Szmaragdówka leszczynówka

Szmaragdówka leszczynówka
	Smaragdina aurita
	(Linnaeus, 1767)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Rodzina	stonkowate
Podrodzina	zmróżki
Plemię	Clytrini
Podplemię	Clytrina
Rodzaj	szmaragdówka
Gatunek	szmaragdówka leszczynówka
Synonimy
	dla S. a. aurita: Chrysomela aurita Linnaeus, 1767; Clytra aurita (Linnaeus, 1767); Gynandrophthalma aurita (Linnaeus, 1767); Clythra bicolor Grimmer, 1841; Gynandrophthalma alpigena Gistel, 1857; Gynandrophthalma dissimilis Lefèbvre, 1872; ; dla S. a. auritoides: Cyaniris auritoides Achard, 1923; Gynandrophthalma aurita auritoides Achard, 1923; ; dla S. a. hammarstroemi: Gynandrophthalma hammarstroemi Jakobson, 1901; Gynandrophthalma aurita hammarstroemi Jakobson, 1901; ; dla S. a. nigrocyanea: Gynandrophthalma nigrocyanea Motschulsky, 1866; Gynandrophthalma aurita nigrocyanea Motschulsky, 1866; Cheilotoma geniculata Motschulsky, 1866; ;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szmaragdówka leszczynówka^[1] (Smaragdina aurita) – gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych i podrodziny zmróżek. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1767 roku przez Karola Linneusza pod nazwą Chrysomela aurita. Wyróżnia się w jego obrębie cztery podgatunki^[2]:

Smaragdina aurita aurita (Linnaeus, 1767)
Smaragdina aurita auritoides (Achard, 1923)
Smaragdina aurita hammarstroemi (Jakobson, 1901)
Smaragdina aurita nigrocyanea (Motschulsky, 1866)

Morfologia

Chrząszcz o ciele długości od 4,5 do 6 mm. Głowa jest czarna z metalicznym połyskiem. Człony czułków od pierwszego do trzeciego lub czwartego są pomarańczowe lub czerwone, pozostałe zaś czarne. Przedplecze jest czarne z metalicznym połyskiem granatowym i z szeroko obrzeżonymi żółto lub pomarańczowo krawędziami bocznymi; jego powierzchnia punktowana jest bardzo drobno, rzadko i niewyraźnie. Tarczka jest barwy przedplecza, ale często z ciemnoczerwonym wierzchołkiem. Pokrywy są czarne z metalicznym połyskiem granatowym, płytko i drobno punktowane. Odnóża są żółte do pomarańczowych z czarnymi biodrami, krętarzami, udami tylnej pary i nasadową połową ud pary środkowej. Odwłok u samicy wyróżnia się od tego u samca obecnością dołeczka na ostatnim sternicie^[3].

Ekologia i występowanie

Owad ten zasiedla suche i nasłonecznione stanowiska, w tym skraje lasów, polany, poręby, zbocza i murawy kserotermiczne^[1]^[4]^[3]. Osobniki dorosłe są polifagicznymi foliofagami żerującymi na liściach drzew i krzewów. Wśród ich roślin żywicielskich wymieniane są brzozy, dęby, głogi, klon polny, leszczyny, róże, olchy, śliwa tarnina, wierzby. Larwy odżywiają się martwymi liśćmi^[5]. Aktywne osobniki dorosłe obserwuje się od kwietnia lub maja do lipca^[4]^[1].

Gatunek palearktyczny. Podgatunek nominatywny znany jest z Hiszpanii, Francji, Belgii, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji. S. a. auritoides podawana jest z południa europejskiej części Rosji, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu i Iranu. S. a. hammarstroemi notowana jest z syberyjskiej i dalekowschodniej części Rosji, Mongolii, północnych Chin i Korei Północnej. S. a. nigrocyanea wykazywana jest z Dalekiego Wschodu Rosji i z Japonii^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Smaragdina aurita – Szmaragdówka leszczynówka. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-05-26].
↑ ^a ^b IvanI. Löbl IvanI., AlešA. Smetana AlešA. (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 6. Chrysomeloidea, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2010, s. 575-579, ISBN 978-87-88757-84-2 .
↑ ^a ^b Andrzej Warchałowski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 94 Stonkowate - Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatidae, Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971, s. 63-66.
↑ ^a ^b B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990.
↑ W.N. Ellis: Smaragdina aurita (Linnaeus, 1767). [dostęp 2024-05-26].

[insektarium-1] Smaragdina aurita – Szmaragdówka leszczynówka. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-05-26].

[cpc-2] IvanI. Löbl IvanI., AlešA. Smetana AlešA. (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 6. Chrysomeloidea, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2010, s. 575-579, ISBN 978-87-88757-84-2 .

[Warchalowski-3] Andrzej Warchałowski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 94 Stonkowate - Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatidae, Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971, s. 63-66.

[Burakowskietal-4] B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990.

[Ellis-5] W.N. Ellis: Smaragdina aurita (Linnaeus, 1767). [dostęp 2024-05-26].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]