Wiktor Siergiejewicz Czerokow, ros. Виктор Сергеевич Чероков (ur. 27 września?/10 października 1907 w Ordubadzie, zm. 28 lutego 1995 w Moskwie) – radziecki i polski dowódca wojskowy, oficer Marynarki Wojennej ZSRR oraz Marynarki Wojennej RP i PRL w stopniu wiceadmirała.

Wiktor Czerokow
Виктор Сергеевич Чероков
wiceadmirał wiceadmirał
Data i miejsce urodzenia

10 października 1907
Ordubad

Data i miejsce śmierci

28 lutego 1995
Moskwa

Przebieg służby
Lata służby

1926–1972

Siły zbrojne

 Marynarka Wojenna ZSRR
 Marynarka Wojenna (PRL)

Jednostki

1 Brygada Kutrów Torpedowych, Ładoska Flotylla Wojskowa, Ryska Baza Morska, Białomorska Flotylla Wojskowa, Flota Bałtycka

Stanowiska

dowódca Marynarki Wojennej PRL, szef sztabu – I zastępca dowódcy 4 Floty, szef Katedry Sztuki Operacyjnej Sił Morskich

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa:

Odznaczenia
Order Lenina Order Lenina Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Uszakowa (Federacja Rosyjska) Order Wojny Ojczyźnianej I klasy Order Wojny Ojczyźnianej II klasy Order Czerwonego Sztandaru Pracy Order Czerwonej Gwiazdy Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Order Krzyża Grunwaldu III klasy Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju”

Wykształcenie

edytuj

Wiktor Siergiejewicz Czerokow urodził się 10 października 1907 w miejscowości Ordubad na terenie dzisiejszej Armenii. W okresie od 1926 do 1930 przebywał w Wyższej Wojskowej Szkole Morskiej w Leningradzie. Po upływie sześciu lat ponownie kształcił się w Leningradzie, tym razem w Akademii Morskiej (1936–1939). Był również absolwentem Wojskowej Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR im. Klimenta Woroszyłowa, którą ukończył w 1960.

Przebieg służby

edytuj

Na pierwsze stanowisko służbowe – dowódcy kutra torpedowego typu G-5 – został skierowany do Floty Bałtyckiej. Następnie dowodził grupą kutrów torpedowych, a w latach 1933–1936 był dowódcą dywizjonem kutrów torpedowych. Podczas wojny zimowej (radziecko-fińskiej) zajmował stanowisko dowódcy 1 Brygady Kutrów Torpedowych, jednakże ze względu na oblodzenie Morza Bałtyckiego nie brał bezpośredniego udziału w działaniach wojennych.

Po ataku Niemiec na ZSRR pozostawał przez pewien czas dowódcą 1 Brygady kutrów Torpedowych, a potem dowodził działaniami okrętów artyleryjskich na Newie. W tym okresie uczestniczył w ewakuacji okrętów Floty Bałtyckiej z Tallinna do Leningradu. 13 października 1941 objął dowództwo nad Ładoską Flotyllą Wojenną, z którą prowadził walki o utrzymanie oblężonego Leningradu oraz przełamanie blokady morskiej. W 1943 otrzymał awans na stopień kontradmirała.

Po przełamaniu blokady kierował trałowaniem min na jeziorze Ładoga i rzece Newie, a także operacjami desantowymi w walkach Frontu Karelskiego. Za zasługi przy wypieraniu wojsk niemieckich dowodzone przez niego flotylla została 2 czerwca 1944 odznaczona Orderem Czerwonego Sztandaru. Do 25 września 1944 zajmował się rozformowaniem Ładoskiej Flotylli Wojennej, by później na jej podstawie utworzyć Ryski Morski Rejon Obronny. W 1945 do czasu zakończenia działań wojennych dowodził Wyspowym Morskim Rejonem Obronnym Floty Bałtyckiej. Od 1945 do 1947 był dowódcą Ryskiej Bazy Morskiej, która stanowiła jednostkę Floty Północno-Bałtyckiej. Następnie do 1948 dowodził Białomorską Flotyllą Wojenną.

W 1950 przybył do Polski na wniosek ministra obrony narodowej marsz. Konstantego Rokossowskiego o skierowanie z ZSRR doświadczonego admirała. Od 1 września 1950 do 8 kwietnia 1953 był dowódcą Marynarki Wojennej Rzeczypospolitej Polskiej, a po zmianie nazwy państwa w 1952 – Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Kilka miesięcy po objęciu stanowiska przedstawił plany organizacji i rozwoju Marynarki Wojennej oparte na radzieckiej koncepcji tzw. floty fortecznej o wybitnie defensywnym charakterze. Uchwałą Rady Ministrów ZSRR z 6 listopada 1951 został awansowany na stopień wiceadmirała. Był najstarszym stopniem oficerem Marynarki Wojennej ZSRR, który w służył w polskiej Marynarce Wojennej.

W 1953 powrócił do ZSRR by objąć stanowisko szefa sztabu – I zastępcy dowódcy 4 Floty, powstałej w 1947 z Floty Południowo-Bałtyckiej. Po ponownym połączeniu 4 i 8 Floty we Flotę Bałtycką w 1955 został dowódcą Flotylli Wschodnio-Bałtyckiej. W 1957 wyznaczono go do Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR im. Klimenta Woroszyłowa w Moskwie, gdzie początkowo był szefem Fakultetu Marynarki Wojennej, a w okresie od 1960 do 1970 kierował Katedrą Sztuki Operacyjnej Sił Morskich. 24 listopada 1970 został zwolniony z zawodowej służy wojskowej i przeniesiony do rezerwy, a w 1972 przeszedł w stan spoczynku.

Został pochowany na cmentarzu Trojekurowskim w Moskwie[1]. Pośmiertnie otrzymał tytuł honorowego obywatela Nowej Ładogi oraz Petersburga, gdzie służył podczas II wojny światowej.

Życie prywatne

edytuj

Był synem Siergieja Wiktorowicza i Ksenii Iwanowny Miał dwoje rodzeństwa. W 1930 ożenił się z lekarką Anną Andriejewną (1911–2003), z którą posiadali trzy córki: Olgę, Walentynę i Helenę.

Napisał wspomnienia Dla tieba, Leningrad! z okresu Ładoskiej Flotylli Wojennej, które ukazały się w 1978. W 1982 książka ta została przetłumaczona na język polski i wydana pt. Marynarze drogi życia.

Odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Walter Pater, Admirałowie 1918–2005. Słownik biograficzny., Dowództwo Marynarki Wojennej, Muzeum Marynarki Wojennej, Gdynia 2006, ISBN 83-88698-60-5.
  • Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990 t. I: A-H, Toruń 2010, s. 284–286.