Wilhelm Wundt

filozof i psycholog niemiecki

Wilhelm Maximilian Wundt (ur. 16 sierpnia 1832 w Neckarau, zm. 31 sierpnia 1920 w Großbothen) – niemiecki psycholog i filozof, uważany za twórcę psychologii eksperymentalnej.

Wilhelm Wundt
Nagrobek Wilhelma Wundta oraz jego żony Sophie i córki Eleonory na cmentarzu w Lipsku

Psychologia

edytuj

Wundt wskazał jako zadanie dla psychologii analizowanie procesów życia duchowego metodami eksperymentalnymi, dlatego ma on ogromne znaczenie dla rozwoju psychologii naukowej. W psychologii przyjmuje pewne elementy duchowe, których dalej rozłożyć nie można[1]. Z elementów stara się rozbudować życie psychiczne na podstawie praw połączeń[2]. Za najważniejsze prawo uważa zasadę twórczej syntezy. Wyniki badań nad najprostszymi formami procesów duchowych stara się zastosować do psychologii ludów („Völkerpsychologie”). W metafizyce był zwolennikiem woluntaryzmu[3], w etyce ewolucjonizmu.

W 1879 roku Wundt założył w Lipsku słynne laboratorium psychologiczne[1]. Data ta jest uważana za początek psychologii klasycznej (eksperymentalnej).

Filozofia

edytuj

Filozofię Wundt uważał za światopogląd, który zaspokaja potrzeby umysłu oraz uczucia, a także hipotetyczne uzupełnienie nauk szczegółowych. Jego zdaniem umysł przechodzi przez trzy fazy poznania:

  • początkowo operuje konkretnymi postrzeżeniami,
  • następnie zastępuje postrzeżenia przez pojęcia ogólne,
  • wreszcie ujmuje całość świata w światopogląd.

W trzecim etapie wychodzi poza doświadczenie budując metafizykę. Ten proces jest nieuchronny i konieczny, bo metafizyka jest potrzebą psychiczną na pewnym etapie rozwoju.

Metafizyka Wundta miała spirytualistyczny charakter: jego zdaniem świat jest zgromadzeniem istot, obdarzonych wolną wolą. Ponieważ działania tych istot powodują nieprzewidziane skutki, zatem stawiają sobie wciąż nowe cele i nowe idee („heterogenia celów”)

Wundt także zajmował się badaniami nad sferą sacrum oraz religiami[1]. Podobnie jak ewolucjoniści antropologii uważał, że i religia ma swój stadialny rozwój od form prostych do bardziej złożonych. Za pierwotną formę religii uważał animizm pierwotny, za kolejne stadium totemizm oraz manizm. Dopiero z nich wykształcona wiara w istnienie dusz dała możliwość rozwoju religii właściwej. Animizm uważał za przedreligijne stadium wiedzy. Samą religię zaś za świadomość przynależności człowieka i bytu do wyższego świata (sacrum).

  • Über den Kochsalzgehalt des Harns. Zs. Journal für praktische Chemie, H. 59, 1853, ss. 354-363
  • Untersuchungen über das Verhalten der Nerven in entzündeten und degenerirten Organen. Dissertation. Georg Mohr, Heidelberg 1856
  • Die Lehre von der Muskelbewegung. 1858
  • Die Geschwindigkeit des Gedankens (Die Gartenlaube 1862, Heft 17, Seite 263)
  • Lehrbuch der Physiologie des Menschen. Mit 137 in den Text gedruckten Holzschnitten. Enke, Erlangen 1865.
  • Die physikalischen Axiome und ihre Beziehung zum Causalprincip, 1866
  • Handbuch der medicinischen Physik. Mit 244 in den Text gedruckten Holzschnitten. Enke, Erlangen 1867.
  • Beiträge zur Theorie der Sinneswahrnehmung. Winter, Leipzig 1862.
  • Vorlesungen über die Menschen- und Thierseele. Voß, Leipzig 1863.
  • Grundzüge der physiologischen Psychologie. Engelmann, Leipzig 1874.
  • Untersuchungen zur Mechanik der Nerven und Nervencentren. Enke, Stuttgart 1876.
  • Logik. Eine Untersuchung der Principien der Erkenntniss und der Methoden Wissenschaftlicher Forschung. Erster Band: Erkenntnisslehre. Zweiter Band. Methodenlehre. Enke, Stuttgart 1880 u. 1883.
  • Essays. Engelmann, Leipzig 1885.
  • Ethik. Eine Untersuchung der Tatsachen und Gesetze des sittlichen Lebens. Enke, Stuttgart 1886.
  • System der Philosophie. Engelmann, Leipzig 1889.
  • Grundriß der Psychologie. Engelmann, Leipzig 1896.
  • Völkerpsychologie, 10 Bände, 1900 bis 1920
  • Kleine Schriften, 3 Bände, 1910
  • Einleitung in die Psychologie, 1911
  • Probleme der Völkerpsychologie. Wiegandt, Leipzig 1911.
  • Elemente der Völkerpsychologie. Grundlinien einer psychologischen Entwicklungsgeschichte der Menschheit. Kröner, Leipzig 1912.
  • Reden und Aufsätze. Kröner, Leipzig 1913.
  • Sinnliche und übersinnliche Welt. Kröner, Leipzig 1914.
  • Über den wahrhaften Krieg. Rede gehalten in der Alberthalle zu Leipzig am 10. September 1914. Kröner, Leipzig 1914.
  • Die Nationen und ihre Philosophie. Kröner, Leipzig 1915.
  • Erlebtes und Erkanntes. Kröner, Stuttgart 1920.

Przekłady na język polski

edytuj
  • Wstęp do filozofii, tłumacz W.M. Kozłowski, Wydawnictwo „Przeglądu Filozoficznego”, Warszawa 1902.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c Witwicki 1962 ↓, s. 42.
  2. Witwicki 1962 ↓, s. 20.
  3. Witwicki 1962 ↓, s. 289.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj