Tadeusz Chyła

Tadeusz Chyła
Data i miejsce urodzenia	30 października 1933 ; Sopot
Pochodzenie	polskie
Data i miejsce śmierci	23 lutego 2014 ; Warszawa
Instrumenty	gitara
Gatunki	ballada, piosenka satyryczna
Zawód	piosenkarz, gitarzysta, kompozytor, malarz
Aktywność	1954-2014
Powiązania	Andrzej Waligórski
	Zespoły
	Silna Grupa pod Wezwaniem
	Odznaczenia
	;
	Cytaty w Wikicytatach

Tadeusz Roman Chyła (ur. 30 października 1933 w Sopocie, zm. 23 lutego 2014 w Warszawie^[1]) – polski piosenkarz, kompozytor i gitarzysta, wykonawca ballad nacechowanych humorem i satyrą, także artysta malarz.

Życiorys edytuj

Grób Tadeusza Chyły na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Z wykształcenia był malarzem, w latach 1954–1961 studiował na Wydziale Malarstwa Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku, w pracowni Juliusza Studnickiego i Jacka Żuławskiego (twórców tzw. „szkoły sopockiej”)^[2]. Uprawiał malarstwo sztalugowe, ścienne i scenografię. Dyplom uzyskał w 1961 r. Jego prace zaliczane są do nurtu malarstwa polskiego zwanego koloryzmem. Był bohaterem filmu krótkometrażowego Tadeusz Chyła (w cyklu Gwiazdy tamtych lat) w reżyserii Janusza Horodniczego i Krzysztofa Wojciechowskiego (1994), zrealizowanego przez TVP2.

Działalność muzyczna edytuj

Jako artysta estradowy zadebiutował śpiewając ballady 15 kwietnia 1954 roku w gdańskim teatrzyku studenckim Bim-Bom. Potem wraz z grupą tą uczestniczył w licznych koncertach w kraju i za granicą (Austria, Belgia, Francja, Holandia, NRD).

Kolejnym przedsięwzięciem było współtworzenie kabaretu To Tu, w którym był kompozytorem ballad do tekstów znanych autorów (Jerzy Afanasjew, Konstanty Ildefons Gałczyński, Ludwik Jerzy Kern). W roku 1968 założył z kolegami śpiewający kabaret Silna Grupa pod Wezwaniem, w którego skład wchodzili też Kazimierz Grześkowiak, Jacek Nieżychowski i Andrzej Zakrzewski; pozostawał jego członkiem do 1970 roku.

Współpracował również z takimi kabaretami, jak Wagabunda i ABC-WP. Od roku 1973 występował samodzielnie, akompaniując sobie na gitarze. Teksty wielu jego piosenek są autorstwa Andrzeja Waligórskiego.

W 1979 otrzymał odznakę „Zasłużony Działacz Kultury”^[3]. Zmarł w 2014 roku i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera D-3-32)^[4].

Wybrane utwory muzyczne edytuj

Ballada o cysorzu
Ballada o kneziu Dreptaku^[5]
Ballada o krowie
Ballada o mumiach
Ballada o straszliwej rzezi
Ballada o Zenku Dreptaku
Ballada o żołnierzyku
Być dziewczyną
Makary
Obrona Trembowli (Ballada o obronie Trembowli)
Panie Kwiatkowski, Panie Kowalski (muz. Jerzy Matuszkiewicz, sł. Agnieszka Osiecka)
Pastuszek i gęsi (Mariola)
Pochód świętych
Sen psa
Tamara

Dyskografia edytuj

Solowa

Tadeusz Chyła (EP, Pronit N-0407)
Tadeusz Chyła (Pocztówka, Ruch R--0600)
Tadeusz Chyła (Pocztówka, Ruch R--0054)
Tadeusz Chyła (Pocztówka, Ruch R--0041)
Tadeusz Chyła (Pocztówka, PWP Ruch R-0323-II)
1966 – Tadeusz Chyła: Tadeusz Chyła śpiewa własne ballady (LP, Muza SXL-0371)
Tadeusz Chyła: Ballady (CD, PNCD335)

Pozostała

1967 – Piosenki z filmu „Małżeństwo z rozsądku” (LP, Muza N-0417)
1969 – Silna Grupa pod Wezwaniem (EP, Muza N-0580)

Wystawy obrazów edytuj

1961: Biuro Wystaw Artystycznych w Gdańsku
1962: Klub Studencki „Żak” Gdańsk
1963: Biuro Wystaw Artystycznych w Gdańsku
2014: Wystawa „Liryczny kolorysta” Galeria U DK Stokłosy Warszawa^[6]
2015: Wystawa „Liryczny kolorysta” Dom Artysty Plastyka Warszawa^[7]

Filmografia edytuj

1960: Do widzenia, do jutra jako Tadek, aktor studenckiego teatrzyku
1966: Małżeństwo z rozsądku jako lider ulicznej kapeli
1971: Milion za Laurę jako członek kapeli bazarowej

Nagrody i wyróżnienia edytuj

Indywidualne

1962 – II nagroda na festiwalu studenckim w Częstochowie
1963 – wyróżnienie na KFPP w Opolu za piosenkę Ballada o krowie
1965 – II nagroda na KFPP w Opolu za piosenkę Ballada o mumiach
1966 – II nagroda na KFPP w Opolu za piosenkę Ballada o Zenku Dreptaku
2009 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” nadany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego

Zespołowe

1964 – wyróżnienie dla kabaretu To Tu na KFPP w Opolu
1969 – nagroda dziennikarzy na KFPP w Opolu dla Silnej Grupy Pod Wezwaniem

Przypisy edytuj

↑ Zmarł Tadeusz Chyła – piosenkarz, kompozytor i satyryk, malarz. Miał 80 lat. Polskie Radio. [dostęp 2014-02-23]. (pol.).
↑ Misja i Historia. www.asp.gda.pl. [dostęp 2015-07-17].
↑ Spotkanie twórców i artystów polskiej estrady. „Nowiny”. 146, s. 2, 2 lipca 1979.
↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
↑ Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 162.
↑ Wystawa „Liryczny Kolorysta” Tadeusz Chyła. okiemjadwigi.pl. [dostęp 2015-07-17].
↑ Okręg Warszawski Związku Polskich Artystów Plastyków - Tadeusz Chyła - liryczny kolorysta. Wystawa malarstwa. owzpap.pl. [dostęp 2015-07-17].

Bibliografia edytuj

Adrjański Z., Cysorz polskiej ballady. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Muzyczne, 1976
Wolański R., Leksykon polskiej muzyki rozrywkowej. Warszawa: Agencja Wydawnicza Morex, 1995, ISBN 83-86848-05-7, s. 29

Linki zewnętrzne edytuj

Dyskografia Tadeusza Chyły w bazie MusicBrainz (ang.)
Tadeusz Chyła w bazie Discogs.com (ang.)
Tadeusz Chyła w bazie filmpolski.pl
Tadeusz Chyła na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”

[1] Zmarł Tadeusz Chyła – piosenkarz, kompozytor i satyryk, malarz. Miał 80 lat. Polskie Radio. [dostęp 2014-02-23]. (pol.).

[2] Misja i Historia. www.asp.gda.pl. [dostęp 2015-07-17].

[3] Spotkanie twórców i artystów polskiej estrady. „Nowiny”. 146, s. 2, 2 lipca 1979.

[4] Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze

[5] Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 162.

[6] Wystawa „Liryczny Kolorysta” Tadeusz Chyła. okiemjadwigi.pl. [dostęp 2015-07-17].

[7] Okręg Warszawski Związku Polskich Artystów Plastyków - Tadeusz Chyła - liryczny kolorysta. Wystawa malarstwa. owzpap.pl. [dostęp 2015-07-17].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]