Władysław Horodecki
Władysław Horodecki, właśc. Leszek Dezydery Władysław Horodecki, ukr. Владисла́в Владисла́вович Городе́цький (ur. 4 czerwca 1863 w Szołudkach koło Niemirowa na Podolu, zm. 3 stycznia 1930 w Teheranie) – polski architekt tworzący głównie w Kijowie, przedstawiciel modernizmu, przedsiębiorca i mecenas.
| ||
 Władysław Horodecki (1910 r.) | ||
| Data i miejsce urodzenia | 4 czerwca 1863 Szołudki k. Niemirowa | |
| Data i miejsce śmierci | 3 stycznia 1930 Teheran | |
| Narodowość | Polak | |
| Dziedzina sztuki | architektura | |
| Epoka | neogotyk, modernizm | |
ŻyciorysEdytuj
Urodził się w polskiej rodzinie szlacheckiej herbu Kornic na Podolu, wylegitymowanej ze szlachectwa w latach 1824-1890 i wpisanej do części VI księgi szlacheckiej guberni podolskiej[1][2][3]. Kształcił się w gimnazjum realnym św. Pawła w Odessie, a potem w Imperatorskiej Akademii Sztuki w Petersburgu. W 1890 roku osiedlił się w Kijowie, gdzie zajmował się także polowaniem.
Po przejęciu władzy w Kijowie przez bolszewików wyjechał w 1920 do Polski, by w 1928 roku znaleźć się w Teheranie – zajmował się tam, na zlecenie amerykańskiej kompanii, budową infrastruktury kolejowej. Tam zmarł w styczniu 1930 roku. Pochowano go na lokalnym katolickim cmentarzu Dulab. Nagrobek zdobi napis w języku polskim profesor architektury. Jego stryjecznym wnukiem jest Zdzisław Otello Horodecki.
UpamiętnienieEdytuj
Od 1996 roku jest patronem dawnej ulicy Karola Marksa (Nikołajewskiej) w Kijowie.
W 2011 roku w Niemirowie został odsłonięty pomnik. Jest to popiersie architekta umieszczone na postumencie z białej cegły. Napis w języku ukraińskim obok nazwiska podaje daty urodzenia i śmierci[4].
W 2013 roku z okazji 150 rocznicy urodzin wybito na Ukrainie monetę o nominale 5 hrywien upamiętniającą architekta[4].
PraceEdytuj
- gmach Narodowego Muzeum Sztuki Ukrainy zbudowany w latach 1897-1899 przy ul. Hruszewskiego 6 w Kijowie z zastosowaniem starogreckiej kolumnady, z reliefem na frontonie przedstawiającym alegorię sztuki i rzeźbami dwóch lwów. Horodecki nadał budynkowi lekki kształt, na co wpłynęło zastosowanie cementu z prywatnej fabryki Ton pod Kijowem[5],
- Kościół św. Mikołaja z lat 1899-1909 położony przy ul. Wielkiej Wasylkowskiej 75 w Kijowie, zaprojektowany w stylu neogotyckim z dwoma sześćdziesięciometrowymi szpiczastymi wieżami oraz rozetą na fasadzie[5],
- kienesa karaimska z 1900 r. wzniesiona przy ul. Jarosławowy Wał 7. Horodecki nadał jej kształt mauretański z wielką kopułą, która jednak nie zachowała się do naszych czasów[5],
- budynek należący do fabryki mebli J. Kimayera przy ul. Bankowa 13 w Kijowie,
- Południoworosyjska Fabryka Maszyn przy ul. Żyliańskiej 101 w Kijowie, zwracająca uwagę prostotą form, z lat 90. XIX wieku,
- dom z chimerami wzniesiony przy ul. Bankowej 10 w Kijowie w stylu modernistycznym pod siedzibę własną w latach 1901-1903[5], obecnie jedna z siedzib prezydenta Ukrainy,
- willa własna w Eupatorii (Krym),
- mauzoleum Potockich w Pieczerze,
- fabryka cukru w Szpikowie,
- gimnazjum w Humaniu,
- gimnazjum w Czerkasach,
- drewniany szpital w Mosznach,
- łaźnia miejska w Zgierzu z 1926 r.
- wieża ciśnień w Piotrkowie Trybunalskim z 1927 r.,
- kasyno w Otwocku z 1927 r.,
- pałac szacha w Teheranie, wybudowany ok. 1930 r.,
- dworzec kolejowy w Teheranie, wybudowany ok. 1930 r.
- odnowienie pałacu Wiśniowieckich i Mniszchów w Wiśniowcu w 1924 r. [6]
GaleriaEdytuj
Budynek z chimerami w Kijowie (1901-1903)
Gmach otwockiego kasyna z 1927
Wieża ciśnień w Piotrkowie Tryb. z 1927
Łaźnia miejska w Zgierzu z 1926
Przy grobie Władysława (od lewej) Dymitr Małakow historyk, Ambasador Ukrainy w Teheranie Leonid Butiaga. Jarosław Horodecki
Grób Władysława Horodeckiego, Teheran 2005. Archiwum rodzinne Zdzisława Otella Horodeckiego.
Horodecki Władysław 1910. Wersja w owalu, poprawiona.
Horodecki Władysław. Polak. Architekt. Urodzony na Podolu w 1863 r - Zmarł w Teheranie (Iran) w 1930 roku.
Herb Kornic. Herb rodu Horodeckich na Podolu. jpg
.Dymitr_Ma%C5%82akow.historyk.Ambasador_Ukrainy_w_Teheranie.Leonid_Butiaga._Jaros%C5%82aw_Horodecki.jpg)
_w_1930_roku.jpg)
PrzypisyEdytuj
- ↑ Spisok dworian wniesiennych w dworianskuju rodosławnuju knigu podolskoj gubernii, Kamieniec Podolski 1897, s. 199.
- ↑ A. Boniecki, Herbarz polski, t. VII, Warszawa 1904, s. 350.
- ↑ S. Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. VI, Warszawa 1909, s. 191.
- ↑ a b Komorowski J. Władysław Horodecki na Podolu Spotkania z Zabytkami 2012 nr 9-10 s. 40
- ↑ a b c d Fuksa 2005 ↓, s. 2.
- ↑ Петро Гуцал, Городецький Владислав Владиславович w Tarnopolski Słownik encyklopedyczny, t. 1, s. 400. (ukr.)
BibliografiaEdytuj
- Janusz Fuksa: Wspomnienia z Kijowa XI Architekst Horodecki. 2005.