Yakuza (rodzaj)
Yakuza – rodzaj pluskwiaków z rodziny bezrąbkowatych i podrodziny Typhlocybinae, rozprzestrzeniony od rejonu wschodnich Himalajów w Indiach (stany Meghalaya, Asam i Bengal Zachodni), przez Mjanmę, południowe Chiny (Hajnan, Syczuan, Junnan) i Tajwan po indonezyjską Sumatrę. Przedstawiciele spotykani są na wysokości od 200 do 1600 m n.p.m. Rodzaj wprowadzony został przez Irenę Dworakowską w 2002 roku.
| Yakuza | |
| Dworakowska, 2002 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj |
Yakuza |
Morfologia
edytujPluskwiaki o ciele osiągającym od 2 do 3,6 mm długości[1].
Głowa ich jest węższa od przedplecza, zaopatrzona w krótkie oczy złożone, równoległoboczne i o połowę krótsze od przedplecza ciemię oraz krótką i w profilu silnie wysklepioną twarz. U samców spodnie końce twarzy lekko wystają w kierunku boczno-brzusznym, zaś u samicy zlewają się z końcami przedustka[1]. Na twarzy znajduje się para czarnych plamek położonych przednio-grzbietowo względem panewek czułkowych[2].
Tułów ma spód i śródplecze w całości ciemne, zaś przedplecze może być całe ciemne lub ciemne tylko w tyle[2]. Przednie skrzydło jest lekko ku szczytowi rozszerzone i na nim zaokrąglone, o prawie równoległych żyłkach podłużnych wydzielających zbliżone rozmiarami komórki. Czwarta komórka apikalna jest tak szeroka jak druga, ale o połowę od niej krótsza, będąc najkrótszą spośród komórek[1]. Ubarwienie przedniego skrzydła jest głównie ciemne[2]. Tylne skrzydło zwęża się ku wąsko zaokrąglonemu wierzchołkowi i ma żyłkę otokową wyraźną przy brzegu kostalnym, lecz zanikłą w polu analnym[1].
Odwłok samca ma niemal kulistą kapsułę genitalną, pygofor o boku krótszym niż jego wysokość u nasady i zaopatrzony w bardzo duży skleryt przednio-grzbietowy, dobrze zesklerotyzowany akrotergit dziesiątego segmentu oraz szerszą u nasady i szeroko zaokrągloną u szczytu płytkę subgenitalną. Paramery są tak długie jak pygofor, wąsko połączone stawowo z płytkami połączonymi z niemal równoległobocznym dziewiątym sternitem. Prącie ma odcinek nasadowy wyciągnięty grzbietowo-bocznie, trzy pierwsze odcinki wykształcone w trzon z gonoporem umieszczonym przedwierzchołkowo na stronie brzusznej oraz jednolite manubrium. Odwłok samicy cechuje wierzchołek wulwy wydłużony poza koleostron[1].
Występowanie i ekologia
edytujRodzaj głównie orientalny, rozprzestrzeniony od rejonu wschodnich Himalajów w Indiach (stany Meghalaya, Asam i Bengal Zachodni), przez Mjanmę[1], południowe Chiny (Hajnan, Syczuan, Junnan)[3] i Tajwan po indonezyjską Sumatrę[1]. Spotykany jest na rzędnych od 200 do 1600 m n.p.m.[1][3]
Owady te są fitofagami ssącymi soki roślin z rodziny obrazkowatych i plemienia Areae, w tym arizem, alokazji i kolokazji[1][3].
Dorosłe samce przynajmniej części gatunków odkładają w rejonie czołowo-nadustkowym, a czasem też na przedustku grubą warstwę brochosomów, nadając środkowi swej twarzy biały kolor, mimo że jej oskórek jest czarny. Brochosomy te zawierać mogą feromony płciowe, a ich umieszczanie na twarzy może wraz ze śpiewami godowymi prowadzić do izolacji behawioralnej, sprzyjając specjacji w obrębie rodzaju[1].
Taksonomia
edytujRodzaj ten wprowadzony został w 2002 roku przez Irenę Dworakowską. Obejmuje on 8 opisanych gatunków[1][2]:
- Yakuza albicans Dworakowska, 2002
- Yakuza balclutha Dworakowska, 2002
- Yakuza centralis Dworakowska, 2002
- Yakuza gaunga Dworakowska, 2002
- Yakuza indica Dworakowska, 2002
- Yakuza obscura Dworakowska, 2002
- Yakuza sumatrana Dworakowska, 2002
- Yakuza taiwana Dworakowska, 2002
Jako najbliższego krewnego tego rodzaju wskazuje się rodzaj Salka. Tworzy on wraz z nim i kilkunastoma innymi rodzajami grupę określaną „Salka mimics” w obrębie plemienia Erythroneurini[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l Irena Dworakowska. Yakuza, a new genus of Typhlocybinae from the Oriental Region, morphological and behavioural characteristics (Hemiptera, Auchenorrhyncha, Cicadellidae). „Denisia”. 4 (176), s. 263-278, 2002.
- ↑ a b c d Dmitry A. Dmitriev: Genus Yakuza Dworakowska, 2002. [w:] 3I Interactive Keys and Taxonomic Databases [on-line]. [dostęp 2021-05-17].
- ↑ a b c Yanghui Cao, Dmitry A. Dmitriev, Christopher H. Dietrich, Ya-Lin Zhang. New taxa and new records of Erythroneurini from China (Hemiptera: Cicadellidae: Typhlocybinae). „Acta Entomologica Musei Nationalis Pragae”. 59 (1), s. 189-210, 2019. DOI: 10.2478/aemnp-2019-0017.