Teologia dogmatyczna

Teologia dogmatyczna, dogmatyka[1] – główna gałąź teologii chrześcijańskiej, badająca rozumowo wszystkie główne zagadnienia doktryny.

Tomy książek Teologii Dogmatycznej autorstwa Karla Bartha.

Należą do niej angelologia, antropologia, charytologia, chrystologia, soteriologia, demonologia, eklezjologia, eschatologia, hamartiologia, historia dogmatów, historia zbawienia, józefologia, kairologia, mariologia, pneumatologia, patrylogia, protologia, sakramentologia i trynitologia[2].

Etymologia edytuj

Greckie słowo dógma (dop. dógmatos) oznacza „postanowienie władzy zwierzchniej miasta-państwa; teza obowiązująca wszystkich adeptów danej szkoły filozoficznej”[potrzebny przypis]. Pochodzi ono od dokeín: „wydawać się (dobrym), mniemać, wierzyć”. Termin dogmatyka wprowadził w XVII w. Georg Calixt, teolog luterański[potrzebny przypis].

Dogmat jest zasadą teologiczną objętą kanonem wiary i podaną przez Kościół do wierzenia jako niewzruszona prawda, niepodlegająca krytyce ani dyskusji. Teologia dogmatyczna wyznaje zasadę, że poza dogmatem istnieje tylko herezja, więc nawet w przypadku ekumenizmu nie jest możliwe, aby Kościół katolicki zrezygnował z jakiegokolwiek dogmatu.

Dogmatyka po soborze watykańskim II edytuj

Na soborze watykańskim II do zakresu dogmatyki zaliczono:

  • tematykę biblijną łączącą się z historią zbawienia,
  • interpretacje objawienia zawarte w dziełach patrystyki wschodniej i zachodniej,
  • także spekulatywne wyjaśnianie tajemnicy zbawienia na wzór św. Tomasza z Akwinu w powiązaniu z liturgią i całością życia Kościoła,
  • dzieje dogmatów i sposobów ich teologicznego objaśniania na tle historii Kościoła.

Wydobywszy z objawienia określone prawdy, dogmatyka uwypukla w nich elementy istotne, powtarzające się po wielekroć i ustala ich jednolite sformułowanie. Posługuje się klasyczną metodą scholastyczną, oraz tzw. metodą pozytywną, gdy uwzględnia w pierwszym rzędzie treści biblijne i patrystyczne; sięga też do polemiki, a obecnie nierzadko prezentuje nastawienie ekumeniczne.

Współczesną dogmatykę charakteryzuje[potrzebny przypis]:

Przypisy edytuj

  1. teologia dogmatyczna, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2023-02-06].
  2. Encyklopedia katolicka, t. 4, Lublin 1985, łam 23.

Bibliografia edytuj