Stenospermation

*Stenospermation*
	; Stenospermation flavescens
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	obrazkowate
Podrodzina	Monsteroideae
Rodzaj	Stenospermation
	Nazwa systematyczna
	Stenospermation Schott; Gen. Aroid.: 70 (1858)
	Typ nomenklatoryczny
	Stenospermation mathewsii Schott
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stenospermation Schott – rodzaj roślin zielnych z rodziny obrazkowatych, obejmujący 45 gatunków, występujących w tropikalnej Ameryce, od Gwatemali do Boliwii i północnej Brazylii^[4]. Nazwa rodzaju pochodzi od greckich słów στενος (stenos – zwężony, wąski) i σπέρμα (sperma – nasienie) i odnosi się do budowy nasion tych roślin^[5].

Morfologia edytuj

Łodyga: Gęsto pokryta liśćmi, wzniesiona, zwykle wydłużona, z licznymi trichosklereidami^[6].

Liście: Rośliny tworzą wiele liści właściwych na ogonkach kolankowatych u nasady blaszki liściowej, tworzących długą pochwę. Blaszki liściowe podłużno-eliptyczne lub lancetowate, skośne, często raczej grube. Nerwacja pierwszorzędowa pierzasta, niewyraźna, zbiegająca do żyłki marginalnej. Użyłkowanie drugorzędowe równolegle-pierzaste, dalsze niewidoczne.

Kwiaty: Rośliny tworzą na długim pędzie kwiatostanowym pojedynczy kwiatostan typu kolbiastego pseudancjum, często zwisający. Pochwa kwiatostanu zwinięta, otwierająca się w okresie kwitnienia, łódko-kształtna lub szeroko otwarta, biała. Kolba zwykle osadzona na szypule, rzadko siedząca, cylindryczna, pokryta obupłciowymi kwiatami pozbawionymi okwiatu. Kwiaty zbudowane z 4 wolnych pręcików i pojedynczej zalążni. Pręciki o wydłużonych, spłaszczonych nitkach i jajowato-eliptycznych pylnikach, otwierających się przez podłużną szczelinę. Zalążnia spłaszczona do cylindrycznej, (1-)2-komorowa, zawierająca w każdej komorze od 2 do wielu anatropowych zalążków, powstających z bazalnego łożyska. Szyjka słupka szersza od zalążni, ścięta, zakończona eliptycznym lub punktowatym znamieniem.

Owoce: Odwrotnie jajowate, wierzchołkowo ścięte jagody, białe, pomarańczowe (S. ulei) do czerwonawo-pomarańczowych lub żółtych. Nasiona maczugowate do eliptycznych, o zgrubiałej, gładkiej łupinie. Bielmo obfite.

Gatunki podobne: Przedstawiciele rodzaju Rhodospatha, od których różni się bazalnym położeniem łożyska w zalążni, maczugowatymi nasionami i zgrubiałymi blaszkami liściowymi^[7].

Genetyka: Liczba chromosomów 2n = 28^[6].

Biologia i ekologia edytuj

Rozwój: Wieloletnie, wiecznie zielone, epifity, pnące hemiepifity lub naziemne rośliny zielne^[6].

Siedlisko: Lasy deszczowe i lasy mgliste^[6].

Systematyka edytuj

Pozycja rodzaju według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016): Należy do plemienia Monstereae^[8], podrodziny Monsteroideae, rodziny obrazkowatych (Araceae), rzędu żabieńcowców (Alismatales) w kladzie jednoliściennych (ang. monocots)^[2].

Gatunki^[4]

Stenospermation adsimile Sodiro
Stenospermation ammiticum G.S.Bunting
Stenospermation amomifolium (Poepp.) Schott
Stenospermation ancuashii Croat
Stenospermation andreanum Engl.
Stenospermation angosturense Engl.
Stenospermation angustifolium Hemsl.
Stenospermation arborescens Madison
Stenospermation archeri K.Krause
Stenospermation brachypodum Sodiro
Stenospermation crassifolium Engl.
Stenospermation densiovulatum Engl.
Stenospermation dictyoneurum Croat & Acebey
Stenospermation ellipticum Croat & D.C.Bay
Stenospermation escobariae Croat & D.C.Bay
Stenospermation flavescens Engl.
Stenospermation flavum Croat & D.C.Bay
Stenospermation glaucophyllum Croat & D.C.Bay
Stenospermation gracile Sodiro
Stenospermation hilligii Sodiro
Stenospermation interruptum Sodiro
Stenospermation latifolium Engl.
Stenospermation longifolium Engl.

Stenospermation longipetiolatum Engl.
Stenospermation maguirei A.M.E.Jonker & Jonker
Stenospermation majus Grayum
Stenospermation marantifolium Hemsl.
Stenospermation mathewsii Schott
Stenospermation monsalvae Croat & D.C.Bay
Stenospermation multiovulatum (Engl.) N.E.Br.
Stenospermation nebulense G.S.Bunting
Stenospermation parvum Croat & A.Gomez
Stenospermation peripense Sodiro
Stenospermation pittieri Steyerm.
Stenospermation popayanense Schott
Stenospermation pteropus Grayum
Stenospermation robustum Engl.
Stenospermation rusbyi N.E.Br.
Stenospermation sessile Engl.
Stenospermation spruceanum Schott
Stenospermation subellipticum Sodiro
Stenospermation ulei K.Krause
Stenospermation velutinum Croat & D.C.Bay
Stenospermation wallisii Mast.
Stenospermation zeacarpium Madison

Zagrożenie i ochrona edytuj

7 gatunków roślin z tego rodzaju znajduje się w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych z uwagi na niszczenie siedlisk^[9]:

Gatunek	Status zagrożenia
Stenospermation arborescens	EN (zagrożony) B1ab(iii)
Stenospermation brachypodum	DD (niedostatecznie rozpoznane)
Stenospermation gracile	VU (narażony) B1ab(iii)
Stenospermation hilligii	VU (narażony) B1ab(iii)
Stenospermation interruptum	DD (niedostatecznie rozpoznane)
Stenospermation peripense	DD (niedostatecznie rozpoznane)
Stenospermation subellipticum	DD (niedostatecznie rozpoznane)

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-10-19] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-10-10]. (ang.).
↑ ^a ^b Rafael Govaerts, David G. Frodin: World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. [dostęp 2010-10-19]. (ang.).
↑ A. Engler i K. Krause. Araceae-Monsteroideae. „Das Pflanzenreich”. 37, s. 81-90, 1908. Adolf Engler. (łac.).
↑ ^a ^b ^c ^d Simon J. Mayo, Josef Bogner, Peter C. Boyce: The Genera of Araceae. Eleanor Catherine (ilustr.). Kew: The Trustees, Royal Botanic Gardens, 1997, s. 128. ISBN 1-900347-22-9. OCLC 468572283. (ang.).
↑ A. Haigh, B. Clark, L. Reynolds, S.J. Mayo, T.B. Croat, L. Lay, P.C. Boyce, M. Mora, J. Bogner, M. Sellaro, S.Y. Wong, C. Kostelac, M.H. Grayum, R.C. Keating, G. Ruckert i A. Hay: CATE Araceae. [dostęp 2010-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-29)]. (ang.).
↑ L.I. Cabrera et al. Phylogenetics relationships of aroids and duckweeds (Araceae) inferred from coding and noncoding plastid DNA. „American Journal of Botany”. 95(9), s. 1153-1165, 2008. (ang.).
↑ IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2010.3.. [dostęp 2010-10-19]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Lista gatunków ze zdjęciami na stronie International Aroid Society (ang.)

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-10-19] (ang.).

[ing-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-10-10]. (ang.).

[kew-4] Rafael Govaerts, David G. Frodin: World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. [dostęp 2010-10-19]. (ang.).

[dpr-5] A. Engler i K. Krause. Araceae-Monsteroideae. „Das Pflanzenreich”. 37, s. 81-90, 1908. Adolf Engler. (łac.).

[goa-6] Simon J. Mayo, Josef Bogner, Peter C. Boyce: The Genera of Araceae. Eleanor Catherine (ilustr.). Kew: The Trustees, Royal Botanic Gardens, 1997, s. 128. ISBN 1-900347-22-9. OCLC 468572283. (ang.).

[cate-7] A. Haigh, B. Clark, L. Reynolds, S.J. Mayo, T.B. Croat, L. Lay, P.C. Boyce, M. Mora, J. Bogner, M. Sellaro, S.Y. Wong, C. Kostelac, M.H. Grayum, R.C. Keating, G. Ruckert i A. Hay: CATE Araceae. [dostęp 2010-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-29)]. (ang.).

[cabrera-8] L.I. Cabrera et al. Phylogenetics relationships of aroids and duckweeds (Araceae) inferred from coding and noncoding plastid DNA. „American Journal of Botany”. 95(9), s. 1153-1165, 2008. (ang.).

[IUCN-9] IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2010.3.. [dostęp 2010-10-19]. (ang.).

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

[6]

[7]

[8]

[9]