Wasilij Szorin
Wasilij Iwanowicz Szorin, ros. Василий Иванович Шорин (ur. 26 grudnia 1870?/7 stycznia 1871 w Kalazinie, zm. 29 czerwca 1938 w Leningradzie) – rosyjski i radziecki wojskowy, uczestnik wojny rosyjsko-japońskiej, I wojny światowej oraz wojny domowej w Rosji, ofiara stalinowskich czystek w Armii Czerwonej.
 pułkownik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
26 grudnia 1870 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1892–1925 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy |
wojna rosyjsko-japońska, |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujUkończył szkołę junkrów w Kazaniu w 1892, następnie szkołę oficerską. Był dowódcą kompanii podczas wojny rosyjsko-japońskiej, podczas I wojny światowej dowodził batalionem, następnie pułkiem, dosłużył się stopnia pułkownika[1]. Po rewolucji październikowej poparł bolszewików. Żołnierze wybrali go na dowódcę dywizji, włączonej w skład tworzonej Armii Czerwonej. Od września 1918 r. Szorin dowodził 2 Armią Frontu Wschodniego, w której tworzeniu brał osobisty udział[1]. 2 Armia pod jego dowództwem brała jeszcze w tym samym miesiącu udział w tłumieniu powstania iżewsko-wotkińskiego[1], w grudniu 1918 r. bez powodzenia starała się opóźnić marsz sił adm. Aleksandra Kołczaka na Kungur i Perm[2]. Następnie w marcu-kwietniu 1919 r. Szorin na czele 2 Armii ponownie brał udział w walkach z Armią Rosyjską Kołczaka, powstrzymując jej ofensywę w kierunku zachodnim[1].
W maju-czerwcu 1919 r. na czele Grupy Północnej Frontu Wschodniego (2 i 3 Armia) odbił z rąk białych Perm, a następnie Jekaterynburg[1]. W sierpniu 1919 r.[3] mianowany dowódcą specjalnej grupy uderzeniowej i otrzymał rozkaz odbicia Carycyna, który – po wcześniejszej kilkumiesięcznej obronie – został zdobyty przez białych pod dowództwem Piotra Wrangla w czerwcu tego samego roku[4].
Na czele swoich 50-tysięcznych sił, jednych z najlepszych w całej Armii Czerwonej[5], rozpoczął 14 sierpnia marsz w kierunku Carycyna, zmuszając Wrangla do zarzucenia marszu na północ w ramach ofensywy moskiewskiej Sił Zbrojnych Południa Rosji i opuszczenia Kamyszyna. Wrangel wycofał się na przedmieścia Carycyna, gdzie skutecznie bronił się przed siłami Szorina, zadając im poważne straty[6]. Po sześciu tygodniach walk były zdolne jedynie do pasywnej obrony[6]. Zamiary przegrupowania i kontynuowania marszu na Carycyn ostatecznie udaremnił Szorinowi nieoczekiwany rajd kawalerii Konstantina Mamontowa na tyły Armii Czerwonej[4][7].
27 września 1919 r. grupa Szorina została przekształcona we Front Południowo-Wschodni[4] (9 i 10 Armia[8]), on sam zachował jego dowództwo. W październiku Armia Czerwona przystąpiła do nowej kontrofensywy, której celem było powstrzymanie marszu wojsk Denikina na Moskwę. W końcu października Szorin polecił dowódcy 1 Armii Konnej Siemionowi Budionnemu przemieszczenie się w kierunku południowo-zachodnim. Budionny zignorował te dyspozycje, gdyż pragnął bezpośrednio zmierzyć się ze słynnymi dowódcami kawalerii białych - Mamontowem oraz Andriejem Szkuro. 1 Armia Konna odniosła w starciu wielkie zwycięstwo i 24 października 1919 r. zajęła Woroneż[9]. Ta klęska Sił Zbrojnych Południa Rosji, w zestawieniu z utratą Orła kilka dni wcześniej, a następnie z kolejną klęską w bitwie o węzeł kolejowy Kastornoje, oznaczała nie tylko załamanie się ofensywy moskiewskiej białych, ale i oznaczała trwałe przejście inicjatywy w konflikcie na rzecz czerwonych[9]. Na początku stycznia 1920 r. jednostki Frontu Południowo-Wschodniego wzięły udział w zdobyciu Rostowa nad Donem i Nowoczerkaska[10]. Mimo to w końcu stycznia 1920 r. Szorin został pozbawiony dowództwa frontu, oficjalnie z powodu tego, iż zadanie odzyskania Carycyna jednostki Armii Czerwonej wykonały dopiero w pierwszych dniach 1920 r., a także z powodu ciężkich strat poniesiony podczas przekraczania Donu. O jego odejściu przesądził fakt, iż był skłócony z wpływowym Budionnym[3][10].
W styczniu 1920 r. Wasilij Szorin został dowódcą Frontu Kaukaskiego, a następnie asystentem dowódcy Sił Zbrojnych RFSRR na Syberii[1][11]. Dowodził tłumieniem powstań chłopskich na Syberii[12]. Brał udział w rozbiciu wojsk Romana von Ungerna-Sternberga[1]. W styczniu 1922 r. postawiony na czele Frontu Turkiestańskiego, dowodził Armią Czerwoną w walce z basmaczami. Latem 1922 r. wspólnie z Nikołajem Kakurinem w serii bitew rozbił siły Enwera Paszy[13].
W latach 1923–1925 był zastępcą dowódcy Leningradzkiego Okręgu Wojskowego. W 1925 r. odszedł do rezerwy, pracował w leningradzkim oddziale Towarzystwa Współdziałania w sprawach Obrony i Budownictwa Lotniczo-Chemicznego (Osoawiachim)[1] jako przewodniczący komitetu wojskowo-naukowego leningradzkiej rady obwodowej Osoawiachimu. W okresie wielkiego terroru 24 lutego 1938 aresztowany przez NKWD. 27 czerwca 1938 przewieziony w związku ze stanem zdrowia do szpitala więziennego GUGB, gdzie zmarł w dwa dni później o godzinie 3.45 nad ranem, według oficjalnego świadectwa zgonu z powodu ustania akcji serca w związku z miażdżycą serca[14]. Pochowany potajemnie na Cmentarzu Bogosłowskim.
Po 1956 rehabilitowany.
Podczas wojny domowej odznaczony Orderem Czerwonego Sztandaru, honorową bronią, orderami Republik Bucharskiej i Chorezmijskiej[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i Шорин Василий Иванович [online], www.hrono.ru [dostęp 2018-08-02].
- ↑ Piermskaja oboronitielnaja opieracija, 1918-1919 [w:] Sowietskaja wojennaja encikłopiedija, Wojenizdat, Moskwa 1978, t. VI.
- ↑ a b J. D. Smele, The "Russian"..., s. 137.
- ↑ a b c J. D. Smele, The "Russian"..., s. 125.
- ↑ P. Kenez, Red Advance..., s. 44.
- ↑ a b P. Kenez, Red Advance..., s. 43.
- ↑ E. Mawdsley, Wojna..., s. 220.
- ↑ P. Kenez, Red Advance..., s. 217.
- ↑ a b P. Kenez, Red Advance..., s. 218.
- ↑ a b E. Mawdsley, Wojna..., s. 278.
- ↑ E. Mawdsley, Wojna..., s. 293.
- ↑ J. D. Smele, The "Russian"..., s. 188.
- ↑ J. D. Smele, The "Russian"..., s. 235.
- ↑ упадка сердечной деятельности вследствие артериокардиосклероза Русская армия в Великой войне: Шорин Василий Иванович
Bibliografia
edytuj- P. Kenez, Red Advance, White Defeat. Civil War in South Russia 1919-1920, New Academia Publishing, Washington DC 2004, ISBN 0-9744934-5-7.
- Evan Mawdsley, Wojna domowa w Rosji 1917-1920, Monika Popławska (tłum.), Warszawa: Bellona, 2010, ISBN 978-83-11-11638-2, OCLC 750846354.
- J. D. Smele, The "Russian" Civil Wars 1916-1926. Ten Years That Shook the World, Hurst&Company, London 2015, ISBN 978-1-84904-721-0.
- Русская армия в Великой войне: Шорин Василий Иванович