Wielka Krawędź

system progów tektonicznych na południu Afryki

Wielka Krawędź, Wielkie Urwisko[1] (ang. Great Escarpment) – jedna z głównych formacji geologicznych w Afryce Południowej, strome zbocza centralnego płaskowyżu południa Afryki.

Wielka Krawędź
Ilustracja
zdjęcie satelitarne
Państwo

 Południowa Afryka

Położenie

Afryka Południowa

Wysokość

2000–3000 m n.p.m.

Rodzaj

progi tektoniczne

Położenie na mapie Afryki
Mapa konturowa Afryki, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Wielka Krawędź”
Ziemia32°12′00″S 22°38′24″E/-32,200000 22,640000

Wielka Krawędź oddziela centralny płaskowyż na południu kontynentu afrykańskiego od wąskiego pasa przybrzeżnego. Obejmuje obszary przede wszystkim w Republice Południowej Afryki i Lesotho, ale ciągnie się na północny wschód w Zimbabwe (oddzielając ten kraj od Mozambiku) i na północny zachód do Namibii i Angoli. Formacja powstała w wyniku erozji górnego biegu rzek równiny przybrzeżnej. Najwyraźniej Wielka Krawędź odznacza się w Górach Smoczych, na granicy RPA i Lesotho, gdzie lawa bazaltowa naszła na miększe piaskowce[2].

System progów tektonicznych obejmuje: Inyangani (wysokość do 3583 m), Góry Smocze (do 3482 m), Góry Śnieżne, Nuweveldberge i Roggeveldberge. Stoki silnie rozcięte dolinami rzecznymi od strony nizin nadmorskich przypominają góry. Niekiedy poszczególne odcinki Wielkiej Krawędzi noszą miano gór[1].

Przypisy

edytuj
  1. a b Wielkie Urwisko, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-03-27].
  2. Great Escarpment. britannica.com. [dostęp 2024-03-27]. (ang.).