Winniki (miasto)
Winniki (ukr. Винники) – miasto na Ukrainie, w obwodzie lwowskim. Winniki są oddalone ok. 10 km od ścisłego centrum Lwowa (ok. 5 km od jego granicy). Miastem partnerskim jest Trzebnica. 18 099 mieszkańców (2020)[1], dla porównania w 2001 było ich 12 917[2].
 Kościół katolicki | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Burmistrz |
Wołodymyr Kwurt | ||||
| Powierzchnia |
6,6 km² | ||||
| Populacja (2020) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380-322 | ||||
| Kod pocztowy |
79496 | ||||
Położenie na mapie obwodu lwowskiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
 49°48′56″N 24°07′47″E/49,815556 24,129722
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Historia edytuj
Prawo magdeburskie miasto otrzymało w 1603. W XVIII wieku w opisie do mapy Miega wspomniano o istnieniu w Winnikach murowanego zamku.
W II Rzeczypospolitej miasto w powiecie lwowskim województwa lwowskiego. W 1925 r. populacja miasta liczyła ok. 5 tys. mieszkańców. Wśród obywateli było 3300 Polaków, 2150 Ukraińców, 350 Żydów oraz 200 Niemców.
Winniki funkcjonowały jako gmina miejska od 1 stycznia 1924[3], lecz status miasta otrzymały dopiero 20 października 1933[4], po powiększeniu ich o Weinbergen 1 kwietnia 1933[5].
Podczas obrony Lwowa podczas Wojny obronnej 1939 roku w Winnikach 22 września przyjęto protokół o przekazaniu miasta Lwowa Armii Czerwonej podpisany przez kombryga Kuroczkina, kombryga Jakowlewa, płk Diedowa, płk Fotczenkowa i komisarza pułkowego Makarowa, a ze strony Wojska Polskiego gen. Władysława Langnera i płk dypl. Bronisława Rakowskiego.
Po ataku Niemiec na ZSRR i zajęciu Winników przez Wehrmacht, doszło tu do pogromu Żydów, podczas którego Ukraińcy rabowali mienie i zabili kilka osób; w pogromie brali też udział niemieccy żołnierze. Kilka tygodni później żydowskich mężczyzn z Winnik zabrano do Piasków i tam rozstrzelano. Żydowskie kobiety z dziećmi zabito w 1942 roku, prawdopodobnie także w Piaskach. W latach 1941–1943 istniał w Winnikach obóz pracy, którego żydowscy więźniowie pracowali m.in. przy robotach drogowych. W lipcu 1943 Niemcy obóz zlikwidowali mordując więźniów[6].
W latach 1941–1944 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali w Winnikach 29 Polaków[7].
W latach 1940–1941 i 1944–1959 siedziba rejonu winnikowskiego.
Zabytki edytuj
- Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny z XVIII wieku
- Cmentarz Winnikowski
- Cerkiew klasycystyczna z 1842 roku
- Cerkiew greckokatolicka pw. św. Jana Baptysty z 1936 r. – dawna kircha ewangelicka społeczności niemieckiej
- Willa przy ul. Halickiej 11
- Synagoga
- Cmentarz niemiecki
Sport edytuj
W czasach II RP w mieście istniał klub piłkarski Zorza Winniki.
Ludzie związani z Winnikami edytuj
- Ireneusz Branowski (1892–1936) – major piechoty Wojska Polskiego,
- Józef Florko (1915–1945) – polski duchowny katolicki, Sługa Boży Kościoła katolickiego,
- Antoni Laub (1792–1843) – polski malarz miniaturzysta, litograf,
- Robert Reyman (1875–1944) – generał brygady Wojska Polskiego,
- Jerzy Rosołowicz (1928–1982) – polski malarz i teoretyk.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2020 року. (ukr.).
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu lwowskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 5 grudnia 2001 roku. (ukr.).
- ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 26, poz. 259.
- ↑ Dz.U. z 1933 r. nr 81, poz. 595.
- ↑ Dz.U. z 1933 r. nr 22, poz. 183
- ↑ Historia. Społeczność żydowska przed 1989. Wirtualny sztetl. [dostęp 2016-02-23]. (pol.).
- ↑ Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 612, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
Bibliografia edytuj
- Walka o rządy w Winnikach. „Nowości Illustrowane”. 13, s. 13, 28 marca 1914.
Linki zewnętrzne edytuj
- Winniki, 2, wś, pow. lwowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 561., s. 561.
- Archiwalne widoki miasta w bibliotece Polona