Wrona jednobarwna
Wrona jednobarwna[5] (Corvus unicolor) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny krukowatych (Corvidae). Zamieszkuje indonezyjską wyspę Peleng. Jest krytycznie zagrożona wyginięciem[4].
| Corvus unicolor[1] | |||
| (Rothschild i Hartert, 1900) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
wrona jednobarwna | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Systematyka edytuj
Gatunek został po raz pierwszy opisany naukowo w 1900 roku na łamach „Bulletin of the British Ornithologists’ Club” przez Waltera Rothschilda i Ernsta Harterta, w oparciu o dwa spreparowane okazy odłowione na Wyspach Banggai przez tubylców. Wówczas nadano mu nazwę naukową Gazzola unicolor. W publikacji wskazano na jego podobieństwo do wrony białoszyjej (pierwotnie pod nazwą Gazzola typica) pod względem budowy i wielkości ciała. Różnice między taksonami to odmienna barwa podstaw czarnych piór (w przypadku wrony białoszyjej mają kolor biały, u wrony jednobarwnej szary) oraz fakt, że u wrony jednobarwnej upierzenie jest w całości czarne[2][6]. Obecnie oba gatunki zaliczane są do rodzaju Corvus[5][7]. Nie wyróżnia się podgatunków[2][7].
Etymologia nazwy naukowej: nazwa rodzajowa i epitet gatunkowy wywodzą się z łaciny (corvus – kruk[8], unicolor, unicoloris – jednobarwny, jednolity, jednakowy[9]).
Charakterystyka edytuj
Wymiary ciała edytuj
Podawana masa ciała wrony jednobarwnej to ok. 175 g[2].
Poniższe dane pochodzą z pomiarów dokonanych na dwóch osobnikach, których płci nie określono.
- całe ciało: 39 cm
- skrzydło: 21 cm i 21,3 cm
- ogon: 10,5 cm i 11,1 cm
- skok: 4,1 cm i 4,4 cm
- dziób: 4,6 cm[10]
Wygląd zewnętrzny edytuj
Dziób średniej długości, lekko zakrzywiony, o czarnej barwie i mocnej budowie. Ogon o płaskiej, prawie kwadratowej końcówce, średniej długości. Upierzenie czarne, na grzbiecie i szyi może mieć brązowy połysk mniej widoczny u młodych osobników. Szyja, lotki pierwszorzędowe i spodnia część ciała ciemnopopielate. Nogi czarne. Tęczówki o jasnej barwie. Gdy skrzydła są złożone, wystają około 1–2 cm ponad końcówkę ogona[2][4][11].
Zasięg występowania edytuj
Wrona jednobarwna zamieszkuje indonezyjską wyspę Peleng; być może występowała także na sąsiedniej wyspie Banggai (obie wchodzą w skład archipelagu Banggai)[2][4].
Tryb życia i zachowanie edytuj
Według udokumentowanych przypadków spotkania wrony jednobarwnej, przedstawiciele tego gatunku występują na wysokościach do 900 m n.p.m., przede wszystkim na obszarach lesistych położonych blisko pól uprawnych. Wrona jednobarwna buduje gniazda na gałęziach drzew rodzajów takich, jak Palaquium, Calophyllum i Canarium oraz Lithocarpus. Gniazdo to platforma z zagłębieniem składająca się z luźno rozrzuconych suchych gałązek różnej grubości (najbardziej cienkie z nich są wykorzystywane do wyłożenia gniazda od środka). W znalezionych gniazdach widziano do 3 jaj. Zaobserwowano, że młode wrony jednobarwne w trakcie pierzenia są karmione przez rodziców stawonogami[4], a dorosłe osobniki spożywają m.in. termity[2].
Głos edytuj
Wrona jednobarwna w grupach wydaje przez około 2–3 sekundy trzeszczący dźwięk kruik, kruik, kruik, kruik składający się zazwyczaj z trzech do czterech nut. Czasem po tym odgłosie następuje gwizd o tonacji opadająco-wznoszącej, który również trwa 2–3 sekundy. W locie może rozbrzmiewać krótsze, trwające 0,8–1,5 sekundy kriuuk... kriuuk z gwiżdżącym brzmieniem[2][4].
Status, zagrożenie i ochrona edytuj
Gatunek od roku 2005 niezmiennie klasyfikowany przy każdej aktualizacji danych (ostatnia z roku 2017) jako krytycznie zagrożony przez Czerwoną księgę gatunków zagrożonych IUCN. Szacuje się, że liczba żyjących osobników dorosłych mieści się w przedziale 50–249 dorosłych osobników. Obserwowany jest stały trend spadkowy w rozwoju populacji wrony jednobarwnej. Na zmniejszenie liczebności gatunku miała wpływ najprawdopodobniej m.in. intensywna wycinka lasów w przeszłości oraz rozwój przemysłu wydobywczego i rolnictwa na terytoriach zamieszkiwanych przez wronę jednobarwną[4]. Ze względu na brak udokumentowanych przypadków spotkania wrony jednobarwnej od momentu jej opisania dla nauki, część badaczy uznawała ten gatunek za wymarły, jednak w 2007 roku indonezyjscy biolodzy dokonali ponownego odkrycia wrony jednobarwnej[12][13].
Przypisy edytuj
- ↑ Corvus unicolor, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Madge, S. & de Juana, E.: Banggai Crow (Corvus unicolor). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-10)].
- ↑ D. Lepage, Corvus unicolor (Banggai Crow), [w:] Avibase [online] [dostęp 2018-08-31].
- ↑ a b c d e f g Corvus unicolor, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Corvidae Leach, 1820 - krukowate - Crows and Jays (wersja: 2022-09-03). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-01-05].
- ↑ British Ornithologists’ Club, bez tytułu, „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”, 11 (75), 1900, s. 29–30 (ang.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2023-01-05]. (ang.).
- ↑ corvus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-01-05] (ang.).
- ↑ unicolor, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-01-05] (ang.).
- ↑ Steve Madge, Crows and Jays, A&C Black, 30 sierpnia 2010, ISBN 978-1-4081-3527-3 [dostęp 2018-09-01] (ang.).
- ↑ Mochamad Indrawan i inni, Rediscovery of the critically endangered Banggai Crow Corvus unicolor on Peleng Island, Indonesia, Part 1: Ecology, „Bulletin of the British Ornithologists' Club”, 130 (3), 2010 (ang.).
- ↑ Rare Crow, Thought Extinct, Is Rediscovered, „Live Science”, 2009 [dostęp 2018-09-15].
- ↑ Fahry Nur Mallo i inni, Rediscovery of the critically endangered Banggai Crow Corvus unicolor on Peleng Island, Indonesia, Part 2: Taxonomy, „Bulletin of the British Ornithologists' Club”, 130 (3), 2010.
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótki film. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).