Wikipedia:Artykuły na medal/Kwiecień 2011

zajawka edytuj

 

Wiciokrzew pomorski (Lonicera periclymenum L.) – gatunek zdrewniałego pnącza należący do rodziny przewiertniowatych. Występuje w Europie zachodniej i południowej. Przez Polskę przebiega wschodnia granica zwartego zasięgu wiciokrzewu. Na stanowiskach naturalnych występuje głównie w północno-zachodniej oraz południowo-zachodniej Polsce. Najliczniejsze stanowiska ciągną się wzdłuż brzegów Bałtyku, pasem zwężającym się ku wschodowi. Roślina często uprawiana, głównie ze względu na efektowne, silnie pachnące kwiaty. Na stanowiskach naturalnych w Polsce podlega ścisłej ochronie prawnej. Czerwone, kuliste owoce są lekko trujące.

zajawka edytuj

 

Wulgata (od łac. versio vulgata, przekład rozpowszechniony, popularny) – przekład Biblii na łacinę dokonany przez św. Hieronima w latach 382406 z języków oryginałów: hebrajskiego i greki. Przekład miał na celu dostarczenie Kościołowi jednolitego tekstu. Nowy Testament był rewizją tekstu starołacińskiego, ale Stary Testament był nowym przekładem. Wulgata spotkała się z krytyczną oceną ówczesnych. Zarzucano jej odejście od tekstu Septuaginty, niemniej praca Hieronima stopniowo zdobyła sobie uznanie. Ponownej krytyce poddana została w wieku XVI przez humanistów, a następnie protestantów. Dzieło Hieronima było pierwszą książką wydaną drukiem (Biblia Gutenberga). W wiekach XVI-XX ukazało się wiele krytycznych wydań. Przez ponad tysiąc lat, aż po wiek XX, była podstawowym tekstem Kościoła zachodniego, a do XXI wieku zachowało się ponad 8 tysięcy jej rękopisów.

zajawka edytuj

 

Australorzekotka szmaragdowagatunek płaza pochodzący z Australii i Nowej Gwinei, introdukowany w Nowej Zelandii i USA. Morfologicznie przypomina inne gatunki z rodzaju Litoria, zwłaszcza zaś L. splendida i L. infrafrenata. Jest to jeden z największych przedstawicieli australijskich bezogonowych – osiąga 10 cm długości. Z powodu charakterystycznych cech fizycznych i behawioralnych australorzekotka szmaragdowa jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych przedstawicieli bezogonowych w obszarze swego występowania, a na całym świecie także popularnym egzotycznym zwierzęciem domowym.

zajawka edytuj

 

MF1 Racingrosyjski zespół wyścigowy, utworzony w 2004 roku przez Alexa Shnaidera. Po wykupieniu teamu Jordan Grand Prix, zespół brał udział w mistrzostwach świata Formuły 1 w sezonie 2006, nie zdobywając żadnego punktu. Po Grand Prix Włoch 2006 zespół sprzedano holenderskiej firmie Spyker Cars, która stała się sponsorem tytularnym teamu. Po zakończeniu sezonu, MF1 Racing został przemianowany na Etihad Aldar Spyker F1 Team i pod nową nazwą występował w mistrzostwach w sezonie 2007.

zajawka edytuj

 

Pomianpolski herb szlachecki, noszący zawołania Nowiny i Pomian. Występował głównie w ziemiach: poznańskiej i sandomierskiej. W ramach Unii horodelskiej przeniesiony na Litwę. Według legendy herbowej wywodzi się on od herbu Wieniawa. Spośród około 450 rodów używających Pomiana, najbardziej zasłużoną rodziną byli Łubieńscy. Wielu znanych Pomianów pochodziło z rodziny Sokołowskich. Pomiana używał także generał Jan Krukowiecki (wersja hrabiowska), Władysław Grabski oraz, według ustaleń Marka Minakowskiego, rodzina Kaczyńskich, z której wywodzą się Lech Kaczyński i Jarosław Kaczyński.

zajawka edytuj

 

Długopłetwiec oceaniczny – gatunek walenia z podrzędu fiszbinowców. Jeden z większych fałdowców, dorosłe osobniki osiągają zazwyczaj 14–17 metrów długości i 30–45 ton wagi. Gatunek ten wyróżnia się specyficzną budową, w tym długimi, przypominającymi skrzydła płetwami piersiowymi i pokrytą guzkami głową. Często można zaobserwować, jak zwierzę wyskakuje nad wodę, czasami całkowicie się wynurzając. Długopłetwiec słynie z wyjątkowych pieśni, niskich złożonych dźwięków, słyszalnych na przestrzeni setek kilometrów, trwających około 10–25 minut. Naukowcy nie są jednak pewni, czemu służą, mogą być elementem godów lub formą porozumiewania się na otwartym oceanie. Podobnie jak inne gatunki wielorybów, również humbak był celem poszukiwań wielorybników. Poprzez liczne polowania jego populacja zmniejszyła się do 1946 o ponad 90%, kiedy to powstała Międzynarodowa Komisja Wielorybnictwa (IWC) mająca za zadanie nadzorować i korygować ograniczenia ustalone przez Międzynarodową Konwencję o Regulacji Wielorybnictwa.