również nawiązała kontakt z matką przełożoną sióstr dominikanek w Nancy s. Marią Pauliną od św. Róży Lejeune OP[11].

    11 czerwca 1857 w uroczystość Bożego Ciała wstąpiła do klasztoru w Nancy[10]. W okresie postulatu pełniła obowiązki zakrystianki, pomagając w pracy dwóm innym siostrom[10]. Postulat był dla niej okresem kształtowania duchowego, w którym większość czasu spędzała na adoracji Najświętszego Sakramentu, klęcząc w klasztornej kaplicy[12]. 30 kwietnia 1858 otrzymała habit zakonny, przyjmując imię zakonne Maria Kolumba, rozpoczynając roczny okres nowicjatu[10]. 30 kwietnia 1859 złożyła pierwsze śluby zakonne[10].

     
    Klasztor sióstr dominikanek w Wielowsi

    W maju lub w czerwcu 1859 opuściła klasztor w Nancy, przybywając do Lwowa, gdzie mieszkała wówczas jej matka[13]. Następnie mieszkała, przez ponad pół roku u sióstr benedyktynek w Przemyślu, przygotowując się tam do formacji nowego zgromadzenia, poprzez redagowanie konstytucji zakonnej[14]. 20 kwietnia 1860 do klasztoru na spotkanie z nią przybył proboszcz ks. Julian Leszczyński, aby rozważyć z nią możliwość fundacji klasztoru dominikanek w Wielowsi[15]. Siostra utwierdziła go w przekonaniu, że formacja nowego zgromadzenia sióstr dominikanek pozwoli na pracę sióstr na gruncie charytatywnym i katechetycznym[16]. W marcu 1861 wyjechała z Przemyśla do Nancy, by złożyć tam śluby wieczyste[15]. 1 kwietnia tegoż roku w Poniedziałek Wielkanocny, złożyła uroczyste śluby zakonne na ręce przeoryszy klasztoru s. Lejeune OP, w obecności o. Markolina Hue OP, po czym 12 maja tegoż roku przybyła do Wielowsi celem prac organizacyjnych przy tworzeniu tam klasztoru[17].

    30 maja 1861 w towarzystwie dwóch aspirantek Anieli Paulin i Katarzyny Murzyńskiej zamieszkała w małym domku w Wielowsi tworząc zalążki przyszłego klasztoru[18]. Wkrótce po przyjęciu kolejnych dwóch aspirantek, 8 sierpnia tegoż roku za zgodą biskupa przemyskiego Adama Jasińskiego uroczyście otworzyła tam nowicjat sióstr dominikanek w Polsce[19]. 20 kwietnia 1864 rozpoczęto budowę nowego budynku klasztornego, a 30 kwietnia tegoż roku uroczyście położono kamień węgielny, który poświęcił ks. Julian Leszczyński[20]. 1 maja 1866 przystąpiono do budowy kaplicy, kładąc uroczyście kamień węgielny pod jej budowę[21]. 10 czerwca 1865 odbyły się obłóczyny w kościele parafialnym pierwszych postulantek w Wielowsi[22]. Następnie 29 stycznia 1867 przy współudziale opiekuna sióstr ks. Leszczyńskiego, bp Jasiński potwierdził ustawy zakonne dla sióstr dominikanek[15], po czym 15 stycznia 1868 bp Antoni Manastyrski wydał dekret erekcyjny nowego zgromadzenia pod nazwą Kongregacja Sióstr Trzeciego Zakonu św. Dominika[15]. Na mocy tego aktu matka Kolumba Białecka została mianowana przełożoną generalną tej Kongregacji[23].

    Z uwagi na pogarszający się stan zdrowia, za radą lekarza 11 października 1869 opuściła Wielowieś udając się na kurację do francuskiego klasztoru sióstr dominikanek w Cette, czyniąc na czas swojej nieobecności, zastępczynią s. Gertrudę Łastowiecką OP[24]. W połowie kwietnia 1870, kiedy stan jej zdrowia uległ polepszeniu wyjechała z Cette do Rzymu, gdzie zamieszkała u księżnej Odeschalchi[25]. W Rzymie miała okazję 12 maja tegoż roku poznać zmartwychwstańca o. Piotra Semenenkę CR, współzałożyciela Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, późniejszego Sługę Bożego[25]. Zwiedziła również miejsce działalności św. Franciszka OFM – Asyż, następnie Loreto, potem nawiedziła grób św. Dominika OP w Bolonii i grób św. Antoniego OFM w Padwie[26]. W drodze powrotnej jadąc do Lwowa, zatrzymała się w Jazłowcu, gdzie poznała Marcelinę Darowską CSIC, późniejszą błogosławioną, a następnie 3 sierpnia 1870 wróciła do Wielowsi[27]. 14 września tegoż roku odbyło się uroczyste poświęcenie nowej kaplicy i klasztoru w Wielowsi[28]. Po ukończeniu domu generalnego zajęła się organizowaniem innych domów zakonnych[29]. Przy pomocy ks. Wojciecha Harmaty zorganizowała budowę klasztoru w Bielinach nad Sanem, który został poświęcony 23 listopada 1876[30]. 6 października 1872 otwarła placówkę w Wielkich Oczach koło Bełżca[31], a 9 czerwca 1878 w Tyczynie[32]. Przyjmując w testamencie dobra hrabiny Konstancji Stadnickiej w 1877, przystąpiła do organizacji placówki w Białej Niżnej[32].

    U schyłku życia edytuj

    Od 1872 zaczęły się piętrzyć trudności w porozumieniu z ks. Leszczyńskim, dlatego zdecydowała się na szukaniu wsparcia i pomocy duchowej u innego duchownego, którym okazał się dr teologii, ojciec duchowny seminarium we Lwowie, ks. Józef Weber, późniejszy arcybiskup i zmartwychwstaniec[33]. W sierpniu 1878 udała się do Gietrzwałdu, jedynego w Polsce miejsca objawień Matki Bożej, a następnie pielgrzymowała do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie[34]. Po przybyciu do Wielowsi postanowiła 16 czerwca 1879 za radą ks. Leszczyńskiego wyjechać z Wielowsi do Lwowa, gdzie zamieszkała u swojej matki, a następnie u sióstr benedyktynek[35]. Rozważała wtedy przejście do II zakonu sióstr dominikanek na Gródku w Krakowie, czyniąc liczne starania zarówno u władz duchownych jak i u krakowskich sióstr[36]. List biskupa przemyskiego Macieja Hirschlera, będącego odpowiedzią na jej duchowe rozterki utwierdził ją w przekonaniu, że powinna – mimo trudności – pozostać w zgromadzeniu sióstr, której jest założycielką[37].

    W maju 1880 powróciła do Wielowsi[38]. 6 stycznia 1883 bp Łukasz Solecki zatwierdził Konstytucje Zgromadzenia Sióstr Dominikanek III Zakonu św. Dominika[15]. 25 stycznia 1885 przybyła wraz z s. Dominiką Cellerin OP do Rzymu, celem aprobaty Zgromadzenia przez Stolicę Apostolską, gdzie zamieszkała w klasztorze sióstr nazaretanek[39]. 13 marca tegoż roku papież Leon XIII zaaprobował działalność utworzonego przez nią Zgromadzenia i polecił Kongregacji ds. Biskupów i Zakonników do wystawienia temu Zgromadzeniu Dekretu Pochwalnego, który nosi datę 21 marca 1885[39]. 17 kwietnia tegoż roku powróciła do Wielowsi[40]. 12 kwietnia 1886 udała się do Rawy Ruskiej, w celu fundacji kolejnego domu zakonnego, który otwarto 9 września[41].

     
    Grobowiec Róży Kolumby Białeckiej w ogrodzie klasztornym w Wielowsi

    Pod koniec 1886 stan jej zdrowia znacznie się pogorszył, gdyż zachorowała na zapalenie płuc z wysoką gorączką[41]. Lekarz zalecił jej kurację we Lwowie, gdzie zamieszkała u sióstr miłosierdzia, będąc pod opieka lekarza, który stwierdził u niej gruźlicę[41]. Mimo złego stanu zdrowia zdecydowała się powrócić 4 grudnia tegoż roku do Wielowsi[41]. Zmarła 18 marca 1887 około godziny 21:30 leżąc w swojej celi klasztornej przy czuwających współsiostrach oraz ks. Władysławie Ciechanowiczu, który udzielił jej ostatniego sakramentu namaszczenia chorych[15]. Pogrzeb odbył się 22 marca, po którym spoczęła w ogrodzie klasztornym, za kaplicą, pochowana w murowanym grobie w dwóch trumnach metalowej i dębowej oraz w sosnowej skrzyni[42]. 19 kwietnia 1982 dokonano ekshumacji doczesnych jej szczątków[43].

    Publikacje edytuj

    Pozostały po niej liczne pamiątki piśmienne, w postaci: listów, Dyrektorium, Konstytucji i dziennika duchowego, które zostały zebrane i opublikowane już po jej śmierci w paru pozycjach książkowych[43].

    • Kolumba Róża Białecka (rys życia napisał Zygmunt Mazur, wybór pism Joachim Roman Bar): Wierna utajonej miłości: rys życia i wybór pism Kolumby Róży Białeckiej. Kraków: Wydawnictwo OO. Karmelitów Bosych, 1989. OCLC 76262191.
    • Kolumba Róża Białecka, Aby nie zgasło w tobie święte pragnienie: z pism Kolumby Białeckiej, Kraków: Wydawnictwo D'el Art, 2001, ISBN 83-86856-35-1, OCLC 749308740.
    • Kolumba Róża Białecka, Listy do sióstr, Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2006, ISBN 83-7305-214-3, OCLC 749289844.
    • Kolumba Róża Białecka, Natchnienia duchowne, Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2008, ISBN 978-83-7305-303-8, OCLC 297654815.
    • Kolumba Róża Białecka, Klucz do skarbów: myśli sługi bożej Kolumby Białeckiej, Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2012, ISBN 978-83-7604-196-4, OCLC 812758712.
    • Kolumba Róża Białecka, Ożywiać wszystko duchem wiary: myśli Matki Kolumby Białeckiej na każdy dzień, Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2013, ISBN 978-83-7604-281-7, OCLC 860550649.

    Proces beatyfikacji edytuj

    Z inicjatywy sióstr dominikanek przekonanych o świątobliwości jej życia poczyniono starania celem wyniesienia jej na ołtarze. W kronice sióstr wielowiejskich znajduje się wpis w dniu jej pogrzebu (22 marca 1887) o następującej treści[43]:

    W głębi dusz żywimy tę głęboką nadzieję, że może któraś z nas dożyje jakiego objawu dowodzącego świętości naszej Matki Fundatorki! O! Bo życie Jej jaśniało cnotami i przeszła wiele cierpień, zanim stanęła u kresu swej pielgrzymki ziemskiej! Lecz wszystko już przeszła Matka nasza! Teraz już szczęśliwa! – my biedne sieroty!

    Została założona księga łask i cudów za jej przyczyną, z wieloma wpisami dziękczynnymi[43].

    Pierwszą próbę wyniesienia jej na ołtarze podjęto w latach 1948–1951 na zlecenie bp. Franciszka Bardy, ale trudności materialne, personalne oraz tragiczna śmierć postulatora, o. Efrema Glińskiego OP, przerwały te starania, które zakończyły się niepowodzeniem[43]. W 1961 przełożona generalna s. Cherubina Schreiber OP, skierowała prośbę do ówczesnego Prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego, z wymaganą dokumentacją, celem wznowienia postępowania beatyfikacyjnego[43]. 25 czerwca 1970 na Kapitule specjalnej siostry jednogłośnie przyjęły wniosek o wszczęcie procesu informacyjnego[43]. Postulatorem diecezjalnym tego procesu został mianowany o. Szczepan Jaroszewski OP, ale wycofał się on w 1975, co spowodowało wstrzymanie procesu[43].

    Kolejną próbę podjęto w 1977, kiedy Kapituła generalna Zgromadzenia, pod kierunkiem s. Serafiny Steinig OP, zdecydowała o ponowieniu starań wszczęcia procesu beatyfikacyjnego[43]. Postulatorem diecezjalnym został mianowany 22 kwietnia 1979 bp Józef Glemp[43]. Prymas Polski kard. Wyszyński dekretem z 14 stycznia 1980 zezwolił na rozpoczęcie prac przygotowawczych[43]. Odtąd przysługiwał jej tytuł Służebnicy Bożej[43]. Bp Ignacy Tokarczuk powołał Komisję historyczną, celem zgromadzenia pełnej dokumentacji, która zakończyła pracę 6 września 1980[43]. Z chwilą powołania bp. Glempa na Prymasa Polski, nastąpiła 23 września 1981 zmiana postulatora na ks. dr. Stefana Kośnika[43].

    17 maja 1988 został otwarty proces na szczeblu diecezjalnym w Przemyślu, kiedy to zaprzysiężono powołany 21 kwietnia tegoż roku trybunał diecezjalny w składzie[43]:

    • ks. Stanisław Cały – delegat biskupa przemyskiego
    • ks. Stanisław Górecki – promotor sprawiedliwości
    • ks. Marian Balicki – notariusz procesu
    • s. Teresa Wojtarowicz OP – notariusz procesu

    Odbyło się 27 sesji trybunału diecezjalnego, na których przesłuchano 23 świadków[43]. 3 listopada 1988 Stolica Apostolska wydała dekret tzw. Nihil obstat, pozwalający na rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego[44]. Postulatorem generalnym mianowano ks. dr. Mariana Rolę[43]. 31 maja 1989 w Przemyślu nastąpiło zamknięcie procesu diecezjalnego, po czym akta zostały przekazane 4 października tegoż roku, Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych do Rzymu[43]. 14 lutego 1992 Kongregacja wydała dekret o ważności postępowania diecezjalnego[44]. W lipcu 2002 przekazano tzw. Positio, wymagane w dalszej procedurze beatyfikacyjnej[43]. 17 grudnia 2002 odbyło się posiedzenie konsultorów komisji historycznej, a 28 września 2004 konsultorów komisji teologicznej, które pozytywnie zaopiniowały dokumentację procesu[43].

    14 grudnia 2004 odbyło się posiedzenie kardynałów i biskupów Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych, która pozytywnie zaopiniowała papieżowi św. Janowi Pawłowi II propozycję jej beatyfikacji[43]. 20 grudnia 2004 papież św. Jan Paweł II promulgował dekret o heroiczności jej życia i cnót[45]. Odtąd przysługuje jej tytuł Czcigodnej Służebnicy Bożej.

    Upamiętnienie edytuj

    • Zachowała się cela klasztorna w Wielowsi, w której ona mieszkała z licznymi pamiątkami, które po niej pozostały[43]. Nie jest ona udostępniona dla zwiedzających (wstęp możliwy jest po uzyskaniu zgody u siostry przełożonej). Grób i celę w której mieszkała odwiedziło wielu biskupów, m.in.: bp Ignacy Tokarczuk, bp Wojciech Tomaka, bp Franciszek Barda, bp Stanisław Jakiel, bp Bolesław Taborski czy bp Tadeusz Błaszkiewicz oraz generałowie dominikanów: o. Vincent de Couesnongle OP czy o. Aniceto Fernández OP[43].
    • Powstało wiele wierszy, pieśni ku jej czci i utworów scenicznych. Koło teatralne przy parafii Wszystkich Świętych w Bobowej zaprezentowało 31 stycznia 2016 misterium bożonarodzeniowe pt. „Bądźmy świadkami miłosierdzia jak Róża Białecka”, jej poświęcone w reżyserii s. Rozarii Dorożewycz OP[46]. Pojawiały się artykuły o niej w czasopiśmie „Róża Duchowna” wydawanym we Lwowie. Ułożono specjalną modlitwę o jej beatyfikację.
    • Jednym z przejawów kultu i przekonania o jej świętości jest czuwanie modlitewne w intencji jej beatyfikacji tzw. „Jerycho”[43]. Podczas tego czuwania przez siedem dni i nocy przy wystawionym Najświętszym Sakramencie zanoszone są modlitwy o łaskę jej beatyfikacji oraz inne łaski, które kończy się uroczystą mszą świętą w dzień rocznicy jej śmierci (18 marca)[43]. Inicjatorem tego czuwania był w 2005 ks. Czesław Wala – ówczesny kustosz Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Królowej Polski w Kałkowie-Godowie[43].
    • Jedną z ulic w Tarnobrzegu nazwano jej imieniem (plac Matki Kolumby Białeckiej)[47]

    Zobacz też edytuj

    Przypisy edytuj

    1. ↑ a b c Rozdział I. Bóg zawładnął moją duszą, [w:] Siostry Dominikanki [online], matkakolumba.dominikanki.pl [zarchiwizowane z adresu 2016-11-12].
    2. ↑ Życiorys Matki Kolumby, [w:] Zgromadzenie Sióstr św. Dominika [online], dominikanki.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-12-08].
    3. ↑ a b c Steinig 1985 ↓, s. 89.
    4. ↑ Róża, [w:] Siostry Dominikanki [online], matkakolumba.dominikanki.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-04-26].
    5. ↑ a b c Steinig 1985 ↓, s. 90.
    6. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 91.
    7. ↑ a b Steinig 1985 ↓, s. 93.
    8. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 95.
    9. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 96.
    10. ↑ a b c d e S. Kolumba w Nancy, [w:] Siostry Dominikanki [online], matkakolumba.dominikanki.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-04-26].
    11. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 97.
    12. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 98–99.
    13. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 103.
    14. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 105.
    15. ↑ a b c d e f S. Kolumba w Polsce, [w:] Siostry Dominikanki [online], matkakolumba.dominikanki.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-04-26].
    16. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 106–107.
    17. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 109–110.
    18. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 111.
    19. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 112.
    20. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 125.
    21. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 126.
    22. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 127.
    23. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 131.
    24. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 133.
    25. ↑ a b Steinig 1985 ↓, s. 134.
    26. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 135.
    27. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 135–136.
    28. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 136.
    29. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 137.
    30. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 137–138.
    31. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 139.
    32. ↑ a b Steinig 1985 ↓, s. 140.
    33. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 145–147.
    34. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 148.
    35. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 150–151.
    36. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 151–155.
    37. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 154.
    38. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 155.
    39. ↑ a b Steinig 1985 ↓, s. 157.
    40. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 158.
    41. ↑ a b c d Steinig 1985 ↓, s. 159.
    42. ↑ Steinig 1985 ↓, s. 160.
    43. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Kult, [w:] Siostry Dominikanki [online], matkakolumba.dominikanki.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-04-26].
    44. ↑ a b ~1887~ Róża Filipa Białecka (Maria Kolumba) [online], newsaints.faithweb.com [dostęp 2018-06-24] (ang.).
    45. ↑ Dekret heroiczności, [w:] Siostry Dominikanki [online], matkakolumba.dominikanki.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-04-26].
    46. ↑ 2016.01.31 – Misterium bożonarodzeniowe pt.: „Bądźmy świadkami miłosierdzia jak Róża Białecka”, [w:] Parafia pw. Wszystkich Świętych w Bobowej [online], parafia.bobowa.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-08-18].
    47. ↑ Tarnobrzeg (mapa turystyczna) 1:3000 [online], pl.mapy.cz [dostęp 2018-04-21].

    Bibliografia edytuj

    Linki zewnętrzne edytuj

    Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Róża_Kolumba_Białecka&oldid=73601582”