Wysoki komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźców

organ ONZ upoważniony do ochrony i wspierania uchodźców

Wysoki komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźców (ang. United Nations High Commissioner for Refugees) – urząd Organizacji Narodów Zjednoczonych upoważniony do przewodzenia i koordynacji międzynarodowych działań mających na celu ochronę uchodźców i rozwiązywania ich problemów na całym świecie. Do głównych działań urzędu należy zapewnienie praw uchodźców oraz pomoc w zapewnieniu azylu lub repatriacji. Siedziba urzędu znajduje się w Genewie w Szwajcarii. Wysoki komisarz jest nominowany przez sekretarza generalnego ONZ i wybierany w głosowaniu przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Wysoki komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźców
United Nations High Commissioner for Refugees
Siedziba

Genewa

Wysoki komisarz

Filippo Grandi

Utworzenie

14 grudnia 1950

Strona internetowa
Blue Dot punkt pomocy i wsparcia dla uchodźców z Ukrainy pod patronatem UNHCR w Krakowie

Historia edytuj

Urząd ten został powołany przez Zgromadzenie Ogólne 3 grudnia 1949[1] początkowo na okres trzech lat – od 1 stycznia 1951 do 31 grudnia 1953 – jednak w następnych latach przedłużano jego działalność na kolejne pięcioletnie kadencje. Zastąpił on działającą w latach 1947–1952 Międzynarodową Organizację Uchodźców oraz, jeszcze wcześniejszą, Administrację Narodów Zjednoczonych do spraw Pomocy i Odbudowy (1943–1947).

14 grudnia 1950 Zgromadzenie Ogólne nadało statut urzędowi Komisarza[2] i uchwaliło projekt konwencji o uchodźcach[3].

W 1951 została podpisana w Genewie Konwencja Odnosząca się do Statusu Uchodźców (wprowadzona w życie 22 kwietnia 1954)[4], zaś w 1967 podpisano w Nowym Jorku Protokół rozszerzający ją na kraje pozaeuropejskie[5]. Polska przystąpiła do obu układów w 1991 r.[6]

Art. 35 Konwencji i art. 2 Protokołu zobowiązują państwa – strony do współpracy z Urzędem Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców lub z każdą inną agencją Narodów Zjednoczonych, która może go zastąpić w pełnieniu jego funkcji, a w szczególności dla ułatwiania jego obowiązku nadzorowania stosowania postanowień tych umów. Według art. 38 Konwencji i art. 4 Protokołu spory, których nie można rozwiązać innymi sposobami na żądanie jednej ze stron rozpatruje Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości.

22 grudnia 2003 Zgromadzenie Ogólne ONZ zniosło konieczność przedłużania mandatu urzędu na kolejne kadencje do czasu aż problem uchodźców nie zostanie rozwiązany (continue the Office until the refugee problem is solved)[7].

Za swoją działalność urząd został wyróżniony Pokojową Nagrodą Nobla w latach 1954 i 1981.

Lista komisarzy Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźców edytuj

Lp. Kadencja Komisarz Państwo
1 1951–1956 Gerrit Jan van Heuven Goedhart Holandia
2 1956–1960 Auguste R. Lindt Szwajcaria
3 1960–1965 Félix Schnyder Szwajcaria
4 1965–1977 Sadruddhin Aga Khan Iran
5 1978–1985 Poul Hartling Dania
6 1986–1989 Jean-Pierre Hocké Szwajcaria
7 1 I–3 XI 1990 Thorvald Stoltenberg Norwegia
8 1990–2000 Sadako Ogata Japonia
9 2001–2005 Ruud Lubbers Holandia
10 24 II–2 VI 2005 (p.o.) Wendy Chamberlin Stany Zjednoczone
11 2005–2015 António Guterres Portugalia
12 od 2016 Filippo Grandi Włochy

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Resolution 319 (IV) 3 December 1949.
  2. Resolution 428 (V) 14 December 1950.
  3. Resolution 429 (V) 14 December 1950.
  4. UNHCR – Convention and Protocol Relating to the Status of Refugees, ogłoszona w: United Nations Treaty Series tom 189, Nr. 2545, s. 137–220.
  5. United Nations Treaty Series tom 606, Nr. 8791, s. 267–292.
  6. Dziennik Ustaw nr 119 z 20 grudnia 1991, poz. 515 (konwencja) i poz. 517 (protokół). Wcześniej władze komunistyczne odmawiały przystąpienia, uważając urząd komisarza ds. uchodźców za element zimnej wojny (Prawno-międzynarodowa ochrona uchodźców a polskie prawo wewnętrzne, s. 4).
  7. Resolution 58/153, 22 December 2003 punkt 9.

Linki zewnętrzne edytuj