Waipatiawymarły rodzaj ssaka, walenia z rodziny Waipatiidae[1].

Waipatia
Okres istnienia: oligocen
33.9/23.03
33.9/23.03
ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Nadrząd

kopytne

Rząd

walenie

Podrząd

zębowce

Rodzina

Waipatiidae

Rodzaj

Waipatia

Gatunki

Waipatia maerewhenua

Skamieniałości nieznanego wcześniej zwierzęcia znaleziono w Nowej Zelandii, w dolinie Waitaki. Znajdują się tam późnooligoceńskie skały, wśród których znajduje się kamieniołom Otekaike, gdzie znaleziono pozostałości zwierzęcia. Leży on w obrębie skierowanego ku północy klifu nad brzegiem strumienia Waipati. Jak zaznaczono później w opisie lokalizacji typowej, miejsce to leży 1,2 km na północ od The Earth-quakes oraz 5 km w kierunku zachodnio-południowo-zachodnim od Duntroon. Znalezione szczątki obejmowały pozostałości głowy[1].

Czaszka mierzyła 60,0 cm. Długi i wąski pysk zaopatrzony był w ostre, smukłe, bardziej leżące niż stojące w szczękach siekacze, natomiast liczne zęby policzkowe różniły się od siebie. Fordyce opisuje sięgającą daleko w tył kość szczękową, ograniczoną do podstawy czaszki zatokę klinową, szeroką kość podniebienną. Zwierzę zaliczono do waleni, jednak odmienności wskazywały na nową rodzinę tych zwierząt. Fordyce nadał mu nazwę rodzajową Waipatia, od której utworzył nazwę rodziny Waipatiidae. Nazwa rodzajowa wywodzi się z języka maoryskiego i oznacza miejsce Waipati, w pobliżu którego dokonano odkrycia. Wai oznacza po maorysku wodę, a pati znaczy płytki. Do rodzaju jego kreator zaliczył pojedynczy gatunek Waipatia maerewhenua. Rodzinę tą zaliczył do podrzędu zębowców oraz grupy Planistoidea. Dostrzegł większe podobieństwo do Squalodelphidae i Platanistidae, mniejsze zaś do Squalodontidae[1]. W 2015 w rodzaju umieszczono drugi gatunek Waipatia hectori, zaliczany uprzednio do rodzaju Microcetus[2].

Fordyce zamieszcza w swym opisie rodzaju następujący kladogram[1]:



Zygorhiza




Archaeodelphis






Kogia, Physeter



Mesoplodon, Tasmacetus





Eurinodeplhis




Kentriodon




Pontoporia



Cephalorynchus, Tursiops









Prosqualodon



Squalodon , "P." hamiltoni





Waipatia




Platanista, Zarhachis




Notocetus marplesi



N. vandebedeni, Squalodephis








Nowszy pogląd przedstawia z kolei następujący kladogram autorstwa Churchill i in., autorów opisu Echovenator[3] (uproszczono):



Zygorhiza




Balaenomorpha





Archaeodelphis




Xenophorus




Albertocetus



Coltylocara, Echovenator







Microcetus




Agorophius




Sinocetus




Patriocetus




Prosqualodon





Waipatia



Otekaikea, Papahu





Squalodon




Squaloziphius




Physeteroidea





Ziphiidae




Platanistoidea



Xiphiacetus






Lipotidae




Kentriodon




Deplhinoidea



Inioidea

















Przypisy edytuj

  1. a b c d R. Ewan Fordyce, Waipatia maerewhenua, New Genus and New Species (Waipatiidae, New Family), an Archaic Late Oligocene Dolphin (Cetacea: Odontoceti: Platanistoidea) from New Zealand, „Proc. San Diego Soc. Nat. Hist”, 29, 1994, s. 147-176 (ang.).
  2. Y. Tanaka, R.E. Fordyce, Historically significant late Oligocene dolphin Microcetus hectori Benham 1935: a new species of Waipatia (Platanistoidea), „Journal of the Royal Society of New Zealand”, 45 (3), 2015, s. 135-150, DOI10.1080/03036758.2015.1016046 (ang.).
  3. Morgan Churchill i inni, The Origin of High-Frequency Hearing in Whales, „Current Biology”, 26 (16), 2016, s. 2144–2149, DOI10.1016/j.cub.2016.06.004, PMID27498568.