Polska Agencja Prasowa
Polska Agencja Prasowa (PAP) – polska publiczna agencja prasowa, jedyna państwowa agencja informacyjna w Polsce. Zgodnie ze statutem do jej zadań należy uzyskiwanie i przekazywanie odbiorcom rzetelnych, obiektywnych i wszechstronnych informacji z Polski i z zagranicy. Agencja jest także zobowiązana do upowszechniania stanowiska Sejmu, Senatu, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i Rady Ministrów, a także umożliwia innym naczelnym organom państwa prezentowanie swoich stanowisk w ważnych sprawach państwowych.
Państwo | |
---|---|
Siedziba | |
Adres |
ul. Bracka 6/8 |
Data założenia |
31 października 1918 (Polska Agencja Telegraficzna) |
Forma prawna |
spółka akcyjna (skarbu państwa) |
Prezes |
Marek Błoński[1](likwidator) |
Przewodniczący rady nadzorczej |
Mikołaj Kozak[2] |
Udziałowcy | |
Nr KRS | |
Zatrudnienie | |
Dane finansowe | |
Kapitał zakładowy |
30 695 520 zł |
Położenie na mapie Warszawy | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |
52°13′48,3″N 21°01′12,5″E/52,230083 21,020139 | |
Strona internetowa |
Siedziba Polskiej Agencji Prasowej mieści się w Warszawie, gdzie pracuje 14 redakcji tematycznych. W całej Polsce działają też 24 oddziały terenowe agencji[5].
W 2013 roku Polska Agencja Prasowa miała 400 pracowników etatowych i blisko 100 współpracowników, w tym 300 dziennikarzy w Warszawie, 70 korespondentów regionalnych, 40 fotoreporterów i 30 korespondentów zagranicznych (m.in. w Berlinie, Brukseli, Kijowie, Londynie, Madrycie, Moskwie, Nowym Jorku, Paryżu, Rzymie, Sofii, Sztokholmie, Waszyngtonie oraz Wilnie)[6][7].
W czasie misji polskiego kontyngentu wojskowego w Iraku (2003-2008) Polska Agencja Prasowa utrzymywała placówkę w tym państwie[8].
W maju 2018 roku spółka uruchomiła anglojęzyczny portal informacyjny Thefirstnews.com. Redakcja portalu zajmuje się polityką, gospodarką, kulturą, nauką, historią i sportem, skupiając się na wydarzeniach w Polsce[9].
W styczniu 2019 roku nastąpiło połączenie Przedsiębiorstwa Wydawniczego „Rzeczpospolita” Sp. z o.o. (PWR) z Polską Agencją Prasową na skutek czego cały majątek Przedsiębiorstwa Wydawniczego „Rzeczpospolita” został przeniesiony do Polskiej Agencji Prasowej[10].
W 2019 roku Polska Agencja Prasowa ogłosiła plany poszerzenia sieci swoich korespondentów o dodatkowe państwa w Europie, na Kaukazie, w Ameryce Łacińskiej i Azji Południowo-Wschodniej[11].
Historia
edytuj31 października 1918 grupa polskich dziennikarzy przejęła biura Austriackiej Agencji Prasowej w Krakowie i Lwowie oraz założyła Polską Agencję Telegraficzną. W tydzień później Prezydium Rady Ministrów podjęło decyzję o uczynieniu z Polskiej Agencji Telegraficznej agencji urzędowej. W roku 1924 spółka została znacjonalizowana. Początkowo rozpowszechniała informacje za pomocą biuletynów telegraficznych, a od 1928 – także za pomocą codziennych Kronik Filmowych PAT.
Po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 władze PAT opuściły Polskę wraz z rządem i wznowiły działalność agencji na uchodźstwie – początkowo w Paryżu, a następnie (od 1940) w Londynie, gdzie Agencja działała do 1991 r.
10 marca 1944 Związek Patriotów Polskich powołał w Moskwie Polską Agencję Prasową Polpress. We wrześniu 1945 jej siedziba została przeniesiona do Warszawy. Początkowo niesformalizowana i podległa bezpośrednio kierownictwu ZPP oraz dowództwu wojskowemu Ludowego Wojska Polskiego, od 26 października 1945 PAP stała się niezależnym przedsiębiorstwem państwowym. Uchwałą Rady Ministrów z 8 sierpnia 1946 został zatwierdzony Statut Organizacyjny Polskiej Agencji Prasowej[12]. Pierwszą, wieloletnią (1944-1954) szefową Polskiej Agencji Prasowej była Julia Minc, żona Hilarego Minca[13].
Mimo zasad statutowych, Agencja stała się jednym z narzędzi propagandy PRL i PZPR. W 1957 r. Agencja przeniosła się z pałacyku przy ul. Foksal do modernistycznego gmachu Banku Gospodarstwa Krajowego w Alejach Jerozolimskich, niedaleko Komitetu Centralnego PZPR. Budynek ten był siedzibą Agencji do 2001 roku i do dziś funkcjonuje w świadomości starszego pokolenia warszawiaków jako „budynek PAP-u”. Była to jednak i pozostała przede wszystkim siedziba powołanego w 1924 roku Banku Gospodarstwa Krajowego – w latach 1928–1931 wzniesiona według projektu Rudolfa Świerczyńskiego.
Pod koniec lat 80. w agencji rozpoczął się okres demokratyzacji i modernizacji. 10 września 1990 zmianie uległo praktycznie całe kierownictwo PAP-u. Agencja dzięki temu uzyskała znaczną niezależność od czynników politycznych. Dzięki temu 27 lutego 1991 doszło do symbolicznego połączenia Polskiej Agencji Prasowej z emigracyjną Polską Agencją Telegraficzną. W tym samym roku do PAP została przyłączona Centralna Agencja Fotograficzna.
W 1993 r. PAP otworzyła własną stację satelitarną. W latach 1994–1996 nastąpiła komputeryzacja redakcji, a w 1995 agencja rozpoczęła udostępnianie swych serwisów (w tym fotograficznych) także w internecie. W 1997 roku Polska Agencja Prasowa rozpoczęła wydawanie Dziennika Internetowego PAP, pierwszej w Polsce internetowej gazety codziennej bez wersji papierowej.
W 2000 roku rozpoczęto budowę nowej siedziby PAP przy ul. Mysiej róg Brackiej, w miejscu w którym znajdował się Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Wzniesiono tam Liberty Corner. Agencja zajmuje od połowy 2004 roku jego część od strony ul. Brackiej.
W ciągu ostatnich kilku lat agencja została dokapitalizowana w następstwie jednorazowej pomocy publicznej i dzięki temu została w zasadniczy sposób zmodernizowana.
W 2005 roku do PAP została przyłączona Drukarnia Naukowo-Techniczna (DNT) przy ul. Mińskiej w Warszawie, jedna z największych drukarń dziełowych w kraju – stając się oddziałem PAP. Na początku 2012 roku zarząd Agencji – przy akceptacji rady nadzorczej – zadecydował o likwidacji DNT[14].
Podstawą prawną dla działania PAP jest ustawa z 31 lipca 1997. Zgodnie z nią agencję przekształcono w jednoosobową spółkę skarbu państwa.
15 stycznia 2009 dotychczasowy prezes Piotr Skwieciński i członek zarządu Maciej Świrski złożyli dymisje z zajmowanych stanowisk. Rada Nadzorcza rozpoczęła postępowanie kwalifikacyjne w celu obsadzenia tych stanowisk, delegowała również Krzysztofa Andrackiego do pełnienia funkcji prezesa zarządu na okres trwania konkursu.
14 czerwca 2010 Rada Nadzorcza wybrała nowy zarząd[15].
28 kwietnia 2016 r. Rada Nadzorcza zakończyła postępowanie kwalifikacyjne na stanowisko prezesa PAP, powołując na nie z dniem 9 maja 2016 roku Artura Dmochowskiego[16]. Stanowisko pełnił do 12 października 2017[17].
27 grudnia 2023 Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego w związku z wetem Prezydenta w sprawie finansowania spółki postawił ją w stan likwidacji[18]. 29 stycznia 2024 otwarcie likwidacji zostało wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego[19]. Od tego czasu spółka widnieje w KRS pod nazwą Polska Agencja Prasowa S.A. w likwidacji[20].
Finansowanie z budżetu państwa
edytujW związku z zawartym w ustawie obowiązkiem upowszechniania przez Polską Agencję Prasową stanowisk Sejmu, Senatu, Prezydenta, Rady Ministrów oraz innych naczelnych organów państwa, Agencja otrzymuje co roku dotację podmiotową na dofinansowanie działalności bieżącej. W 2018 wysokość dotacji wyniosła 8 mln zł[21].
Szefowie
edytujRedaktorzy naczelni
- Franciszek Orzechowski (5 grudnia 1918–?)
Dyrektorzy
- Piotr Paweł Górecki (1921–1929)
- Roman Starzyński (1929–1933)
- Konrad Libicki (1933–1938)
- Mieczysław Obarski (1938–?)
- Andrzej Jan Nowicki (?–1946)
- Aleksy Deruga (11 marca 1946–lipiec 1950)
- Wilhelm Strasser
- Lucjusz Domański (sierpień 1951–wrzesień 1956)
- Edward Braniewski
Prezes
- Stefan Staszewski (lipiec 1957–luty 1959)
Naczelni redaktorzy
- Julia Minc (1944–1954)
- Michał Hofman (1962–1971)
- Janusz Roszkowski (1972–1983)
- Radosław Gil (30 marca 2017–czerwiec 2021)
- Cezary Bielakowski (od czerwca 2021 do grudnia 2023)
- Marek Błoński (od grudnia 2023 do stycznia 2024, p.o.)[22]
- Wojciech Tumidalski (od lutego 2024)[23][24]
Prezesi-redaktorzy naczelni
- Janusz Roszkowski (1983–1986)
- Bogdan Jachacz (1986–1990)
- Ignacy Rutkiewicz (10 września 1990 – 3 lutego 1992)
- Krzysztof Czabański (3 lutego 1992 – 30 czerwca 1992)
- Ignacy Rutkiewicz (6 października 1992 – 19 lipca 1994)
- Włodzimierz Gogołek (19 lipca 1994 – 2 grudnia 1996)
- Krzysztof Komornicki (3 grudnia 1996 – 21 listopada 1997)
Prezesi zarządu
- Robert Bogdański (31 grudnia 1997–2002)
- Waldemar Siwiński
- Piotr Skwieciński (2006–2009)
- Krzysztof Andracki (p.o.)
- Jerzy Paciorkowski (14 czerwca 2010 – 31 lipca 2013)
- Artur Dmochowski (9 maja 2016 – 9 października 2017)
- Wojciech Surmacz (od 5 stycznia 2018 do 20 grudnia 2023)
- Marek Błoński (od 20 grudnia 2023, jako likwidator)[25]
Znani dziennikarze
edytujKorespondenci zagraniczni
- Wojciech Jagielski – reportażysta i pisarz, korespondent wojenny PAP w krajach Afryki, Azji Środkowej, Kaukazu i Zakaukazia (1986–1991, 2012–2017)[26][27]
- Ryszard Kapuściński – reportażysta, publicysta, zwany „cesarzem reportażu”, korespondent PAP w Afryce, Ameryce Łacińskiej i Azji (1957–1972)[28][29][30]
- Władysław Kopaliński – leksykograf, tłumacz i wydawca, korespondent PAP w Waszyngtonie (1958–1960)[30]
- Krzysztof Mroziewicz – korespondent PAP w Indiach, dziennikarz wojenny w Nikaragui, Afganistanie i Sri Lance, ambasador RP w Indiach (1996–2000)[31]
- Ryszard Piekarowicz – korespondent PAP w Azji Południowej (1967–1971, 1975–1981) i w Stanach Zjednoczonych (1989–1994)[32][33]
- Marian Podkowiński – reportażysta, pisarz i publicysta, sprawozdawca PAP z procesów norymberskich (1945–1947)[34][35]
- Edmund Osmańczyk – publicysta, politolog, polityk, korespondent zagraniczny w Polskim Radiu i PAP m.in. w Brazylii i Meksyku[30]
- Marek Ostrowski – dziennikarz, prawnik, komentator wydarzeń zagranicznych, korespondent PAP we Francji (1979-1986), Szwajcarii (1989-1991) i Wielkiej Brytanii (1991-1994)[36]
- Leonid Teliga – żeglarz i pisarz, przygotowywał dla PAP korespondencje z Rzymu[37]
- Leopold Unger – publicysta, eseista, sprawozdawca PAP w Rumunii (1948-1949)[38] i korespondent PAP oraz „Życia Warszawy” na Kubie w czasie tzw. kryzysu kubańskiego[39][40]
Odznaka Zasłużony dla Polskiej Agencji Prasowej
edytujZłota odznaka i honorowa legitymacja przyznawana wybitnym dziennikarzom.
Przyznając pierwsze odznaki w 2005 roku, ówczesny Prezes PAP Waldemar Siwiński podkreślił w czasie uroczystości, że[41]:
tożsamość PAP była i jest budowana przez lata, poprzez udział w ważnych wydarzeniach dla Polski. Ale również ta tożsamość budowana jest poprzez ludzi, którzy odcisnęli w jej historii pozytywny ślad, dzięki ich osobowości, talentowi, ich wybitnej pracy.
- W 2005 roku Prezes PAP Waldemar Siwiński wręczył odznaki i honorowe legitymacje Zasłużony dla Polskiej Agencji Prasowej:
- Ryszardowi Kapuścińskiemu – legitymacja nr 1
- Krzysztofowi Mroziewiczowi – legitymacja nr 2
- Wojciechowi Jagielskiemu – legitymacja nr 3
- W 2009 roku p.o. Prezesa PAP Krzysztof Andracki wręczył odznakę i honorową legitymację Zasłużony dla Polskiej Agencji Prasowej fotoreporterowi:
- Andrzejowi Rybczyńskiemu – legitymacja nr 4
- 13 lutego 2012 roku z rąk Prezesa PAP Jerzego Paciorkowskiego odznakę i honorową legitymację Zasłużony dla Polskiej Agencji Prasowej odebrali fotoreporterzy:
- Jerzy Undro – legitymacja nr 5
- Adam Hawałej – legitymacja nr 6
- Ludwik Arendt – legitymacja nr 7
Plebiscyt na najlepszego sportowca Europy
edytujOd 1958 roku PAP organizuje coroczny plebiscyt na najlepszego sportowca Europy w roku kalendarzowym, zwany Ankietą Polskiej Agencji Prasowej. W plebiscycie głosują dziennikarze z 21 agencji prasowych Europy. Ogłoszenie wyników Ankiety PAP następuje pod koniec grudnia. W ostatnich latach triumfatorami plebiscytu byli m.in. Michael Schumacher, Roger Federer, Jelena Isinbajewa, Rafael Nadal, Novak Đoković i Sebastian Vettel.
Przypisy
edytuj- ↑ https://www.pap.pl/o-agencji/wladze
- ↑ https://www.pap.pl/o-agencji/wladze
- ↑ Polska Agencja Prasowa kończy dziś 95 lat – press.pl. press.pl. [dostęp 2022-01-12].
- ↑ Polska Agencja Prasowa ze stratą ponad 4,7 mln zł w 2020 roku – wirtualnemedia.pl. wirtualnemedia.pl. [dostęp 2022-01-12].
- ↑ Kontakt | Polska Agencja Prasowa SA [online], www.pap.pl [dostęp 2022-01-12] .
- ↑ Polska Agencja Prasowa kończy dziś 95 lat (wideo) [online], Press.pl [dostęp 2022-01-12] (pol.).
- ↑ Correspondents and Photographers [online], Polska Agencja Prasowa SA [dostęp 2022-01-12] (ang.).
- ↑ Polskie Radio i PAP zostają w Iraku [online], Press.pl [dostęp 2022-01-12] (pol.).
- ↑ Telewizja Polska S.A , Polish Press Agency launches news service in English [online], tvpworld.com [dostęp 2022-01-12] (ang.).
- ↑ Połączenie z Przedsiębiorstwem Wydawniczym „Rzeczpospospolita” Sp. z o.o.. [w:] Polska Agencja Prasowa [on-line]. pap.pl, 1 lutego 2019. [dostęp 2023-11-02].
- ↑ PAP przedstawia 4-letnią strategię: więcej korespondentów, wiarygodność i jakość informacji [online], www.wirtualnemedia.pl [dostęp 2022-01-12] (pol.).
- ↑ M.P. z 1946 r. nr 84, poz. 156.
- ↑ Aleksander Kochański, Hilary Minc w: Polski Słownik Biograficzny, t. XXI Warszawa-Kraków 1976, s. 278–281 wersja interaktywna IPSB.
- ↑ PAP likwiduje Drukarnię Naukowo-Techniczną. [dostęp 2013-02-14].
- ↑ kom/mhr: Rada Nadzorcza PAP SA wybrała nowy zarząd. wp.pl, 2010-06-14. [dostęp 2010-06-16].
- ↑ Artur Dmochowski, obecnie rzecznik MSZ, będzie prezesem PAP. Onet Wiadomości, 2016-04-29. [dostęp 2016-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-30)].
- ↑ Artur Dmochowski nie jest już prezesem PAP. Nowy zarząd będzie dwuosobowy [online], wiadomosci.dziennik.pl, 12 października 2017 [dostęp 2022-11-24] (pol.).
- ↑ Justyna Lasota-Krawczyk: TVP, PR i PAP w stanie likwidacji. Nagła decyzja MKiDN. wp.pl, 2023-12-27. [dostęp 2023-12-27].
- ↑ Jest decyzja sądu ws. likwidacji Polskiej Agencji Prasowej [online], gazetapl, 29 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-29] (pol.).
- ↑ Otwarcie likwidacji PAP wpisane do KRS [online], Businessinsider, 29 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-29] (pol.).
- ↑ Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2018 r. (druk nr 3490). [w:] Sejm Rzeczypospolitej Polskiej [on-line]. sejm.gov.pl, 30 maja 2019. s. 2/119. [dostęp 2019-12-13].
- ↑ s, Zarząd PAP odwołał redaktora naczelnego i dwóch jego zastępców [online], tvn24.pl, 21 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-23] (pol.).
- ↑ https://www.pap.pl/kontakt
- ↑ Wojciech Tumidalski redaktor naczelny PAP kto to jest [online], wirtualnemedia.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
- ↑ Redaktor naczelny PAP odwołany. Nowy prezes "podjął obowiązki mimo utrudnień". money.pl, 2023-12-21. [dostęp 2023-12-27].
- ↑ Wojciech Jagielski odchodzi z PAP [online], Press.pl [dostęp 2022-01-12] (pol.).
- ↑ Wojciech Jagielski po pięciu latach odchodzi z PAP [online], www.wirtualnemedia.pl [dostęp 2022-01-12] (pol.).
- ↑ Życiorys Ryszarda Kapuścińskiego – Ryszard Kapuściński – pisarz, reporter, poeta. [online] [dostęp 2022-01-12] (pol.).
- ↑ Ryszard Kapuściński | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl [dostęp 2022-01-12] (pol.).
- ↑ a b c O papowcach po nazwisku [online], biznes.pap.pl [dostęp 2022-01-12] (pol.).
- ↑ Wirtualna Polska Media S.A , Krzysztof Mroziewicz [online], ksiazki.wp.pl, 25 sierpnia 2010 [dostęp 2022-01-12] (pol.).
- ↑ Ryszard Piekarowicz [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2022-01-12] (pol.).
- ↑ Prezydent na 95-lecie PAP: informacje na czas i wiarygodne [online], dzieje.pl [dostęp 2022-01-12] (pol.).
- ↑ Marian Podkowiński [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2022-01-12] (pol.).
- ↑ Podkowiński Marian, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-01-12] .
- ↑ Przemówienie Ambasadora z okazji wręczenia odznaczeń 4 wybitnym polskim osobistościom (2 października 2012) [online], La France en Pologne – Ambassade de France en Pologne [dostęp 2022-01-12] (pol.).
- ↑ O papowcach po nazwisku [online], biznes.pap.pl [dostęp 2022-01-13] (pol.).
- ↑ Biografia – LEOPOLD UNGER [online], Kultura Paryska – LEOPOLD UNGER [dostęp 2022-01-12] .
- ↑ Zmarł znany dziennikarz i publicysta Leopold Unger [online], dzieje.pl [dostęp 2022-01-12] (pol.).
- ↑ Zmarł Leopold Unger [online], Rzeczpospolita [dostęp 2022-01-12] (pol.).
- ↑ artykuł „Zasłużeni dla PAP”, wirtualnemedia.pl, 2005-12-02.
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona oficjalna
- Ustawa z dnia 31 lipca 1997 r. o Polskiej Agencji Prasowej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1595)
- Krzysztof Darewicz , Ściśle tajne. Jedyna prawdziwa gazeta w PRL [online], Tygodnik TVP, 26 listopada 2021 [dostęp 2021-12-02] .