Wiktor Zachert-Okrzanowski
Wiktor Hugon Zachert-Okrzanowski[a] (ur. 24 października 1890 w Łodzi, zm. 13–14 kwietnia 1940 w Katyniu) – kapitan geograf Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Wiktor Hugon Zachert-Okrzanowski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
24 października 1890 |
| Data i miejsce śmierci |
13–14 kwietnia 1940 |
| Zawód, zajęcie |
przemysłowiec |
| Stanowisko |
dyrektor techniczny |
| Pracodawca |
Zakłady Graficzne Straszewiczów |
.jpg){kind=small}
| |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys edytuj
Urodził się 24 października 1890 w Łodzi, w rodzinie Hugona i Wiktorii z Gundelachów (1867–1951)[1][2][3][4]. Był starszym bratem Konstantego Zachert-Olszyca (1893–1940), porucznika piechoty rezerwy Wojska Polskiego, który także został zamordowany w Katyniu[3].
W sierpniu 1897 rozpoczął naukę w rodzinnym mieście. W 1900, po śmierci ojca, przeniósł się z rodziną do Warszawy i wstąpił do Szkoły Handlowej Edwarda Rontalera. W czasie strajków szkolnych przeniósł się do Szkoły Realnej Emiliana Konopczyńskiego w Warszawie. Jesienią 1908 wstąpił do Organizacji Młodzieży Narodowej, a następnie został przyjęty do ścisłej organizacji PET[5]. W styczniu 1910, po rozłamie w dotychczasowych strukturach, przeszedł do Organizacji Wojskowej im. Walerego Łukasińskiego i pełnił w niej funkcję dziesiętnika[6]. W czerwcu tego roku zdał maturę, wyjechał do Lwowa i w październiku rozpoczął studia na Wydziale Chemicznym Szkoły Politechnicznej[5]. W tym samym czasie został członkiem Armii Polskiej, a w następnym roku – Polskich Drużyn Strzeleckich[5]. W tej organizacji ukończył szkoły: rekrucką, podoficerską i podchorążych. Pełnił w niej służbę jako starszy szeregowy, zastępowy, plutonowy i dowódca kompanii[5]. W czerwcu 1913 został mianowany podchorążym[5]. Przed wybuchem I wojny światowej, na polecenie Naczelnej Komendy PDS, wyjechał do Warszawy z zadaniem prowadzenia prac organizacyjnych[5]. Od 1 sierpnia 1914 pełnił funkcję naczelnika powiatu radzymińskiego[5]. 10 września tego roku został aresztowany przez rosyjską żandarmerię i uwięziony w Warszawie, a później w Penzie i Saratowie[5]. W końcu grudnia 1914 został zwolniony i oddany pod dozór policji[5]. W czerwcu 1915 uciekł do Kamieńska nad Dnieprem, a w sierpniu 1918 wrócił do Warszawy[5].
1 listopada 1918 stawił się w siedzibie Polskiej Organizacji Wojskowej w Lublinie[5]. 11 listopada tego roku został odkomenderowany do Chełma[5]. Z rozkazu gen. Rydza-Śmigłego pod koniec 1918 objął funkcję komendanta dworca kolejowego w Chełmie. W styczniu 1919 jako podporucznik został przeniesiony do 35 pułku piechoty na stanowisko dowódcy plutonu. Walczył na wojnie z bolszewikami. Wyróżnił się 12 maja 1920 dowodząc 12. kompanią 35 pp w walce pod Łojowem i Mochowem[7]. 15 września 1921 został przeniesiony do rezerwy[5]. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 471. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[8]. Posiadał przydział w rezerwie do 32 pułku piechoty w Modlinie[9]. W 1934, jako kapitan geograf rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III[10].
Mieszkał w Warszawie przy ul. Hożej 3 m. 5. W 1933 był zatrudniony w Zakładach Graficznych Straszewiczów w Warszawie-Lesznie nr 112. Był dyrektorem „Litografii Artystycznej W. Główczewskiego” w Warszawie[3].
W kampanii wrześniowej wzięty do niewoli przez Sowietów, osadzony w Kozielsku. Został zamordowany 13 lub 14 kwietnia 1940 w lesie katyńskim[11]. Figuruje na liście wywózkowej 022/3 z 9 kwietnia 1940, poz. 45[11].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora[12]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
17 czerwca 1922 ożenił się z Cecylią z Kubickich (1899–1943), z którą miał syna Mirona Ziemowita (1923–1943) i córkę Bognę Wiesławę (1929–2017)[3][13].
Symboliczny grób Wiktora, jego syna Mirona i brata Konstantego znajduje się w grobowcu rodziny Karola Gundelacha na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (rząd 5, miejsce 18)[4].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 4467 – 26 stycznia 1922[14][15][16][17][18]
- Krzyż Niepodległości – 6 czerwca 1931 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[19]
- Krzyż Walecznych dwukrotnie[20][21][22]
- Srebrny Krzyż Zasługi[20]
Zobacz też edytuj
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 16 lipca 1921, s. 1162.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1, 4.
- ↑ a b c d Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 718.
- ↑ a b Cmentarz Ewangelicko-Augsburski: ANNA GUNDELACH, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2023-04-06].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Kolekcja ↓, s. 4.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 3, 4.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 6.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 271.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 219.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 241.
- ↑ a b Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 342.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 2.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922, s. 9.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1, 9.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-04-06]..
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-04-06]..
- ↑ Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 326.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 3.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-04-06]..
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-04-06]..
Bibliografia edytuj
- Zachert-Okrzanowski Wiktor Hugon (Hugo). [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.67-5921 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-04-06].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Убиты в Катыни. Книга Памяти польских военнопленных – узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Лариса Еремина (red.). Москва: Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья», 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
- Kazimierz Banaszek, Krystyna Wanda Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.