Zaria (miasto)
Zaria (dawniej: Zazzau[1]) – miasto w północnej Nigerii, w stanie Kaduna. Około 670 tys. mieszkańców (2010)[2].
 Brama do pałacu emira | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Stan | |||
| Data założenia |
1536 | ||
| Powierzchnia |
300 km² | ||
| Populacja (2010) • liczba ludności |
| ||
Położenie na mapie Nigerii  | |||
 11°04′N 7°42′E/11,066667 7,700000
| |||
Historia edytuj
Prawdopodobnie założone około 1536 roku, później stało się stolicą państwa Hausa. Twierdza zapewniała ochronę przed ustawicznymi napadami Tuaregów i Fulanów, którzy wyprawiali się na osiadłych rolników. Hausa budowali twierdze otaczane laterytowymi murami, a pola uprawne znajdowały się w dużej części wewnątrz tych murów (tereny rolnicze nadal zajmują ⅔ obrębu wewnętrznego murów). Każde z domostw było ponadto dodatkowo małą twierdzą. Rozwój miasto zawdzięczało położeniu na szlaku handlowym znad Morza Śródziemnego nad Zatokę Gwinejską. Na północ transportowano złoto i sól, a na południe wyroby żelazne, tkaniny i daktyle. Szlak opanowany był przez muzułmanów, którzy siłą narzucali islam na tych terenach. Hausa z Zarii stali się w ten sposób wyznawcami tej religii[1].
Kolejny etap rozwojowy nastąpił w końcu XIX wieku, za sprawą kolonizacji angielskiej. Muzułmanie silnie się jej opierali. Powstały nowe dzielnice miasta, budowane na wzór brytyjski (Tudun Wada-Wusasa, Sabon Gari-Township). Sprowadzano osadników z Anglii, ale też z innych plemion afrykańskich. Celem wprowadzenia wielokulturowości było rozbicie jednorodności plemiennej Hausa. Do dziś istnieją podziały dzielnicowe w mieście – Starą Zarię zamieszkują muzułmanie Hausa i Fulani, Wusasa i Sabon Gari są zasiedlone przez w większości chrześcijańską ludność Joruba, Tiw i Libańczyków[1].
Zabudowa edytuj
Stare miasto, w widłach rzek Galma i Saye, to przykład obronnej architektury Hausa, zwanej "birni". Osią założenia jest główna droga z targowiska, poprzez pałac emira, do meczetu. Uliczki są tu wąskie, a zabudowa z małymi oknami wychodzącymi z reguły na dziedziniec, bardzo zagęszczona – na 1 km² przypada 15 000 mieszkańców. Na północ od starówki znajdują się dzielnice Wusasa, Sabon Gari i Tudun, zabudowane w myśl zasad angielskich. Najnowsza część to Samaru, gdzie w 1962 zbudowano obiekty uniwersyteckie. Laterytowy meczet centralny w 1940 wyremontowano i otoczono murem. Budynki pałacowe emira również wzniesiono z laterytu. Zachowały się dość liczne warsztaty farbiarskie z kadziami do barwienia tkanin pod gołym niebem[1].
Gospodarka edytuj
Zaria jest głównym punktem skupu bawełny, tytoniu, orzeszków ziemnych, owoców masłosza oraz skór[3]. Jest także centrum edukacyjnym północy Nigerii. W mieście znajduje się Centrum Edukacyjne Lotnictwa, a w odległości 11 km od miasta zlokalizowany jest Uniwersytet Ahmadu Bello, Instytut Badań Rolniczych oraz Nigeryjski Instytut Skór[3]. Funkcjonuje tu port lotniczy Zaria.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Marian Nowakowski, Rozwój miasta Zazzau, w: Poznaj Świat, nr 2/1982, s.9-11, ISSN 0032-6143
- ↑ World Gazetteer
- ↑ a b Zaria, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 3012-11-23] (ang.).