Wilkocin
Wilkocin – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie polkowickim, w gminie Przemków. Miejscowość znana jest z wyjątkowego środowiska naturalnego oraz z dużej ilości poradzieckich obiektów wojskowych. Wilkocin ze względu na swoją nazwę nazywany jest Wioską Czerwonego Kapturka.
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
259[2] |
| Strefa numeracyjna |
76 |
| Kod pocztowy |
59-170[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DPL |
| SIMC |
0366907 |
Położenie na mapie gminy Przemków  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu polkowickiego  | |
 51°29′22″N 15°49′04″E/51,489444 15,817778[1]
| |
Podział administracyjny edytuj
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.
Historia edytuj
Przed rokiem 1945 Wilkocin leżał na terenach niemieckich pod nazwą Wolfersdorf[4] (niem. Wolf-wilk, dorf-wioska). Z tamtego okresu pozostało kilka pocztówek[5] ze zdjęciami miejscowości. Przed II wojną światową w Wolfersdorfie produkowano napoje z jabłek[6]. W miejscowości znajdowała się także stacja kolejowa, która obecnie pełni funkcję obiektu mieszkalnego. 10 lutego 1945 roku w okolicy Wilkocina doszło do konfrontacji radzieckich czołgów T-34 i IS-2 oraz niemieckiej kolumny zmotoryzowanej. W wyniku bitwy doszło do częściowego zniszczenia wojsk niemieckich. Części z nich udało się wydostać spod radzieckiego ostrzału.
Po II wojnie światowej w lasach obok wsi powstała radziecka baza wojskowa będąca częścią systemu łączności troposferycznej BARS (ros. Боевая Aрмейская Pадиорелейная Cистема). Początkowo baza składała się z jednego bunkra będącego Punktem Dowodzenia (ros. ЗКП-Запасной Командный Пункт) PGWAR - Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej (СГВ-Северная Группа Войск)[7]. Obiekt miał przetrwać potencjalne bombardowanie artylerii i lotnictwa. W latach osiemdziesiątych na wydmie śródlądowej Piaszczysta Góra wybudowano drugi bunkier - Punkt Dowodzenia "MGŁA" (ros. ЗКП "ТУМАН"). Było to najprawdopodobniej Zapasowe Stanowisko Dowodzenia Zachodnim Teatrem Działań Wojennych[8]. Oba bunkry to dwupoziomowe schrony przeciwatomowe, które posiadały wyposażenie chroniące przed atakiem chemicznym. Cały kompleks radziecki ogrodzony był ogrodzeniem z drutem kolczastym o kilkunastokilometrowej długości, a urządzenia wykorzystywane w bazie objęte były ścisłą tajemnicą. Poza ogrodzeniem znajdowało się lądowisko dla śmigłowców.
Nieopodal wioski znajduje się największy w Polsce poradziecki poligon lotniczy Przemków-południe (ros. Пшемкув-южный), na którym znajduje się poradzieckie lotnisko widmo, czyli makieta lotniska NATO stworzona przez Rosjan do treningów bombardowań. Makieta ta to w rzeczywistości wały ziemne usypane tak, aby przypominały lotnisko. Obecnie poligon zarasta drzewami, ale na zdjęciach satelitarnych możliwe jest dostrzeżenie charakterystycznych kształtów (droga startowa, drogi kołowania).
Poligon Przemków-południe jest właściwie powiększonym poligonem poniemieckim. Powiększenie to wymagało zlikwidowania osady Pogorzele (przed końcem II wojny światowej osada nosiła nazwę Neuvorwerk)[9]. Była to osada leśna zbudowana na planie koła. Została ona pochłonięta przez pożar w 1904 roku, a następnie odbudowana. Istniała najprawdopodobniej do roku 1945, czyli do powstania poligonu radzieckiego Przemków-południe. Ruiny osady znajdują się w północno-zachodniej części poligonu.
18 maja 1987 roku radziecki pocisk rakietowy powietrze-ziemia AS-14 'Kedge' (ros. Х-29) wystrzelony przez radziecki bombowiec frontowy Su-24 (ros. Су-24) uderzył w Wilkocin[10]. W wyniku wybuchu zginęła jedna osoba, a wiele budynków, pojazdów i maszyn zostało zniszczonych. Przyczyną tego tragicznego w skutkach wydarzenia była usterka techniczna. Planowo pocisk uderzyć miał w pobliski poligon, ale ustalono, że ze względu na wyciekające z pocisku paliwo jeden z jego stateczników został uszkodzony czego wynikiem była zmiana kursu. Strona radziecka pokryła wszelkie szkody związane z tym wydarzeniem.
8 kwietnia 1991 rozpoczęto oficjalne usuwanie wojsk PGWAR z terenów Polski(Północna Grupa Wojsk). Od tamtej pory liczba wojsk radzieckich w Polsce malała. Ostatni transport żołnierzy radzieckich przekroczył granicę w Terespolu o godzinie 9:20 18 września 1993 roku. Z Wilkocina wojska radzieckie wycofano 29 lipca 1992, a z poligonu Przemków-południe 1 września 1992 roku. Po wycofaniu wojsk radzieckich bazę w Wilkocinie przejęło Wojsko Polskie, które stacjonowało w tych obiektach do roku 1998. Od tego czasu cały kompleks jest opuszczony. W roku 2000 Jacek Mamiński zrealizował film pod tytułem "Na wypadek wojny", w którym widoczne są schrony w Wilkocinie w okresie, w którym stacjonowało tam Wojsko Polskie. Pozostawione po oddziałach rosyjskich obiekty są dostępne do zwiedzania w okresie od marca do października.
Środowisko naturalne edytuj
Poradzieckie obiekty w wilkocińskich lasach stworzyły idealne warunki do życia nietoperzy. Stwierdzono obecność czterech gatunków zamieszkujących te tereny, w tym Nocka Bechsteina[11]. Są to także tereny na których występują wilki. W okolicy wioski znajdują się obszary piaszczystych, ruchomych wydm śródlądowych. W lasach spotkać można także znaczne ilości wrzosu.
Infrastruktura edytuj
W Wilkocinie znajduje się wieża telekomunikacyjna o wysokości 50 metrów oraz wieża obserwacyjna. W roku 2019 zmodernizowano główną drogę. W miejscowości znajdują się tablice Szlaku Czerwonego Kapturka. Są one rozstawione wzdłuż głównej drogi i zawierają fragmenty bajki o Czerwonym Kapturku.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 148058
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1470 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Primkenau - dasbestelexikon.de [online], linkfang.org [dostęp 2024-04-26] (niem.).
- ↑ Wilkocin - zdjęcia [online], pl/5091321,foto.html [dostęp 2024-04-26].
- ↑ Kreis Sprottau In Niederschlesien [online], hpage.com [dostęp 2024-04-26] (niem.).
- ↑ Bunkry Wilkocin / Punkt dowodzenia PGWAR, Wilkocin - polska-org.pl [online], pl/534058,Wilkocin,Bunkry_Wilkocin_Punkt_dowodzenia_PGWAR.html [dostęp 2024-04-26].
- ↑ Zapasowe stanowisko dowodzenia ZSD ZTDW, Wilkocin - polska-org.pl [online], pl/7457043,Wilkocin,ZSD_ZTDW.html [dostęp 2024-04-26].
- ↑ Pogorzele (nie istnieje) - polska-org.pl [online], pl/3376982,Pogorzele_nie_istnieje.html [dostęp 2024-04-26].
- ↑ Forumavia.ru - Шпротава, СГВ, СУ-24 [online], forumavia.ru [dostęp 2024-04-26].
- ↑ [68] Ruchome wydmy śródlądowe [online], natura2000.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).