Tyletamina – organiczny związek chemiczny z grupy aryloalkiloamin (tj. amin alifatycznych zawierających podstawnik aromatyczny przy jednym z atomów węgla)[4]. Jest dysocjacyjnym środkiem znieczulającym należącym do kategorii antagonistów receptora NMDA (receptora N-metylo-D-asparaginowego)[3]. Jej struktura chemiczna i działanie są zbliżone do ketaminy. Jest wykorzystywana w medycynie weterynaryjnej jako nienarkotyczny środek znieczulający stosowany u psów i kotów[5].
Tyletamina
|
|
| Nazewnictwo
|
|
|
| Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
|
2-(etyloamino)-2-tiofen-2-ylocykloheksan-1-on
|
|
| Ogólne informacje
|
| Wzór sumaryczny
|
C12H17NOS
|
| Masa molowa
|
223,34 g/mol
|
| Wygląd
|
bezwonne, białe kryształy (chlorowodorek)
|
| Identyfikacja
|
| Numer CAS
|
14176-49-9
|
| PubChem
|
26533
|
| DrugBank
|
DB11549
|
| SMILES
|
CCNC1(CCCCC1=O)C2=CC=CS2
|
|
| InChI
|
InChI=1S/C12H17NOS/c1-2-13-12(11-7-5-9-15-11)8-4-3-6-10(12)14/h5,7,9,13H,2-4,6,8H2,1H3
|
| InChIKey
|
QAXBVGVYDCAVLV-UHFFFAOYSA-N
|
|
|
|
|
|
| Podobne związki
|
| Podobne związki
|
ketamina
|
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
|
|
|
| Farmakokinetyka
|
|
|
| Działanie
|
przeciwbólowe, analgezyjne, uspokajające, przeciwdrgawkowe
|
| Okres półtrwania
|
2,5 godziny (koty), 1,2–1,3 godziny (psy)[3]
|
| Wydalanie
|
mocz (<4% w postaci niezmetabolizowanej), kał (0,3% w postaci niezmetabolizowanej)[3]
|
|
| Uwagi terapeutyczne
|
|
|
| Drogi podawania
|
iniekcyjnie[3]
|
|
|
|
Jest to dożylny środek znieczulający zatwierdzony do użycia w medycynie weterynaryjnej. Wywołuje stan sedacji, unieruchomienia, amnezji i głębokiego znieczulenia. Wywoływane efekty są podobne do neuroleptanalgezji. Substancja ta jest także stosowana w celu profilaktyki i zmniejszenia nasilenia napadów drgawkowych. Powoduje tzw. anestezję zdysocjowaną: hamuje czynność niektórych regionów w mózgu (m.in. wzgórze, kora mózgowa), podczas gdy inne pozostają aktywne (w tym układ limbiczny)[3][5].
- ↑ YangY. An YangY. i inni, Transition-metal-free α-arylation of nitroketones with diaryliodonium salts for the synthesis of tertiary α-aryl, α-nitro ketones, „Chemical Communications”, 55 (1), 2019, s. 119–122, DOI: 10.1039/C8CC08920E [dostęp 2024-04-27] (ang.). Patrz Supplementary information.
- ↑ Tiletamine Hydrochloride [online], karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, 23 sierpnia 2023, numer katalogowy: 1667359 [dostęp 2024-08-07] . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ a b c d e Zoletil. Charakterystyka produktu leczniczego weterynaryjnego [online], rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl, 25 czerwca 2021 [dostęp 2024-04-27] .
- ↑ Tiletamine, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB11549 [dostęp 2024-04-27] (ang.).
- ↑ a b Tiletamine, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 26533 [dostęp 2024-04-27] (ang.).
