Stefan Urosz II Milutin

Stefan Urosz II Milutin, serb. Стефан Урош II Милутин (ur. w 1253, zm. 29 października 1321) – król serbski w latach 12821321, syn Stefana Urosza I.

Stefan Urosz II Milutin
Ilustracja
podpis
król Serbii
Okres

od 1282
do 1321

Poprzednik

Stefan Dragutin

Następca

Stefan Urosz III Deczański

Dane biograficzne
Dynastia

Nemanicze

Data urodzenia

1253

Data śmierci

29 października 1321

Ojciec

Stefan Urosz I

Matka

Helena d’Anjou

Dzieci

StefanAnna – Konstantyn

Zdobycie władzy

edytuj

W 1276 roku jego starszy brat Stefan Dragutin zdetronizował ojca. Próbując umocnić swoją pozycję zawarł sojusz z Karolem Andegaweńskim dążącym do wskrzeszenia zlikwidowanego przez Greków w 1261 roku Cesarstwa Łacińskiego. W 1282 roku, w którym Nieszpory sycylijskie położyły kres tym planom Andegaweńczyka, Sabor serbski w Deževie zmusił Dragutina do abdykacji na rzecz Stefana Urosza II Milutina. Dragutin zachował posiadłości na północy państwa nad Zachodnią Morawą i wokół Rudnika, połączone terytorialnie z ziemiami, które otrzymał w lenno od króla węgierskiego – banatem Maczwy, obejmującym dolinę rzeki Kolubary i ziemię belgradzką. Strącony z tronu serbskiego utworzył w północnej części ziem serbskich własne państwo. Przyłączył Usorę i Soli w północnej Bośni, a następnie przy pomocy Milutina zajął ziemię braniczewską[1].

Ekspansja na południe

edytuj

Po objęciu władzy Stefan Milutin podjął ekspansję na południe w stronę Macedonii, którą Michał VIII Paleolog, jeszcze jako dowódca bizantyński, zdobył w 1259 roku częściowo na Epirze, a częściowo na Serbii (w 1258 roku Stefan Urosz I przejściowo opanował bowiem Skopje, Prilep i Kiczewo). W 1282 i 1283 Milutin podbił północną Macedonię ze Skopjem, lecz dopiero po trwającej wiele lat wojnie w 1299 roku uzyskał ostatecznie od cesarza Andronika II jako wiano córki cesarskiej Symonidy Paleologiny, która została czwartą żoną Milutina[1]. W 1308 Stefan Milutin ustalił przebieg granicy z Cesarstwem zajmując ziemie debarskie do Mat, ziemię kiczewską do granic Ochrydu, prilepską do miasta Prilep i do granic Proseka, a w końcu ziemię owczenską po miasto Sztip. Domagał się też przyznania mu Sztipu, który zdobył już wcześniej, ale bez powodzenia. Mimo ustaleń granica była stale naruszana, a jej okolice niespokojne[2].

Przyłączenie do Serbii znacznych obszarów, których ludność posługiwała się greką i pielęgnowała greckie obyczaje, a także przybycie do Serbii młodej królowej greckiej z licznym dworem wywołało przewrót obyczajowy najpierw na dworze Milutina, a stopniowo w całym państwie. W dokumentach serbskich pojawiły się odtąd nieznane wcześniej greckie terminy dotyczące podatków i stanowisk urzędowych. W nowy sposób z bizantyńskim przepychem zorganizowano dwór królewski. Wzrastające stale dochody czerpane głównie z eksploatacji kopalń srebra pozwoliły też Milutinowi na wznoszenie coraz okazalszych fundacji kościelnych pod kierunkiem sprowadzonych z Konstantynopola artystów. Milutin założył monaster w Nagorczino koło Kumanowa w Macedonii (przetrwała z niego cerkiew z zespołem fresków wykonanym na polecenie władcy[3]) oraz wokół głównych centrów swojego państwa, które w tym czasie przesunęły się z Raszki na Kosowe Pole i do Hvosna zwanego coraz częściej Metohią (od „metoh” - posiadłość cerkiewna). Na Kosowym Polu powstała „zadužbina” Milutina – monaster w Graczanicy, a w Metohii – monastery nad rzeką Banjską i w Prizrenie. Poza Serbią wzniósł Milutin monastery : Chilandar na Atosie, w Tesalonice, w Konstantynopolu oraz monaster św. Michała Archanioła w Jerozolimie[4].

Ostatnie lata

edytuj

Na początku XIV wieku, wspierany przez króla węgierskiego Karola Roberta i papieża Stefan Dragutin wypowiedział wojnę Milutinowi, która zakończyła się po kilku latach ugodą przyznającą synowi Dragutina Władysławowi następstwo tronu serbskiego. Dragutin zmarł w 1316 roku. Po jego śmierci Milutin złamał ugodę i podbił państwo bratanka, wyjąwszy banat Maczwy i Belgrad, który w 1319 roku opanowali Węgrzy[4].

Zmarł po upadku z łóżka, 29 października 1321 roku, nie wyznaczywszy swego następcy, co doprowadziło do wojny domowej pomiędzy jego dwoma synami i bratankiem[5].

Rodzina

edytuj

Stefan Milutin był czterokrotnie żonaty:

  • z Heleną Angeliną, córką Jana Angelosa władcy Tesalii, którą poślubił 1273/1276, a oddalił w 1283 roku,
  • z Anną, córką cara bułgarskiego Jerzego I Tertera poślubioną jesienią 1284, oddaloną w 1294 roku.
  • z Elżbietą węgierską, córką króla węgierskiego Stefana V, poślubioną w 1295 roku, oddaloną na przełomie 1298/1299
  • z Simonidą Paleologiną, córką cesarza Andronika II Paleologa, poślubioną w 1300 roku, która uciekła od męża do Konstantynopola. Po śmierci matki w 1317 roku zmuszona przez brata Konstantyna wróciła na dwór męża[5].

Miał czworo dzieci:

  • Stefana Konstantyna z małżeństwa z Anną,
  • nieznane z imienia dziecko z tego samego małżeństwa,
  • Annę Nedę z małżeństwa z Elżbietą węgierską,
  • oraz Stefana Urosza z nieślubnego łoża[5].

Przypisy

edytuj
  1. a b T. Wasilewski: Historia Jugosławii. s. 113-115.
  2. I. Stawowy-Kawka: Historia Macedonii. s. 78.
  3. W. Molé: Sztuka Słowian południowych. Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1962, ss.118-120
  4. a b T. Wasilewski: Historia Jugosławii. s. 115.
  5. a b c Ch. Cawley: Medieval Lands.

Bibliografia

edytuj