Ustrój polityczny Ukrainy

Ustrój polityczny Ukrainy – struktura organizacyjna państwa ukraińskiego, określona przepisami konstytucji z 1996 roku, według której Ukraina jest republiką demokratyczną z parlamentarno-prezydenckim systemem rządów (odmiana systemu półprezydenckiego, w którym dominującą rolę odgrywa parlament).

Ukraina Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Ukrainy Ustrój polityczny Ustrój polityczny Ukrainy Konstytucja Konstytucja Ukrainy Władza ustawodawcza Rada Najwyższa Przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy Władza wykonawcza Prezydent (Lista) Premier Rząd Władza sądownicza Wymiar sprawiedliwości Sąd Konstytucyjny Sąd Najwyższy Prokuratura Generalna Ukrainy Kontrola państwowa Izba Obrachunkowa Ukrainy Narodowe Biuro Antykorupcyjne Ukrainy Finanse Narodowy Bank Ukrainy Samorząd terytorialny Podział administracyjny Ukrainy Samorząd terytorialny Polityka zagraniczna Polityka zagraniczna Ministerstwo Spraw Zagranicznych Ukrainy

Portal Ukraina

Władzę ustawodawczą na Ukrainie sprawuje jednoizbowa Rada Najwyższa, władzę wykonawczą prezydent oraz rząd, a sądowniczą – niezależne sądy.

Według publikowanego corocznie przez tygodnik „The Economist” raportu Democracy Index z 2018 roku, Ukraina jest reżimem hybrydowym (formą pośrednią między systemem autorytarnym i pełną demokracją).

Geneza ustroju

Krótko po ogłoszeniu niepodległości w 1991 roku, Ukraina przygotowała nową konstytucję oraz przyjęła wielopartyjny system. Oprócz tego Ukraina zaadoptowała cywilne i polityczne prawa dla mniejszości narodowych. Nowa demokratyczna konstytucja weszła w życie 28 czerwca 1996 roku. Zapewnia ona podstawowe prawa człowieka. 21 lutego 2014 Rada Najwyższa w trybie ustawy przywróciła moc obowiązującą postanowień konstytucji z 2004 roku. Ustawa weszła w życie 22 lutego 2014, po promulgacji.

Gwarancje swobód obywatelskich

Wolność wyznania jest zapewniona przez prawo. Mniejszości narodowe mają prawo do edukacji, ośrodków kulturalnych oraz używania własnego języka. Artykuł w konstytucji mówi, że język ukraiński jest jedynym oficjalnym językiem państwa. Jednakże na Krymie, gdzie mieszka liczna mniejszość rosyjska, język rosyjski jest w powszechnym użyciu.

Wolność słowa i prasy jest gwarantowana przez prawo. Jednakże media ukraińskie często są stroną nacisków ze strony polityków. Oprócz tego zaprzestanie śledztwa w sprawie śmierci Heorhija Gongadzego potwierdziło, że media na Ukrainie nie są w pełni wolne. Fakt ten mocno obniżył pozycję Ukrainy na arenie międzynarodowej.

Powrót Tatarów Krymskich oraz intensywna ukrainizacja, która rozpoczęła się od 1992 roku, spowodowała wzrost liczby prorosyjskich organizacji, które chciały aby Krym został zaanektowany przez Rosję (w 1954 roku Nikita Chruszczow dołączył Krym do Ukrainy w rocznicę 300 lecia ugody perejasławskiej). W lipcu 1992 roku parlamentarzyści ukraińscy oraz krymscy doszli do porozumienia, na podstawie którego Krym pozostawał częścią Ukrainy, a w zamian otrzymał szeroką autonomię.

Oficjalnie związki zawodowe na Ukrainie są zgrupowane w Federacji Związków Zawodowych. Od 1992 roku na Ukrainie działają niezależne związki zawodowe. Pierwszym takim związkiem były Wolne Związki Zawodowe Górników które powstały zaraz po ogłoszeniu możliwości istnienia takiego typu związków zawodowych. Także w 1992 roku zalegalizowano możliwość strajku.

Władza wykonawcza

Oto lista najważniejszych osób sprawujących władzę na Ukrainie:

Funkcja	Imię	Partia polityczna	Data objęcia urzędu
Prezydent	Wołodymyr Zełeński	Sługa Ludu	20 maja 2019
Premier	Denys Szmyhal	bezpartytyjny	4 marca 2020

Prezydent jest wybierany w wyborach powszechnych. Jego kadencja trwa 5 lat. Prezydent nominuje premiera, który jednak musi otrzymać także akceptację ze strony parlamentu.

Władza ustawodawcza

Władzę ustawodawczą na Ukrainie sprawuje jednoizbowy parlament – Rada Najwyższa, składająca się z 450 członków. Parlamentarzyści wybierani są według ordynacji proporcjonalnej w systemie otwartych list. Parlament podejmuje najważniejsze dla państwa decyzje, w tym m.in. kwestie budżetu.

Udział w organizacjach międzynarodowych

Ukraina należy do wielu organizacji międzynarodowych, m.in. do BSEC, CE, CEI, EAPC, EBRD, ECE, IAEA, ICAO, IFRCS, IHO, ILO, IMF, IMO, Inmarsat, Intelsat, Interpol, MKOL, IOM, ISO, ITU, NAM, OPCW, OBWE, PFP, ONZ, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UPU, WHO, WIPO, WMO, WToO czy WTO.