Wirki
Wirki (Turbellaria) – wyróżniana w dawnych systemach klasyfikacji grupa zwierząt należąca do płazińców, charakteryzujących się wolno-żyjącym trybem życia (w przeciwieństwie do form pasożytniczych - przywr i tasiemców). Żyją w środowisku wodnym (wody słodkie lub słone), a niektóre gatunki w wilgotnych środowiskach lądowych. Są przeważnie drapieżnikami, a ich ciała okrywa nabłonek z rzęskami, produkujący tak zwane rabdity wyrzucane w czasie ataku (z wyjątkiem rzędu Catenulida).
| ||
Turbellaria[1] | ||
Ehrenberg, 1831 | ||
![]() Pseudoceros dimidiatus | ||
Systematyka | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | zwierzęta | |
Podkrólestwo | tkankowce właściwe | |
Nadtyp | zwierzęta dwubocznie symetryczne | |
Typ | płazińce | |
Gromada | wirki | |
Rzędy | ||
Acoela |
Wirki dzieli się ze względu na budowę układu pokarmowego na:
- wirki bezjelitowe (głównie formy pasożytnicze, morskie, brak wyodrębnionego jelita);
- wirki prostojelitowe (morskie i słodkowodne, jelito nie ma rozgałęzień) np. mezostoma (bajornik)[2];
- wirki trójjelitowe (trzy odgałęzienia jelita) np. wypławek biały;
- wirki wielojelitowe (głównie morskie, od gardzieli odchodzi promieniście wiele odgałęzień jelita).
Wirki wielojelitowe mają wielkość do 20 cm i są jaskrawo ubarwione. W razie braku pokarmu, mogą zjadać własne komórki, nie doznając uszczerbku na poprawnym działaniu organizmu. Stają się tylko coraz mniejsze i nie rozmnażają się (układ rozrodczy zostaje pochłonięty w pierwszej kolejności).
Wirki są hermafrodytami, występuje u nich zapłodnienie krzyżowe.
FilogenezaEdytuj
Eks-grupa „wirki” okazała się w świetle badań niemonofiletyczna: wirki bezjelitowe (Acoelomorpha) są niezależną linią filogenetyczną i stanowią osobny typ zwierząt[3], natomiast pasożytnicze przywry i tasiemce są zagnieżdżone w obrębie parafiletycznych wirków.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Turbellaria, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ Mieczysław Górny, Andrzej Kaczanowski, Janina Kaczanowska, Jerzy Prószyński, Jan Maciej Rembiszewski, Mirosław Stankiewicz, Wojciech Staręga, Teresa Sulgostowska, Zuzanna Stromenger, Tomasz Umiński, Ludwik Żmudziński: Bezkręgowce. Zbigniew Chrzanowski (red.). Wyd. I. Warszawa: PW Wiedza Powszechna, 1976, seria: Mały słownik zoologiczny.
- ↑ Filogeneza płazińców w: Balerstet, Lewiński, Prokop, Sabath, Skirmuntt Biologia 1 Zakres rozszerzony, Wydawnictwo Pedagogiczne Operon, Rumia, 2002 ISBN 83-87518-88-3