Władysław Basista
Władysław Basista (ur. 14 lutego 1928 w Niedobczycach, zm. 16 kwietnia 2021[1]) – polski duchowny rzymskokatolicki, pedagog, filolog, logopeda, działacz społeczny oraz jeden z najbardziej znanych polskich wykładowców homiletyki i fonetyki, Kanonik Honorowy Kapituły Metropolitarnej w Katowicach, Kapelan Jego Świątobliwości, Honorowy Obywatel Miasta Katowice.
| prałat | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
14 lutego 1928 |
| Data śmierci |
16 kwietnia 2021 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Diakonat |
23 marca 1954 |
| Prezbiterat |
29 czerwca 1954 |
| Odznaczenia | |
| |
Były członek sekcji kaznodziejskiej w komisji ds. duszpasterstwa ogólnego Konferencji Episkopatu Polski, a także wykładowcą Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Katowicach w zakresie fonetyki pastoralnej oraz homiletyki, a także w Wyższym Seminarium Duchownym Braci Mniejszych w Katowicach-Panewnikach. Duszpasterz mniejszości niemieckiej w Katowicach i organizator wymiany młodzieży akademickiej pomiędzy Polską a Niemcami[2]. Do 2021 był rezydentem w parafii św. Józefa w Katowicach-Załężu, pomagającym w pracy duszpasterskiej[3].
Życiorys edytuj
Urodził się 14 lutego 1928 w Niedobczycach (obecnie dzielnica Rybnika). Jego ojciec i wujowie walczyli w powstaniach śląskich[4]. Dzieje jego rodziny posłużyły do stworzenia fabuły filmu Kazimierza Kutza Sól ziemi czarnej[3], nadając podtytuł Saga rodu Basistów. Mając 11 lat Władysław Basista trafił do obozu pracy w Salzgitter[5]. Wówczas to biegle opanował znajomość języka niemieckiego[4]. Po II wojnie światowej, w 1945 roku, Władysław Basista założył w Niedobczycach rozlewnię mleka, zostając w wieku 17 lat jej kierownikiem. W tym czasie nawiązał współpracę z międzynarodową organizacją humanitarną UNRRA[4].
23 marca 1954 otrzymał święcenia diakonatu od biskupa krakowskiego Franciszka Jopa, natomiast święcenia kapłańskie 29 czerwca 1954 z rąk biskupa częstochowskiego Zdzisława Golińskiego w Piekarach Śląskich[2]. Po przyjęciu święceń tym samym roku zamieszkał na terenie parafii św. Józefa w katowickiej dzielnicy Załęże. Wówczas to pod kierownictwem ówczesnego proboszcza ks. dr. Wilhelma Pluty rozpoczął katechizację dzieci w przyparafialnej salce katechetycznej. Organizował również zajęcia teatralne oraz wycieczki dla dzieci w góry. Podczas odwiedzin duszpasterskich udzielał wsparcia materialnego dla najbardziej potrzebujących rodzin z załęskiej parafii[4].
Po otrzymaniu święceń kapłańskich rozpoczął również studia homiletyczne na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i pod kierunkiem ks. prof. Stanisława Wilczewskiego studia fonetyczne w Instytucie Fonetycznym w Katowicach. Uczył się na nich tylko do 1956 w związku z otrzymaniem posady prokuratora w Wyższym Śląskim Seminarium Duchownym w Krakowie, gdzie pełnił tę funkcję do 1962[2]. W 1954 ks. Władysław Basista otrzymał tytuł magistra teologii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, a w 1964 pedagogiki oraz filologii języka polskiego na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Brał udział w dwóch Międzynarodowych Konferencjach Logopedów – w Wiedniu w 1965 i w Paryżu w 1968[2]. Od 1979 prowadził poradnię logopedyczną przy ul. J. Poniatowskiego w Katowicach, a od 1980 był wykładowcą fonetyki pastoralnej w Wyższym Seminarium Duchownym Ojców Franciszkanów w Panewnikach[2].
W stanie wojennym ks. Władysław Basista organizował transporty żywności, odzieży i lekarstw z Niemiec[4]. Po pacyfikacji kopalni Wujek w 1981 przemawiał do górników w archikatedrze Chrystusa Króla w Katowicach[6]. W 1995 został kanonikiem honorowym Kapituły Metropolitalnej[2]. W 2000 w Rzymie głosił rekolekcje dla kapłanów w Kolegium Polskim. Poza tym, na terenie całej Polski głosił rekolekcje parafialne oraz udzielał się dla duszpasterstwa zagranicznego na terenie Austrii, Niemiec i Szwajcarii[2]. W latach 2000–2009 dla kilku najbardziej potrzebujących rodzin organizował 3-letnie wsparcie finansowe[4].
W grudniu 2004 papież Jan Paweł II mianował go prałatem, a w 2005 został papieskim kapelanem[6]. 19 marca 2018 otrzymał Złotą Odznakę Honorową za Zasługi dla Województwa Śląskiego w trakcie 50. sesji Sejmiku Województwa Śląskiego[3]. 11 września 2018 ks. Władysław Basista otrzymał wraz ze Stanisławem Płatkiem tytuł Honorowego Obywatela Miasta Katowice[6].
Odznaczenia i wyróżnienia edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Ks. Władysław Basista nie żyje. Był honorowym obywatelem Katowic [online], wydarzenia.interia.pl, 16 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-16] (pol.).
- ↑ a b c d e f g Parafia św. Józefa – Katowice-Załęże: Ks. Władysław Basista – Kanonik honorowy Kapituły Metropolitalnej. www.swjzaleze.katowice.opoka.org.pl. [dostęp 2020-12-10]. (pol.).
- ↑ a b c Joanna Juroszek: Ks. Władysław Basista zasłużony dla województwa. katowice.gosc.pl, 2018-03-19. [dostęp 2020-12-10]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h Rada Miasta Katowice, UCHWAŁA NR LIX/1219/18 RADY MIASTA KATOWICE z dnia 11 września 2018 r. w sprawie przyznania ks. Władysławowi Basiście tytułu "Honorowy Obywatel Miasta Katowice", Katowice, 11 września 2018 (pol.).
- ↑ Instytut Gość Media, Zdobywam szczyty [online], www.gosc.pl, 26 czerwca 2014 [dostęp 2020-12-11].
- ↑ a b c Kapelan Jana Pawła II i górnik z „Wujka” honorowymi obywatelami Katowic. katowice24.info, 2018-09-11. [dostęp 2020-12-10]. (pol.).