Waipatia

	Waipatia
	Okres istnienia: oligocen PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Nadrząd	kopytne
Rząd	walenie
Podrząd	zębowce
Rodzina	Waipatiidae
Rodzaj	Waipatia
Gatunki
	Waipatia maerewhenua
	Waipatia maerewhenua

Waipatia – wymarły rodzaj ssaka, walenia z rodziny Waipatiidae^[1].

Skamieniałości nieznanego wcześniej zwierzęcia znaleziono w Nowej Zelandii, w dolinie Waitaki. Znajdują się tam późnooligoceńskie skały, wśród których znajduje się kamieniołom Otekaike, gdzie znaleziono pozostałości zwierzęcia. Leży on w obrębie skierowanego ku północy klifu nad brzegiem strumienia Waipati. Jak zaznaczono później w opisie lokalizacji typowej, miejsce to leży 1,2 km na północ od The Earth-quakes oraz 5 km w kierunku zachodnio-południowo-zachodnim od Duntroon. Znalezione szczątki obejmowały pozostałości głowy^[1].

Czaszka mierzyła 60,0 cm. Długi i wąski pysk zaopatrzony był w ostre, smukłe, bardziej leżące niż stojące w szczękach siekacze, natomiast liczne zęby policzkowe różniły się od siebie. Fordyce opisuje sięgającą daleko w tył kość szczękową, ograniczoną do podstawy czaszki zatokę klinową, szeroką kość podniebienną. Zwierzę zaliczono do waleni, jednak odmienności wskazywały na nową rodzinę tych zwierząt. Fordyce nadał mu nazwę rodzajową Waipatia, od której utworzył nazwę rodziny Waipatiidae. Nazwa rodzajowa wywodzi się z języka maoryskiego i oznacza miejsce Waipati, w pobliżu którego dokonano odkrycia. Wai oznacza po maorysku wodę, a pati znaczy płytki. Do rodzaju jego kreator zaliczył pojedynczy gatunek Waipatia maerewhenua. Rodzinę tę zaliczył do podrzędu zębowców oraz grupy Planistoidea. Dostrzegł większe podobieństwo do Squalodelphidae i Platanistidae, mniejsze zaś do Squalodontidae^[1]. W 2015 w rodzaju umieszczono drugi gatunek Waipatia hectori, zaliczany uprzednio do rodzaju Microcetus^[2].

Fordyce zamieszcza w swym opisie rodzaju następujący kladogram^[1]:

Zygorhiza

Archaeodelphis

	Kogia, Physeter

	Mesoplodon, Tasmacetus

Eurinodeplhis

Kentriodon

	Pontoporia

	Cephalorynchus, Tursiops

	Prosqualodon

	Squalodon , "P." hamiltoni

Waipatia

Platanista, Zarhachis

	Notocetus marplesi

	N. vandebedeni, Squalodephis

Nowszy pogląd przedstawia z kolei następujący kladogram autorstwa Churchill i in., autorów opisu Echovenator^[3] (uproszczono):

	Albertocetus

	Coltylocara, Echovenator

	Waipatia

	Otekaikea, Papahu

	Platanistoidea

	Xiphiacetus

Lipotidae

Kentriodon

	Deplhinoidea

	Inioidea

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d R. EwanR.E. Fordyce R. EwanR.E., Waipatia maerewhenua, New Genus and New Species (Waipatiidae, New Family), an Archaic Late Oligocene Dolphin (Cetacea: Odontoceti: Platanistoidea) from New Zealand, „Proc. San Diego Soc. Nat. Hist”, 29, 1994, s. 147-176 (ang.).
↑ Y.Y. Tanaka Y.Y., R.E.R.E. Fordyce R.E.R.E., Historically significant late Oligocene dolphin Microcetus hectori Benham 1935: a new species of Waipatia (Platanistoidea), „Journal of the Royal Society of New Zealand”, 45 (3), 2015, s. 135-150, DOI: 10.1080/03036758.2015.1016046 (ang.).
↑ MorganM. Churchill MorganM. i inni, The Origin of High-Frequency Hearing in Whales, „Current Biology”, 26 (16), 2016, s. 2144–2149, DOI: 10.1016/j.cub.2016.06.004, PMID: 27498568 .

[Waipatia&Waipatiidae-1] R. EwanR.E. Fordyce R. EwanR.E., Waipatia maerewhenua, New Genus and New Species (Waipatiidae, New Family), an Archaic Late Oligocene Dolphin (Cetacea: Odontoceti: Platanistoidea) from New Zealand, „Proc. San Diego Soc. Nat. Hist”, 29, 1994, s. 147-176 (ang.).

[Waipatia_hectori-2] Y.Y. Tanaka Y.Y., R.E.R.E. Fordyce R.E.R.E., Historically significant late Oligocene dolphin Microcetus hectori Benham 1935: a new species of Waipatia (Platanistoidea), „Journal of the Royal Society of New Zealand”, 45 (3), 2015, s. 135-150, DOI: 10.1080/03036758.2015.1016046 (ang.).

[Echovenator-3] MorganM. Churchill MorganM. i inni, The Origin of High-Frequency Hearing in Whales, „Current Biology”, 26 (16), 2016, s. 2144–2149, DOI: 10.1016/j.cub.2016.06.004, PMID: 27498568 .

[1]

[2]

[3]