Województwo brzeskokujawskie

Województwo brzeskie, później brzeskokujawskie (łac. Palatinatus Brestensis) – jednostka terytorialna Korony Królestwa Polskiego, później Rzeczypospolitej Obojga Narodów, tworząca prowincję wielkopolską. Istniało od XIV wieku do 1793 r., obejmowało powierzchnię 3000 km²[potrzebny przypis], posiadało 5 powiatów. Siedzibą wojewody był Brześć Kujawski, a sejmiki ziemskie odbywały się w Radziejowie.

Województwo brzeskokujawskie
Palatinatus Brestensis
województwo
XIV wiek – 1793
Herb
Herb
Państwo

 I Rzeczpospolita

Prowincja

wielkopolska

Data powstania

XIV wiek

Siedziba wojewody

Brześć Kujawski

Wojewoda

zobacz: wojewodowie brzeskokujawscy

Siedziba sejmiku

Radziejów

Popis

pod Brześciem[1]

Powierzchnia

3000 km²

Populacja (1578[2])
• liczba ludności


114 600

Podział administracyjny
Liczba powiatów

5

Liczba reprezentantów
Liczba senatorów

3

Położenie na mapie Rzeczypospolitej
Położenie na mapie Polski

Województwo brzeskie utworzono w XIV w. Po unii lubelskiej dla odróżnienia od brzeskolitewskiego nazwane brzeskokujawskim.

Terytorium

edytuj

Było to jedno z najmniejszych województw I Rzeczypospolitej – liczyło tylko 60 mil², ale jednocześnie najgęściej zaludnione.

Obecnie obszar ten wchodzi w skład woj. kujawsko-pomorskiego[a].

Administracja

edytuj

Senatorów większych posiadało województwo 3, którymi byli: biskup kujawski oraz wojewoda i kasztelan brzeskokujawscy; mniejszych senatorów także 3, to jest kasztelanów: kruszwickiego, kowalskiego i konarskokujawskiego.

Sejmiki odbywały się wspólnie dla województw inowrocławskiego i brzeskokujawskiego w Radziejowie. Województwo przestało istnieć po II rozbiorze Polski.

Osobny artykuł: wojewodowie brzeskokujawscy.
Powiaty województwa brzeskokujawskiego wg Adolfa Pawińskiego[3]
Powiat Powierzchnia w mil² Powierzchnia w km²
powiat brzeskokujawski (brzeski) 19,57 1077,94
powiat kowalski 11,32 623,56
powiat kruszwicki (kruświcki) 6,26 345,05
powiat przedecki 9,03 498,59
powiat radziejowski 13,30 732,83
Razem (województwo) Σ 59,48 3276,97

Symbolika

edytuj

Herb był taki sam jak województwa inowrocławskiego, to jest pół orła czarnego i pół lwa czarnego, grzbietami do siebie obróconych i zwieńczonych jedną koroną na polu złotym. Mundurem posłów sejmowych był kontusz karmazynowy, a wyłogi i żupan granatowe, poza sejmem zaś odwrotnie: kontusz granatowy, a wyłogi i żupan karmazynowe.

  1. Miasta i gminy Sompolno i Przedecz oraz gmina Wierzbinek znajdują się obecnie w woj. wielkopolskim.

Przypisy

edytuj
  1. Antoni Sozański, Wykład politycznej geografii, rządu i administracyi dawnej Polski przy końcu istnienia całego państwa (1648-1772), Kraków 1889, s. 8.
  2. http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/Content/18436/Historia%20Polski%20w%20Liczbach_1994%20198147.pdf
  3. Adolf Pawiński: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 1: Wielkopolska. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1883, s. 50.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj