Wikipedia

Szkoła Filialna im. Tadeusza Kościuszki w Ubieszynie

Szkoła Filialna im. Tadeusza Kościuszki w Ubieszynie – szkoła podstawowa filialna w Ubieszynie, przynależąca do Szkoły Podstawowej im. św. Jana Kantego w Tryńczy.

Szkoła Filialna im. Tadeusza Kościuszki w Ubieszynie
Szkoła podstawowa filialna
Ilustracja
Szkoła podstawowa filialna
Państwo

 Polska

Miejscowość

Ubieszyn

Data założenia

1882

Patron

Tadeusz Kościuszko

brak współrzędnych

Historia edytuj

Początki szkolnictwa w Ubieszynie datuje się na drugą połowę XIX wieku. Według miejscowej tradycji szkolnictwo w Ubieszynie rozpoczęło się ok. 1860 roku[a], a pierwszym nauczycielem był Walenty Trojak.

Przydatnym źródłem archiwalnym do poznawania początków szkolnictwa w Galicji są austriackie Szematyzmy Galicji i Lodomerii, które podają wykaz szkół ludowych wraz z nazwiskami ich nauczycieli. W 1883 roku po raz pierwszy jest wzmianka, że w Ubieszynie, Tryńczy i Jagielle istniały już szkoły ludowe, ale jako "niezrezorganizowane" z systemu parafialnego na państwowy[1]. W roku 1887 szkoły w Tryńczy i Ubieszynie stały się filialne[2]. W galicyjskich czasach szkoły na wsiach były tylko męskie, dopiero od 1890 roku szkoły były mieszane, czyli koedukacyjne. W 1893 roku szkoły w Tryńczy i Ubieszynie stały się samodzielne jednoklasowe[3]. W 1901 roku założono czytelnię[b], która posiadała 184 książek[4].

Od 1904 roku szkoła posiadała nauczycieli pomocniczych, którymi byli: Maria Anaszkiewicz (1904–1905), Stefania Troskiewicz (1905–1907)[5], Izabela Gąsiorowska (1907–1909)[6], Franciszka Czajkówna (1909–1911)[7], Helena Skotnicka (1911–1912), Karolina Wasylówna (1912–1913), Janina Skubówna (od 1913)[c]. W 1924 roku wzmiankowana jest Antonina Łowicka[d][e].

Długoletnim zasłużonym kierownikiem był Ignacy Łowicki[f]. W 1935 roku został spensjonowany (przeniesiony na emeryturę)[8][g].

W 1909 roku oddano do użytku wybudowany murowany budynek szkolny, jednak szkoła w czasie I oraz II wojny światowej była niszczona, a po wojnach odbudowywana. W 1924 roku szkoła posiadała 2 sale lekcyjne[9]. W 1936 roku budynek szkoły obsadzono lipami, z których jedną poświęcono marszałkowi Edwardowi Rydzowi-Śmigłemu, na pamiątkę jego pobytu w Ubieszynie. W latach 1969–1974 wybudowano nowy budynek szkolny; w czasach władzy ludowej były konflikty i protesty o utrzymanie szkoły ośmioletniej[10]. 28 października 2008 roku poświęcono sztandar szkoły im. Tadeusza Kościuszki. W 1999 roku, na mocy reformy oświaty, szkołę zmieniono na 6-letnią, a w 2017 roku na mocy reformy oświaty przywrócono 8-letnią szkołę podstawową. 24 października 2017 roku odsłonięto popiersie Tadeusza Kościuszki[11].

W 2021 roku szkoła została przemianowana na szkołę filialną 3-klasową, podporządkowaną Szkole Podstawowej im. św. Jana Kantego w Tryńczy.

Kierownicy i dyrektorzy szkoły
1882–1886. Józef Zieliński[1].
1886–1887. Alojzy Michalski[2].
1887–1890. Jan Grudziński[12].
1890–1892. Stanisław Cwakliński[13].
1892–1893. Maria Szczurkówna[3].
1893–1897. Maria Fox[14].
1897–1899. Stanisław Stasicki[15].
1899–1905. Rudolf Rębisz[16].
1905–1915. Ignacy Łowicki[17].
1916–1918. Ignacy Król.
1919–1935. Ignacy Łowicki.
1942–1944. Teodor Kutynysz.
1944–1946. Mieczysław Walczak.
1946–1950. Bronisław Slipko.
? – ?. Maria Groch.
1983–1985. Władysław Niemiec.
1985–1990. Józef Nowosielski.
1990–1999. Jadwiga Gwóźdź.
1999–2013. Małgorzata Matuszek.
2013–2018. Jadwiga Gwóźdź.
2018–2021. Elżbieta Rydzik-Korzeniowska.

Znani absolwenci edytuj

  • ks. kan. Dominik Czeszyk (1892–1961) – duchowny rzymskokatolicki na kresach wschodnich, zesłany na Syberię.
  • Franciszek Kubrak (1891–1940) – policjant na kresach wschodnich, zamordowany przez NKWD.

Uwagi edytuj

  1. ↑ Była to szkółka filialna szkoły parafialnej w Gniewczynie. Państwowe roczniki wzmianki o szkole w Ubieszynie nie podają; jednak Szematyzmy Łacińskiej Diecezji Przemyskiej z lat 1874-1892 podają ilość szkół w parafii w Gniewczynie, ale nie podają nazwy wsi. W latach 1874-1875 w parafii było 4 szkoły (trywialna i parafialna w Gniewczynie oraz dwie w innych wsiach), w latach 1881-1882 było 6 szkół w parafii, w latach 1883-1884 było 4 szkół, w latach 1887-1888 było 7 szkół (w parafii było w tym czasie 6 większych wsi i 3 mniejsze wsie). Szkółki parafialne-filialne nie były notowane w spisach państwowych i diecezjalnych
  2. ↑ Czytelnie, przy szkołach założono w: Gniewczynie Łańcuckiej (1890), Jagielle (1894), Ubieszynie (1901) i Tryńczy (1904).
  3. ↑ Janina Skubówna od 1913 roku w Ubieszynie, w 1924 roku w Gaci, następnie do 1929 roku w Manasterzu Przeworskim.
  4. ↑ Antonina Łowicka – (ur. w 1888 roku, nauczycielka od 1915 roku)
  5. ↑ Janina Skubówna w 1929 roku była jako nauczycielka szkoły w Manasterzu Przeworskim "spensjonowana" czyli przeniesiona na emeryturę (Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego. 1929, s. 145), w tym też 1929 roku spensjonowani zostali: Stanisław Cwakliński w Dobromilu, Tomasz Brzęś w Gorzycach i Honorata Nawojska w Krzeczowicach
  6. ↑ Ignacy Łowicki – (ur. w 1880 roku, pomocnik w Urzejowicach (1900–1901), kierownik w Rudzie Różanieckiej (1901–1902), kierownik w Manasterzu Przeworskim (1902–1903), pomocnik w Przeworsku (1903–1904), kierownik w Łopuszce Wielkiej (1904–1905), w latach 1905–1915 kierownik w Ubieszynie, następnie służba w wojsku, po I wojnie światowej aż do 1935 roku kierownik w Ubieszynie
  7. ↑ W Archiwum Państwowym w Przemyślu (Zespół: 56/1485/0 Szkoła podstawowa w Ubieszynie), znajdują się źródła archiwalne o szkole: kronika szkolna (1944-1947), katalogi klasowe (1915-1932), księgi ocen sprawowania się i postępów w nauce (1932-1946), metryki szkolne (1920-1948), arkusze ocen (1932-1946) – źródło: Wykaz dokumentów archiwalnych o Szkole Podstawowej w Ubieszynie


Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1883 Lwów, nakładem C.K. Namiestnictwa z drukarni Władysława Łozińskiego, (str. 418) [Dostęp 2017-03-08]
  2. ↑ a b Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1887 (s. 396) [dostęp 2017-03-08]
  3. ↑ a b Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1893 (str. 452) [Dostęp 2017-03-24]
  4. ↑ Oświata Ludowa. Organ Krakowskiego Towarzystwa Oświaty Ludowej 1910 (s. 60) [dostęp 2017-03-24]
  5. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1907 (s. 657) [dostęp 2017-03-24]
  6. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1909 (s. 708) [dostęp 2017-03-24]
  7. ↑ Szematyzm Krolestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1911 (s. 766) [dostęp 2017-03-24]
  8. ↑ Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego 1935 (Nr 12) (str. 543)
  9. ↑ Seweryn Lehnert Spis nauczycieli publicznych szkół powszechnych i państwowych seminariów nauczycielskich oraz Spis Szkół w okręgu szkolnym Lwowskim obejmującym województwa Lwowskie, Stanisławowskie i Tarnopolskie Lwów. 1924. (str. 41) [dostęp 2018-05-17]
  10. ↑ Rys historyczny szkoły. [dostęp 2020-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-23)].
  11. ↑ www.jaroslawska.pl Odsłonili popiersie w Roku Kościuszkowskim [dostęp 2018-05-17]
  12. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1888 (str. 396) [Dostęp 2017-03-23]
  13. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1891 (str. 452) [Dostęp 2017-03-24]
  14. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1894 (str. 452) [Dostęp 2017-03-24]
  15. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1898 (str. 542) [Dostęp 2017-03-24]
  16. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1900 (str. 570) [Dostęp 2017-03-23]
  17. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1906 (str. 657) [Dostęp 2017-03-23]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szkoła_Filialna_im._Tadeusza_Kościuszki_w_Ubieszynie&oldid=69546918”