Ticino
Ticino, też Tessyn (wł.: Ticino, ofic.: Repubblica e Cantone Ticino; lomb. Tesin, niem., fr., rom. Tessin) – najdalej wysunięty na południe kanton Szwajcarii. Tereny Ticino zostały zajęte przez Szwajcarów w XV i na początku XVI wieku, w 1803 kanton Ticino przystąpił do Konfederacji Szwajcarskiej jako pełnoprawny członek.
| |||||
| |||||
| |||||
| Państwo |  Szwajcaria
| ||||
| Siedziba | Bellinzona | ||||
| Data powstania | 1803 | ||||
| Kod ISO 3166-2 | CH-TI | ||||
| Powierzchnia | 2812 km² | ||||
| Populacja (2004) • liczba ludności |
319 800 | ||||
| • gęstość | 114 os./km² | ||||
| Języki urzędowe | włoski | ||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
| Liczba dystryktów | 8 | ||||
| Liczba gmin | 244 | ||||
Położenie na mapie Szwajcarii
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Językiem urzędowym kantonu jest język włoski, natomiast językiem mówionym jest język lombardzki; wyjątkiem jest gmina Bosco/Gurin, gdzie mówi się po alemańsku. Na terenie Ticino znajduje się włoska enklawa Campione d’Italia. Razem z częścią Gryzonii Ticino tworzy tzw. Svizzera Italiana (Szwajcarię włoskojęzyczną). Dialekty lombardzkie (tessyńskie) są wciąż szeroko używane, ale nie mają oficjalnego statusu. Najważniejsze miasta to Lugano, Locarno i stolica kantonu Bellinzona.
- Stolica: Bellinzona
- Powierzchnia: 2812 km²
- Liczba mieszkańców: 311 900
- Gęstość zaludnienia: 110 osób/km²
- Liczba gmin: 244
- Język urzędowy: włoski
Podział administracyjnyEdytuj
Kanton dzieli się na 8 dystryktów.
DemografiaEdytuj
Językiem urzędowym kantonu jest język włoski. Językami z najwyższym odsetkiem użytkowników są:
- język włoski – 83,1%,
- język niemiecki – 8,3%,
- język serbsko-chorwacki – 1,7%[1].
Kultura i naukaEdytuj
Z Ticino pochodziło wielu architektów renesansu i baroku: Francesco Borromini, Matteo Castelli, Giovanni Catenazzi, rodzina Fontana, Carlo Maderna, Giovanni Battista di Quadro, Giovanni Trevano.
Z Ticino pochodzi również wielu wybitnych architektów neomodernizmu: Rino Tami, Tita Carloni, Peppo Brivio, Luigi Snozzi, Livio Vacchini, Aurelio Galfetti, Mario Botta.
Zobacz też: kuchnia Ticino.
Nazwa kantonuEdytuj
Oficjalną nazwą kantonu jest nazwa włoska Ticino (endonim), pochodząca od łacińskiej nazwy Ticinum. W języku polskim używanym w kraju potocznie równie rozpowszechniona jest nazwa Tessyn (takie wyniki daje wyszukiwanie Google). Polonia szwajcarska również używa obu nazw. Polskie publikacje encyklopedyczne w zdecydowanej większości używają nazwy Ticino. KSNG nie wypowiedziała się w tej sprawie, co zgodnie z praktyką i rekomendacjami ONZ oznacza, że zaleca jako poprawną formę endonim, czyli Ticino.