Wióry
Wióry – zbiornik retencyjny na rzece Świślinie, w Górach Świętokrzyskich.
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Rzeka | |
Data budowy |
1980–2005 |
Data uruchomienia |
2005 |
Pojemność całkowita |
35 mln m³ |
Powierzchnia |
4,15 km² |
Głębokość |
8,58 m |
Funkcja |
przeciwpowodziowa, produkcja energii elektrycznej |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego | |
Położenie na mapie Polski | |
50°57′26″N 21°11′32″E/50,957222 21,192222 |
Charakterystyka
edytujZbiornik jest położony na terenie trzech gmin: Pawłów, Kunów oraz Waśniów.
Zapora o wysokości 21 m znajduje się kilka km powyżej miejscowości Doły Biskupie. Budowę zbiornika rozpoczęto w 1980 r., a ukończono w 2005 r. W trakcie budowy zbiornika zostało zlikwidowanych 101 gospodarstw, 3 młyny wodne oraz 2 szkoły. Wycięto także 8,7 ha sadów i 40 ha lasów. Na jego terenie wcześniej eksploatowano czerwone i brunatne skały osadowe wczesnego triasu (pstry piaskowiec)[1]. Koszt budowy zbiornika szacowany jest na około 300 milionów zł.
Zbiornik ma tak zwaną pojemność martwą wynoszącą około 43% całkowitej jego pojemności. Przeznaczona jest na pomieszczenie wszelkich osadów zarówno naniesionych przez rzekę jak i powstałych w wyniku procesów erozyjnych występujących na terenach bezpośrednio otaczających nieckę zbiornika.
Funkcje zbiornika
edytuj- ochrona przeciwpowodziowa
- zapewnienie przepływu nienaruszalnego w rzece
- energetyczna
- turystyczna
Powierzchnia zbiornika jest blisko dwa razy większa od położonego niedaleko Jeziora Brodzkiego na rzece Kamiennej i obecnie wspólnie z nim stanowi Zespół Zbiorników Wodnych Brody Iłżeckie-Wióry. Czasza zbiornika rozciąga się wzdłuż rzek:· Świśliny – na długości około 8 km, Pokrzywianki – na długości około 7,2 km. W warunkach normalnej eksploatacji średnia szerokość zbiornika wynosi około 300 m, a maksymalna w rejonie połączenia obu rzek – około 800 m[2].
Historia
edytuj- 1977 - 1979 - opracowywanie założeń techniczno ekonomicznych dla zbiornika Wióry
- 28 maja 1979 - zatwierdzenie założeń techniczno ekonomicznych
- wiosna 1980 - rozpoczęcie inwestycji na podstawie uchwały Rady Ministrów
- listopad 1980 - wstrzymanie inwestycji na podstawie uchwały Rady Ministrów
- 18 września 1983 - zmiana wstrzymanej inwestycji na zaniechaną
- 28 września 1984 - zmiana zaniechanej inwestycji na wstrzymaną po przejęciu jej przez Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych
- 1985 - 1986 - aktualizacja założeń techniczno ekonomicznych po zmianie przepisów i wznowienie budowy
- 1988 - zawarcie umowy na generalnego wykonawcę z firmą Przedsiębiorstwo Budownictwa Inżynieryjnego i Mostowego „ENERGOPOL” Katowice
- 1993 - wstrzymanie inwestycji z powodu braku środków
- 1999 - opracowanie nowych zasad gospodarki wodnej w celu zmiany funkcji zbiornika na przeciwpowodziową
- 10 marca 2000 - zmiana funkcji zbiornika na przeciwpowodziową - wznowienie budowy
- 25 lipca 2001 - zniszczenie zapory ziemnej stanowiącej pierwszy element ziemnej części późniejszej zapory Wióry w wyniku powodzi spowodowanych ulewnymi deszczami powoduje zalania znacznych obszarów wiejskich i Ostrowca Świętokrzyskiego (straty poszkodowanych oszacowano na ówczesne 10 mln zł; woda sięgała do dachów domów, stojących do tej pory zawsze poza zasięgiem fal powodziowych; poważnie uszkodziła też zabytkowy Witulin)
- 9 kwietnia 2002 - powołanie zespołu do spraw budowy zbiornika wodnego „Wióry” - intensyfikacja robót budowlanych
- 20 maja 2005 - próbne spiętrzenie wody i oficjalne otwarcie zbiornika
- 1 października 2007 - ponowne oficjalne otwarcie, z udziałem Przemysława Gosiewskiego
Dane techniczne
edytujPojemność zbiornika | |
---|---|
całkowita | 35 000 000 m³ |
użytkowa | 1 000 000 m³ |
przeciwpowodziowa | 19 000 000 m³ |
Poziom piętrzenia | ||||
---|---|---|---|---|
Poziom | Wysokość | Powierzchnia | Pojemność | Średnia głębokość |
maksymalny | 214,8 m n.p.m. | 408 ha | 35 000 000 m³ | 8,58 m |
normalny | 208,9 m n.p.m. | 257 ha | 16 000 000 m³ | 6,45 m |
minimalny | 208,5 m n.p.m. | 248 ha | 15 000 000 m³ | 6,05 m |
Powierzchnia | |
---|---|
zbiornik | 415 ha |
strefa przejściowa (min./maks.) | ~ 300 ha |
Skamieniałości
edytujNa terenie zbiornika znaleziono skamieniałości zwierząt. Najwięcej z nich należało do płazów tarczogłowych (m.in. kapitozaurów, w tym cyklotozaurów, a także do trematozaurów)[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Osady wczesnego triasu, tablica informacyjna wystawy stałej Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach
- ↑ Zbiornik Wióry na portalu REGIONALNEGO ZARZĄDU GOSPODARKI WODNEJ W WARSZAWIE. [dostęp 2015-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)].