Triplasius pictus
Triplasius pictus – gatunek muchówki z rodziny bujankowatych i podrodziny Bombyliinae. Zamieszkuje krainę palearktyczną od Półwyspu Iberyjskiego po Iran.
| Triplasius pictus | |||
| (Panzer, 1794) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Triplasius pictus | ||
| Synonimy | |||
| |||
Taksonomia edytuj
Gatunek ten opisany po raz pierwszy wprowadzony został do literatury w 1768 roku przez Jacoba Christiana Schäffera pod nazwą Bombylivs tertivs, jednak publikacja ta nie spełnia wymagań ICZN, stąd za właściwy uznaje się epitet gatunkowy wprowadzony w 1794 roku przez Georga Wolfganga Franza Panzera w kombinacji Bombylius pictus[1].
Morfologia edytuj
Muchówka ta osiąga od 8 do 11 mm długości ciała o zwartej budowie. W całości porośnięta jest puszystym i długim owłosieniem[2]. Głowa jest dość mała, znacznie węższa od tułowia, w widoku bocznym mniej więcej trójkątna[3]. Wyposażona jest w długi, smukły, sterczący ku przodowi ryjek i dość krótkie głaszczki[3][2]. Owłosienie głowy jest głównie czarne, ale na potylicy czerwonożółte[2] lub żółte; żółte włoski występować mogą też na twarzy[4]. Kolor szczecinek zaocznych jest czarny. Oczy złożone u samic są szeroko rozstawione, u samców zaś stykają się ze sobą w jednym punkcie[2]. Czułki są wąsko rozstawione i mniej więcej tak długie jak głowa[3], ubarwione brunatnoczarnie, a ich trzeci człon jest u samca liściowato spłaszczony[2]. Trzonek czułka porastają włoski czarne, zaś nóżkę czarne i złote[4]. Tułów jest krótki i szeroki[3], porośnięty włoskami ciemnobrunatnymi, czerwonożółtymi i białymi, u samicy z odcieniem żółtym; w szczególności włoski białe występują po bokach śródplecza. Szczecinki na śródpleczu są czerwonawe, na tarczce zaś czarne[2]. Skrzydła są przydymione matowoszaro, pokryte licznymi, drobnymi, izolowanymi, ciemnymi plamkami[2][4]. Żyłka poprzeczna radialno-medialna nie jest krótsza od żyłki poprzecznej medialno-medialnej[4]. Barwa przezmianek jest brunatna[2] do czarnej. Odnóża mają czarne i czarno owłosione biodra, czarne nasadowe części ud oraz żółte golenie i stopy[4]. Odnóża są ponadto opatrzone białymi łuskami[2]. Odwłok jest krótki i szeroki, szerszy od tułowia[3], porośnięty głównie włoskami czerwonobrunatnymi, tylko na tylnych krawędziach tergitów czarnymi. Tergity od czwartego do piątego mają po bokach plamy z białych łusek, a niekiedy też białą linię pośrodku[2].
Ekologia i występowanie edytuj
Owad ciepłolubny. Osobniki dorosłe aktywne są od kwietnia do maja. Odwiedzają kwiaty celem żerowania na nektarze. Latają nisko, lotem zygzakowatym. Chętnie przysiadają na nasłonecznionej powierzchni gleby[2]. Larwy są parazytoidami pszczół[3].
Gatunek palearktyczny[3][1], znany z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Grecji, europejskiej części Rosji, Turcji, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu[1], północno-zachodniego Iranu[4] i Egiptu[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d N.L. Evenhuis, D.J. Greathead: World catalog of bee flies (Diptera: Bombyliidae). Revised September 2015. Bishop Museum, 2015. s. 1-206. [dostęp 2019-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ a b c d e f g h i j k Przemysław Trojan: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVIII Muchówki – Diptera, zeszyt 24 Bujanki – Bombyliidae. Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1967.
- ↑ a b c d e f g Frank M. Hull, Bee flies of the world: the genera of the family Bombyliidae, Washington: Smithsonian Institution Press, 1973, DOI: 10.5962/bhl.title.48406, ISBN 0-87474-131-9.
- ↑ a b c d e f Saeedeh Hakimian, Ali Asghar Talebi, Babak Gharali. A study of the tribe Bombyliini (Diptera: Bombyliidae: Bombyliinae) of Iran with description of female genitalia. „Zoology and Ecology”. 22 (3-4), s. 212-225, 2012. DOI: 10.1080/21658005.2012.749587.