Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych

Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych (ang. Vice President of the United States) – drugi w kolejności najważniejszy urząd polityczny w Stanach Zjednoczonych. Jest wybierany na cztery lata wraz z prezydentem.

Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych
Vice President of the United States
Ilustracja
Pieczęć Wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych
Stanowisko
Państwo

 Stany Zjednoczone

Data utworzenia

1789

Pierwszy Wiceprezydent

John Adams

Długość kadencji

4 lata

Obecny Wiceprezydent

Kamala Harris

Obecny od

20 stycznia 2021

Siedziba

Number One Observatory Circle

Miejsce w sukcesji

Pierwsze

Strona internetowa
Flaga wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych

W drugiej połowie XX w. poszerzono jego kompetencje. Niektórzy wiceprezydenci nie mieli wpływu na decyzje podejmowane w Białym Domu, niektórzy jednak (np. Al Gore czy Dick Cheney) potrafili je sobie zapewnić.

Byłym wiceprezydentom USA przysługuje dożywotnia emerytura oraz ochrona osobista po odejściu z urzędu.

Wybór wiceprezydenta

edytuj

Do 1804 r. (wejście w życie 12. poprawki do Konstytucji Stanów Zjednoczonych) wiceprezydentem zostawała osoba, która zajęła drugie miejsce w wyborach na prezydenta. Jednak z uwagi na różnice polityczne, od tego czasu przeprowadza się oddzielne, ale równoległe wybory na wiceprezydenta.

Obecnie jest obierany na cztery lata wraz z prezydentem. Kandydata na ten urząd wskazuje kandydat na prezydenta. Na wiceprezydenta może kandydować osoba, która posiada bierne prawo wyborcze w wyborach prezydenckich.

Sukcesja prezydencka

edytuj

Wiceprezydent automatycznie (w wyniku sukcesji) zostaje prezydentem w wyniku: śmierci, zrzeczenia się lub usunięcia z urzędu prezydenta. Początkowo działo się to na mocy przyjętego zwyczaju, zanim taki stan rzeczy nie został formalnie usankcjonowany za sprawą uchwalonej w roku 1967 25. poprawki do konstytucji[1].

Tą samą poprawką ustanowiono zapis, zgodnie z którym w razie opróżnienia urzędu wiceprezydenta prezydent jest zobowiązany mianować nowego wiceprezydenta. Wiceprezydent z nominacji obejmuje urząd po zatwierdzeniu przez połączone izby Kongresu[1].

Wakaty na stanowisku wiceprezydenta

edytuj

W przeciwieństwie do urzędu prezydenta, urząd wiceprezydenta może być nieobsadzony. Do czasu uchwalenia 25. poprawki do konstytucji, w przypadku zwolnienia urzędu prezydenta (który obejmował wiceprezydent) lub w przypadku zwolnienia urzędu wiceprezydenta, urząd ten pozostawał do końca bieżącej kadencji nieobsadzony - nie przewidywano żadnej możliwości uzupełnienia wakatu. Gdyby w takim przypadku doszło do śmierci lub ustąpienia prezydenta, zastosowanie miałaby tzw. linia sukcesji prezydenckiej, ale nigdy nie doszło do takiej sytuacji.

Urząd wiceprezydenta był opróżniony w okresach:

  • od 20 kwietnia 1812 r. do 4 marca 1813 r. (George Clinton zmarł),
  • od 23 listopada 1814 r. do 4 marca 1817 r. (Elbridge Gerry zmarł),
  • od 28 grudnia 1832 r. do 4 marca 1833 r. (John Calhoun zrezygnował),
  • od 4 kwietnia 1841 r. do 4 marca 1844 r. (John Tyler został prezydentem),
  • od 9 lipca 1850 r. do 4 marca 1853 r. (Millard Fillmore został prezydentem),
  • od 18 kwietnia 1853 r. do 4 marca 1857 r. (William de Vane King zmarł),
  • od 15 kwietnia 1865 r. do 4 marca 1869 r. (Andrew Johnson został prezydentem),
  • od 22 listopada 1875 r. do 4 marca 1877 r. (Henry Wilson zmarł),
  • od 19 września 1881 r. do 4 marca 1885 r. (Chester Arthur został prezydentem),
  • od 25 listopada 1885 r. do 4 marca 1889 r. (Thomas Hendricks zmarł),
  • od 21 listopada 1899 r. do 4 marca 1901 r. (Garret Hobart zmarł),
  • od 14 września 1901 r. do 4 marca 1905 r. (Theodore Roosevelt został prezydentem),
  • od 30 października 1912 r. do 4 marca 1913 r. (James Sherman zmarł),
  • od 2 sierpnia 1923 r. do 4 marca 1925 r. (Calvin Coolidge został prezydentem),
  • od 12 kwietnia 1945 r. do 20 stycznia 1949 r. (Harry Truman został prezydentem),
  • od 22 listopada 1963 r. do 20 stycznia 1965 r. (Lyndon Johnson został prezydentem),
  • od 10 października do 6 grudnia 1973 r. (Spiro Agnew zrezygnował, powołano Geralda Forda),
  • od 9 sierpnia do 19 grudnia 1974 r. (Gerald Ford został prezydentem, powołano Nelsona Rockefellera).

Wiceprezydenci jako przewodniczący Senatu

edytuj

Wiceprezydent z urzędu jest przewodniczącym Senatu USA, w głosowaniu bierze jednak udział jedynie w wypadku równego podziału głosów w celu przełamania remisu[2]. Nie prowadzi też obrad na co dzień, zastępuje go przewodniczący pro tempore Senatu.

Głosowania wiceprezydentów w Senacie[2]:

Wiceprezydenci Stanów Zjednoczonych

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b 25th Amendment. Cornell University Law School, Legal Information Institute, 2009-11-12. [dostęp 2017-02-09]. (ang.).
  2. a b Aaron Bycoffe: Pence Has Already Done Something Biden Never Did: Break A Senate Tie. FiveThirtyEight, 2017-02-07. [dostęp 2017-02-09]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj