Wojciech Narębski
Wojciech Narębski (ur. 14 kwietnia 1925 we Włocławku, zm. 27 stycznia 2023 w Krakowie) – polski geolog, specjalizujący się w geochemii, naukach mineralogicznych i petrologii wulkanitów i metabazytów, a także wojskowy – podpułkownik Wojska Polskiego, weteran kampanii włoskiej, w tym bitwy o Monte Cassino. Patron Niezależnego Związku Harcerstwa "Czerwony Mak" im. Bohaterów Monte Cassino w Skawinie, posiadał stopień instruktorski harcmistrza.
| Data i miejsce urodzenia |
14 kwietnia 1925 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
27 stycznia 2023 |
| profesor nauk geologicznych | |
| Specjalność: geochemia | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja | |
| Profesura |
1973 |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
               
| |
 pułkownik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
14 kwietnia 1925 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
27 stycznia 2023 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1942–1947 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
naukowiec, działacz kombatancki |
Życiorys
edytujBył synem Stefana Narębskiego, który w 1928 roku przeniósł się wraz z rodziną z Włocławka do Wilna, gdzie objął stanowisko architekta miejskiego. W 1941 roku Wojciech Narębski za działalność w szeregach Związku Wolnych Polaków[1] został aresztowany przez NKWD i uwięziony na Łukiszkach, a następnie w więzieniu w mieście Gorki.
Po utworzeniu Polskich Sił Zbrojnych trafił jako kierowca ciężarówki do 2 Korpusu, z którym brał udział w kampanii włoskiej, w 22 Kompanii Zaopatrywania Artylerii znanej z tego, że w jej składzie osobowym znajdował się w stopniu szeregowca niedźwiedź syryjski Wojtek. Wojciech Narębski nigdy nie był jego opiekunem, jak się to nieraz mylnie podaje. Nieporozumienie wynikło prawdopodobnie stąd, że w kompanii było, jak mawiano, dwóch Wojtków – „Mały Wojtek”, czyli Wojciech Narębski, oraz „Duży Wojtek”, czyli właściwy miś[2].
Wojciech Narębski w wojsku uzupełniał edukację, odbył kursy maturalne zakończone tzw. „małą maturą” zdaną w Palestynie w 1943 roku. Maturę uzyskał w 1946 roku w Gimnazjum i Liceum działającym przy 2 Korpusie Polskim (w Alessano i Cawthorne).
W 1947 roku powrócił do Polski[3]. Wraz z rodziną zamieszkał w Toruniu. Wojciech Narębski zatrudnił się jako asystent w Katedrze Mineralogii UMK, a równocześnie podjął studia chemiczne na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. Ukończył je w 1952 roku, specjalizując się w mineralogii, wykładanej przez Marię Kołaczkowską.
W latach 1953–1955 odbywał studia doktorskie w zakresie geochemii na Akademii Górniczo-Hutniczej i Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Od 1956 roku pracował w Muzeum Ziemi PAN w Krakowie. W 1957 roku uzyskał na AGH stopień doktora, tematem rozprawy doktorskiej były „Mineralogia i geochemiczne warunki genezy syderytów fliszu karpackiego”, a promotorem Antoni Gaweł. Stopień doktora habilitowanego uzyskał w 1965 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim, na podstawie rozprawy „Petrochemia law puklistych Gór Kaczawskich i niektóre ogólne problemy petrogenezy spilitów”.
W 1973 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1986 roku profesora zwyczajnego nauk o Ziemi.
Działał w Polskim Towarzystwie Geologicznym[4] (od 1951 roku) i Polskim Towarzystwie Mineralogicznym (od 1969 roku, był wiceprezesem zarządu głównego). W 1992 roku PTM nadało mu godność członka honorowego.
Publikował też prace dotyczące działań 2 Korpusu w kampanii włoskiej. Napisał wstęp do książki Łukasza Wierzbickiego zatytułowanej Dziadek i niedźwiadek. Historia prawdziwa, opisującej losy niedźwiedzia Wojtka z Armii Andersa.
Grał na skrzypcach i śpiewał tenorem. Występował w chórze przy kościele św. Anny w Krakowie[3].
W 2016 został laureatem nagrody honorowej „Świadek Historii” przyznanej przez Instytut Pamięci Narodowej[5].
Zmarł 27 stycznia 2023 roku w Krakowie[6]. Pogrzeb odbył się 11 lutego 2023 w kościele św. Anny w Krakowie, pochowany został na cmentarzu Grębałowskim[7].
Publikacje
edytuj- Na dalekiej północy (1966)
- Działania 5. Wileńskiej Brygady Piechoty podczas kampanii włoskiej 1944-45 (2005, ISBN 83-87865-49-4)
Awanse
edytuj- starszy strzelec podchorąży – 1945[8]
- kapral podchorąży – 1945[9]
- podpułkownik – 9 lipca 2018[10]
- pułkownik – 2023 (pośmiertnie)[11]
Odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – 2023 (pośmiertnie)[12]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski – 2004 „za wybitne zasługi w działalności kombatanckiej, za kultywowanie tradycji Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie”[13]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Medal Wojska
- Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino
- Krzyż Armii Krajowej
- Krzyż Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie z okuciami „MONTE CASSINO”, „ANKONA” i „BOLONIA”
- Gwiazda za Wojnę 1939–1945 (Wielka Brytania)
- Gwiazda Italii (Wielka Brytania)
- Medal Obrony (Wielka Brytania)
- Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania)
- Order Zasługi Republiki Włoskiej (Włochy)
- Order Świętego Sebastiana (odznaczenie prywatne, Portugalia)[14]
- Order Uśmiechu – 2022[15]
- Medal "Pro Patria" – 2012
- Medal "Pro Bono Poloniae"
- Medal "Za kultywowanie pamięci o żołnierzach 2 Korpusu Polskiego" - 2017
- Medal "Pamięci o Niepodległej"- 2018
Przypisy
edytuj- ↑ Paweł Stachnik, W tej kompanii było dwóch Wojtków: profesor Narębski i niedźwiedź, który stał się jej symbolem [online], Dziennik Polski, 23 maja 2015 [dostęp 2024-03-26].
- ↑ Joanna Kupiec. Niezwykli żołnierze armii generała Andersa. Jak „Mały” Wojtek z „Dużym” Wojtkiem wojował. „Elity”. 44, s. 234–237, 2016. ISSN 1642-5588.
- ↑ a b Małgorzata Łętowska, W tym roku odszedł na wieczną wartę profesor Wojciech Narębski, żołnierz 2 Korpusu Polskiego generała Władysława Andersa, „Polska Zbrojna. Historia” (3 (27) 2023), Wojskowy Instytut Wydawniczy, s. 194, ISSN 2543-8735.
- ↑ R. Limecka, Lista członków Polskiego Towarzystwa Geologicznego, stan na 31 stycznia 1971, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego”, XL-1970 (3-4), Kraków 1971, s. 537 (pol. • fr.).
- ↑ W Krakowie wręczono nagrody honorowe „Świadek Historii”. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2021-10-26]. (pol.).
- ↑ bp/ tam, Nie żyje Wojciech Narębski, jeden z ostatnich żołnierzy Andersa. Walczył pod Monte Cassino [online], TVN24.pl, 27 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-27] (pol.).
- ↑ Aleksandra Łabędź: Uroczystości pogrzebowe prof. Wojciecha Narębskiego. "Na wieczną wartę odszedł wspaniały patriota...". Kraków Nasze Miasto, 11 lutego 2023. [dostęp 2023-02-12].
- ↑ Batalie tropiciela [online], Polska Zbrojna, 1 maja 2017 [dostęp 2024-03-26].
- ↑ Tadeusz Dytko, Muszkieter spod Monte Cassino [online], Centrum Operacji Lądowych – Dowództwo Komponentu Lądowego, 14 kwietnia 2016 [dostęp 2024-03-26].
- ↑ Beata Kołodziej, Uczestnik bitwy o Monte Cassino, prof. Wojciech Narębski, mianowany na podpułkownika [online], Dzieje.pl, 9 lipca 2018 [dostęp 2024-03-26] (pol.).
- ↑ Julia Kalęba, Prezydent: prof. Narębski pozostawił wyjątkową historię swojego życia i świadectwo służby dobru wspólnemu [online], Polska Agencja Prasowa, 11 lutego 2023 [dostęp 2023-03-07] (pol.).
- ↑ M.P. z 2023 r. poz. 472
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 48, poz. 813
- ↑ bko/ gma/: Kraków: portugalski Rycerski Order św. Sebastiana dla sześciu Polaków. Dzieje.pl, 18 kwietnia 2017. [dostęp 2020-03-20].
- ↑ Ppłk hm. prof Wojciech Narębski kawalerem Orderu Uśmiechu [online], Urząd Miasta i Gminy w Skawinie, 6 czerwca 2022 [dostęp 2024-03-26] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Sławomir Kalembka (red.), Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–2004. Materiały do biografii, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2006, s. 492, ISBN 83-231-1988-0.
- Prof. zw. dr hab. Wojciech Narębski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2011-01-09].
- Magdalena Bajer. Narębscy. „Forum Akademickie”, styczeń 2000. ISSN 1233-0930. [dostęp 2010-01-09].