Wilhelm IV Mądry (ur. 24 czerwca 1532 w Kassel, zm. 25 sierpnia 1592 tamże) – landgraf Hesji-Kassel od 1567 r.

Wilhelm IV Mądry
Ilustracja
Wilhelm IV Mądry
ilustracja herbu
Landgraf Hesji-Kassel
Okres

od 1567
do 1592

Poprzednik

Filip Wielkoduszny

Następca

Maurycy Uczony

Dane biograficzne
Dynastia

heska

Data i miejsce urodzenia

24 czerwca 1532
Kassel

Data i miejsce śmierci

25 sierpnia 1592
Kassel

Ojciec

Filip Wielkoduszny

Matka

Krystyna Wettyn

Żona

Sabina Wirtemberska

Dzieci

Anna Maria
Jadwiga
Zofia
Maurycy Uczony
Krystyna

Życiorys

edytuj

Wilhelm był najstarszym spośród licznych synów landgrafa Hesji Filipa Wielkodusznego i Krystyny, córki księcia Saksonii Jerzego Brodatego. Po zakończeniu w 1547 r. wojny szmalkaldzkiej, gdy ojciec trafił do cesarskiej niewoli, postawił na czele rządów w księstwie młodego Wilhelma wraz z jego matką. Regencja Wilhelma trwała do 1552 r. (w międzyczasie zmarła jego matka) i dopiero kolejna zwycięska wojna, w której Wilhelm uczestniczył po stronie elektora saskiego Maurycego doprowadziła do uwolnienia ojca. Po jego powrocie Wilhelm oddał rządy, był jednak dopuszczany przez ojca do spraw państwowych. M.in. w 1562 r. brał udział w elekcji królewskiej, podczas której cesarz Ferdynand I Habsburg pasował go na rycerza.

Doniosłe skutki miał konflikt Wilhelma z ojcem w sprawie uposażenia swego przyrodniego rodzeństwa pochodzącego z drugiego, morganatycznego małżeństwa ojca. Wobec stanowiska syna Filip postanowił zmienić swój pierwotny testament, zgodnie z którym Wilhelm miał zostać jedynym władcą Hesji i podzielić ją pomiędzy czterech swoich synów z pierwszego małżeństwa. I tak, po śmierci ojca w 1567 r. Wilhelm otrzymał Hesję-Kassel (obejmującą Dolną Hesję, dawne hrabstwo Ziegenhain i heską część Schmalkalden). Zapoczątkowany wówczas podział Hesji okazał się trwały, linia na Kassel panowała tu do 1866 r. W 1568 r. bracia potwierdzili podział Hesji, ustalając jednak wspólną kontrolę nad niektórymi instytucjami (m.in. uniwersytet w Marburgu). Podział ten oznaczał również spadek znaczenia Hesji. W miarę swoich możliwości Wilhelm działał na rzecz umocnienia reformacji w Niemczech (m.in. pośredniczył w rozwiązaniu konfliktu między elektorem saskim Augustem a palatynem reńskim Fryderykiem III, a w 1552 r. uczestniczył w traktacie między książętami protestanckimi Niemiec a królem Francji Henrykiem II). Grał też rolę pośrednika pomiędzy różnymi nurtami protestantyzmu.

W okresie swoich rządów Wilhelm dość znacznie powiększył swoje księstwo. Przyłączył do niego liczne sąsiadujące włości, w tym pozostałą część Schmalkalden, które stało się jego ulubioną siedzibą. Po bezpotomnej śmierci swego młodszego brata Filipa brał udział w podziale Hesji-Rheinfels. Doprowadził też do ugody z arcybiskupim elektoratem Moguncji, po raz kolejny powiększając obszar swego księstwa.

Niezależnie od sprawowanej funkcji książęcej, szczególnym zainteresowaniem Wilhelma cieszyła się astronomia. Zorganizował m.in. obserwatorium astronomiczne na zamku w Kassel. Przyrządy astronomiczne na jego zlecenie wykonywał szwajcarski konstruktor Jost Bürgi. Prowadził prace nad katalogiem gwiazd, który został ukończony i wydany już po jego śmierci. Był mocno zaangażowany w sprawę wprowadzenia kalendarza gregoriańskiego.

Rodzina

edytuj

Żoną Wilhelma była od 1566 r. Sabina, córka księcia Wirtembergii Krzysztofa. Ze związku tego pochodziło jedenaścioro dzieci, z czego do lat sprawnych dorośli:

  • Anna Maria (1567-1626), żona Ludwika II, hrabiego Nassau-Weilburg,
  • Jadwiga (1569-1644), żona Ernesta, hrabiego Schaumburga,
  • Zofia (1571-1616),
  • Maurycy Uczony (1572-1632), następca Wilhelma, landgraf Hesji-Kassel,
  • Krystyna (1578-1658), żona Jana Ernesta, księcia Saksonii-Eisenach.

Ponadto miał nieślubne dzieci ze związku z Elżbietą Wallenstein – urodzony z tego związku Filip Wilhelm (1553-1616) dał początek rodzinie Cornbergów.

Bibliografia

edytuj