Wrześnica (rzeka)

Wrześnica
Września
	; Wrześnica przepływająca przez Park im. Marszałka Józefa Piłsudskiego we Wrześni
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Lokalizacja	Pojezierze Wielkopolskie
	Rzeka III rzędu
Długość	60,775 km
Spadek	1,0–1,5 ‰
Powierzchnia zlewni	354,7 km²
Średni przepływ	0,15 m³/s Samarzewo
	Źródło
Miejsce	Piekary w pobliżu Gniezna
Wysokość	126 m n.p.m.
Współrzędne	52°32′26″N 17°34′03″E/52,540556 17,567500
	Ujście
Recypient	Warta
Miejsce	Pietrzyków-Kolonia
Wysokość	72 m n.p.m.
Współrzędne	52°11′49″N 17°46′19″E/52,196944 17,771944
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego źródło ujście
	Położenie na mapie Polski źródło ujście
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wrześnica (dawniej Wrzesień^[1] lub Września^[2]) – rzeka, prawy dopływ Warty, o długości 60,7^[3], 53^[4] lub 49 km^[5].

Przebieg

Wrześnica wypływa na Pojezierzu Wielkopolskim, około 4 km na zachód od Gniezna, w pobliżu wsi Piekary^[5]. Jej źródło znajduje się na wysokości około 126 m n.p.m. Zgodnie z atlasem hydrograficznym (IMGW 1980) rzeka ma długość 53,0 km, natomiast według danych Rejonowego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych we Wrześni długość rzeki wynosi 60,775 km. Głównym i największym dopływem Wrześnicy jest Mała Wrześnica o długości 13,2 km, uchodząca do niej poniżej wsi Noskowo^[3]. Wrześnica jest rzeką III rzędu, o charakterze typowo nizinnym. Całe jej dorzecze w zależności od źródeł ma powierzchnię 354,7 km²^[6] lub 371,6 km²^[7]. Rzeka od miejscowości Parcewo jest żeglowna, co pozwala na wykorzystywanie jej w celach rekreacyjnych^[5]. Wrześnica przepływa przez siedem gmin i 60 miejscowości położonych na terenie województwa wielkopolskiego^[6]. W latach 1965 - 67 w wyniku spiętrzenia jej wód w północno-wschodniej części Wrześni powstał zaporowy zbiornik przepływowy zwany Zalewem Wrzesińskim lub Zalewem Lipówka^[3].

Zanieczyszczenie

Przez szereg lat prowadzono badania stanu czystości wód rzeki Wrześnicy oraz Zalewu Wrzesińskiego. Badania te wykazywały bardzo duże ponadnormatywne zanieczyszczenie tych wód, w większości nie mieszczące się w żadnej z trzech klas czystości wód powierzchniowych. Według badań z 1996, 2003 i lat 2010-2012 stwierdzono, że wypadkowa klasa czystości wód rzeki Wrześnicy nie odpowiada normom określonym dla wód powierzchniowych płynących^[8]^[7]. Wyjątek stanowi odcinek od źródeł do miejscowości Pawłowo (około 13 km), na którym wody rzeki odpowiadały III klasie czystości. W 1996 roku za pośrednictwem Wrześnicy do rzeki Warty zostało wprowadzone ponad 466 t substancji organicznych, 638 t zawiesin, 253 t azotu amonowego i 144 t fosforanów^[3]. Według danych z 2003 roku za zanieczyszczenie rzeki odpowiadały głównie zakłady położone na terenie Wrześni m. in. oczyszczalnia komunalna, Spółdzielna Mleczarska, Zakłady Tonsil oraz Spółdzielna Inwalidów^[7].

Nazwa

Nazwa Wrześnica pochodzi od słowa wrzos i określała rzekę płynącą przez tereny porośnięte wrzosami^[1].

Linki zewnętrzne

Aktualny poziom rzeki – stacja pomiarowa IMGW w Samarzewie

Przypisy

↑ ^a ^b MariaM. Malec MariaM., Słownik etymologiczny nazw geograficznych Polski, Wydawn. Naukowe PWN, 2002, str. 269, ISBN 978-83-01-13857-8 [dostęp 2023-10-29] (pol.).
↑ BronisławB. Chlebowski BronisławB. (red.), Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XIV, dir.icm.edu.pl, Warszawa 1895 [dostęp 2023-10-28] .
↑ ^a ^b ^c ^d Wody powierzchniowe [online], 1.wrzesnia.pl [dostęp 2023-10-28] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-28] (pol.).
↑ Wrześnica, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-10-28] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-28] .
↑ ^a ^b ^c Program ochrony środowiska gminy Gniezno na lata 2011 - 2014 z perspektywą na lata 2015 - 2018, str. 23 [dostęp 2023-10-29] [zarchiwizowane 2023-10-31] (pol.).
↑ ^a ^b Uwarunkowania Hydrograficzne, [w:] HannaH. Borucińska-Bieńkowska HannaH., Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego cz. I a, Miasto i gmina Września, Chyby, czerwiec 1999, str. 2 [dostęp 2023-10-31] [zarchiwizowane 2023-10-31] (pol.).
↑ ^a ^b ^c Stan czystości wód powierzchniowych płynących, [w:] Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2003, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, str. 21-23 [zarchiwizowane 2023-10-31] (pol.).
↑ Charakterystyka JCWP, ISOK [dostęp 2023-10-31] [zarchiwizowane 2023-10-31] (pol.).

[:2-1] MariaM. Malec MariaM., Słownik etymologiczny nazw geograficznych Polski, Wydawn. Naukowe PWN, 2002, str. 269, ISBN 978-83-01-13857-8 [dostęp 2023-10-29] (pol.).

[2] BronisławB. Chlebowski BronisławB. (red.), Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XIV, dir.icm.edu.pl, Warszawa 1895 [dostęp 2023-10-28] .

[:0-3] Wody powierzchniowe [online], 1.wrzesnia.pl [dostęp 2023-10-28] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-28] (pol.).

[4] Wrześnica, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-10-28] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-28] .

[:1-5] Program ochrony środowiska gminy Gniezno na lata 2011 - 2014 z perspektywą na lata 2015 - 2018, str. 23 [dostęp 2023-10-29] [zarchiwizowane 2023-10-31] (pol.).

[:3-6] Uwarunkowania Hydrograficzne, [w:] HannaH. Borucińska-Bieńkowska HannaH., Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego cz. I a, Miasto i gmina Września, Chyby, czerwiec 1999, str. 2 [dostęp 2023-10-31] [zarchiwizowane 2023-10-31] (pol.).

[:4-7] Stan czystości wód powierzchniowych płynących, [w:] Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2003, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, str. 21-23 [zarchiwizowane 2023-10-31] (pol.).

[8] Charakterystyka JCWP, ISOK [dostęp 2023-10-31] [zarchiwizowane 2023-10-31] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]