Wikipedia

Stanisław Adam Żurowski

Ten artykuł dotyczy ziemianina. Zobacz też: Stanisław Żurowski.

Stanisław Adam Jacek Żurowski h. Leliwa, (ur. 11 września 1888 w Ulicku Seredkiewicz, zm. 14 lutego 1967 w Bielsku-Bialej) – polski ziemianin, społecznik, dyplomowany agronom, inżynier rolnik.

Stanisław Adam Żurowski
Ilustracja
Foto: B. Statkiewicz, Lwów, (około 1915)
Pełne imię i nazwisko

Stanisław Adam Jacek Żurowski

Data i miejsce urodzenia

11 września 1888
Ulicko Seredkiewicz

Data i miejsce śmierci

14 lutego 1967
Bielsko-Biała

Miejsce spoczynku

Cmentarz Parafii Katedralnej św. Mikołaja przy ulicy Grunwaldzkiej, Bielsko-Biała

Zawód, zajęcie

dyplomowany agronom, inżynier rolnik

Małżeństwo

Janina Onyszkiewicz, po pierwszym mężu Rappe

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi (II RP)
podchorąży podchorąży
Data i miejsce urodzenia

11 września 1888
Ulicko Seredkiewicz

Data śmierci

14 lutego 1967

Przebieg służby
Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
Wojna polsko-bolszewicka

Życiorys

edytuj

Dzieciństwo i młodość

edytuj

Urodził się 11 września 1888 r. w Ulicku Seredkiewicz, pow. rawski, woj. lwowskie, jako drugie dziecko Stanisława (1840–1906) i Teresy z Konopków (1858–1952) z Mogilan. Ojciec nie odziedziczył po przodkach własnego majątku i zarządzał majątkami innych ziemian, m.in. Fredrów i Skarbków. Od 1888 r. rodzice mieszkali w dworze Fredrów w Podhajczykach 3 km od miasta Rudki.

Pierwszą naukę otrzymał w latach 1895–1896 w szkole powszechnej w Ulicku Seredkiewicz. W 1897 r. został oddany do szkoły OO. Zmartwychwstańców we Lwowie, a rok później do Gimnazjum oo. Jezuitów w Chyrowie. Nauka mu nie szła, więc rodzice przenieśli go w 1898 r. do Krakowa, gdzie po kilku powtórzonych klasach w 1908 r. zdał maturę w gimnazjum humanistycznym im. Sobieskiego. Służbę wojskową odbył w 91 pułku piechoty austriackiej w Pradze w latach 1908–1909. Został zwolniony po 11 miesiącach na wniosek posła Aleksandra Skarbka.

Studia

edytuj

Po służbie wojskowej w 1909 r. rozpoczął studia prawnicze we Lwowie, ale po roku przeniósł się na Studium Rolnicze UJ. Praktykował u swojego wuja Stanisława Konopki, który miał zarodową oborę i prowadził dochodowe wzorowe gospodarstwo w Mogilanach. W 1911 r. kontynuował studia rolnicze w Freising pod Monachium przez dwa lata. Czwarty rok zakończył w Lipsku. Napisał dwie prace dyplomowe, jedną z botaniki o korzeniach, drugą z mleczarstwa[a][1]. Pod koniec lipca 1914 r. zdał egzamin końcowy z oceną bardzo dobrą i otrzymał tytuł agronoma.

 
Kuzyni: Zygmunt Konopka i Adam Żurowski

I wojna światowa

edytuj

Po powrocie do Krakowa w 1914 r. został zmobilizowany i wysłany na front pod Lublin, gdzie uczestniczył przez 9 miesięcy w pierwszej linii walki. W kwietniu 1916 r. walczył pod Buczaczem, w miejscowości Pyszkowce. W czerwcu trafił z całym pułkiem do niewoli rosyjskiej. Kozacy zapędzili wszystkich jeńców aż za Kijów do obozu leśnego w Darnicy. Jeńców rozparcelowano po różnych folwarkach, których właścicielami byli też Polacy. Traktowali ludność lokalną okrutnie. Rewolucję przeżył w Rosji[2]. Udało mu się uciec i pieszo dotarł do Polski w listopadzie 1919 r. W 1920 r. wstąpił do ochotniczej armii i został skierowany do artylerii górskiej w Nowym Targu. Wiosną 1921 r. został zdemobilizowany jako podporucznik[3].

Praca zawodowa

edytuj

Dzierżawił następujące majątki:
1921–1925: Kosówka, (folwark pana Ł.), Markowce, Powiat tłumacki, Województwo stanisławowskie[4]
1925–1932: Lubień Wielki, (folwark barona Adolfa Brunickiego i jego córki Marii hr. Wodzickiej), powiat Gródek Jagielloński, Województwo lwowskie[5].
1932–1938: Czyżowice, (folwark Smiałowskich i Skibniewskich), powiat mościski, Województwo lwowskie[6].
1938–1939: Dmytrowice, (majątek hrabiny Konarskiej), Województwo podkarpackie[7].

II wojna światowa i PRL

edytuj

Do końca 1942 r. był kierownikiem sklepu firmy swojego brata Romana Leszczków Fabryka Samodziałów w Lublinie. Gdy Gestapo zaaresztowało jego brata wraz z rodziną, ukrywał się w Warszawie, następnie w połowie 1943 r. u znajomych w Dźwiniaczu k. Ustrzyków Dolnych, Sanoczku i w leśniczówce w Skrzynce k. Dąbrowy Tarnowskiej.

Po wojnie osiadł w Bielsku, gdzie poprowadził spółkę włókienniczą swojej bratowej, Studio Artystyczne „Samodział”. Po upaństwowieniu firmy w 1950 r. przyjął pracę magazyniera w firmie Techniczna Obsługa Rolnictwa, gdzie pracował do 1958 r. Od 1959 do 1965 r. pracował jako akwizytor dla firmy produkującej tablice emaliowane. Zmarł w Bielsku 14 lutego 1967 r. i został pochowany na Cmentarzu Parafii Katedralnej św. Mikołaja przy ul. Grunwaldzkiej (sektor 19-D-2)[8][b] w grobie razem z matką.

Rodzina

edytuj

Miał dwóch braci, starszego Romana (1888–1943) i młodszego Józefa (1892–1936) oraz dwie siostry Agnieszkę Jadwigę[9] (1890- zm. jako dziecko) i Felicję (1896–1977)[10].

25 czerwca 1946 r. ożenił się z Janiną z domu Onyszkiewicz, po pierwszym mężu Rappe. Nie mieli dzieci.

Działalność społeczna

edytuj
  • Sodalicja Mariańska w gimnazjum.

Kosówka, folwark, gmina Markowce, powiat tłumacki, województwo stanisławowskie:

Lubień Wielki, Powiat Gródek Jagielloński, Województwo lwowskie:

  • Przewodniczący rady szkolnej w Lubieniu Wielkim
  • Założyciel Kasy Stefczyka w Lubieniu Wielkim
  • Prezes Okręgowego Towarzystwa Rolniczego (OTR) w Powiecie Gródek Jagielloński
  • Założyciel Orkiestry Dętej w Lubieniu Wielkim.
  • Członek zarządu Kasy Chorych w Gródku Jagiellońskim.
  • Spisowy komisarz w czasie spisu ludności
  • Przewodniczący komisji wyborczej lub Mąż Zaufania podczas wyborów w Lubieniu Wielkim
  • Inicjator budowy kościoła w Lubieniu Wielkim

Czyżowice, Powiat mościski, Województwo lwowskie:

  • Dwukrotnie przewodniczący komisji wyborczej przy wyborach do sejmu i rad gromadzkich w Czyżowicach
  • Przewodniczący rady szkolnej w Czyżowicach, Powiat mościski, Województwo lwowskie
  • Członek powiatowej rady szkolnej, Powiat mościski, Województwo lwowskie
  • Członek wydziału Związku Strzeleckiego „Strzelec” w Mościskach
  • Członek Zarządu Powiatowej Kasy Oszczędnościowej w Mościskach
  • Wiceprezes i Prezes (1937 r.) Związku Ziemian w Mościskach
  • Członek Lwowskiej Izby Rolniczej (1935 r.)
  • Biegły przy powiatowym Urzędzie Skarbowym, Lwów
  • Prezes Związku Młodej Wsi (1938 r.)
  • Inicjator budowy kościoła w Czyżowicach, 1937 r.
  • Rzeczoznawca Sądowy ds. rolniczych i zarządca przymusowy majątków Mikołowice i Dmytrowice.
  • Budowniczy nowej szkoły w Czyżowicach, 1937 r.

Powyższe[11]

Ordery i odznaczenia

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Tytuł pracy dyplomowej: „Die eintwandfreie Milchgewinnung, zum Zwecke ihren unmittelbaren Verzeherns”.
  2. ↑ Bielsko-Biała – Cmentarz Rzymsko-Katolicki przy ul. Grunwaldzkiej [online], beskidia.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Bibl. poz. 1, s. 65.
  2. ↑ Bibl. poz. 1 s. 72.
  3. ↑ Bibl. poz. 1 s. 79
  4. ↑ Bibl. poz. 1 s. 91-95
  5. ↑ Bibl. poz. 1 s. 99
  6. ↑ Bibl. poz. 1 s. 131.
  7. ↑ Bibl. poz. 1 s. 135.
  8. ↑ Cmentarz Parafii Katedralnej św. Mikołaja w Bielsku-Białej - wyszukiwarka osób pochowanych [online], bielskokatedra.grobonet.com [dostęp 2021-05-04].
  9. ↑ Bibl. poz. 4
  10. ↑ Bibl. poz. 2, s. 616
  11. ↑ Bibl. poz. 1, s. 62-200.
  12. ↑ M.P. z 1937 r. nr 213, poz. 355 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

Bibliografia

edytuj
  • Stanisław Adam Leliwa Żurowski, Wspomnienia z lat minionych, 1888–1967, ZNiO, dział rękopisów, Pol. 1967–1969. K. II, 316.
  • „Leliwici Żurowscy. Z dziejów rodu od XI do XXI wieku”, pod redakcją Barbary z Żurowskich Adamieckiej, Warszawa 2008 r.
  • Andrzej Włodarek, Klementyna Żurowska [w:] Z Leszczkowa w świat, Kraków 2014.
  • M.J. Minakowski, Wielka Genealogia Minakowskiego [1].
  • M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego [2].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Adam_Żurowski&oldid=74388837”