Za garść dolarów

włosko-hiszpańsko-niemiecki film (reż. Sergio Leone; 1964)

Za garść dolarów (wł. Per un pugno di dollari, ang. A Fistful of Dollars) – włosko-hiszpańsko-niemiecki western filmowy z 1964 roku w reżyserii Sergia Leone. Jest to pierwsza część tzw. dolarowej trylogii, poprzedzająca kolejne filmy Leone: Za kilka dolarów więcej (1965) oraz Dobry, zły i brzydki (1966). Film ten zapoczątkował specyficzny nurt we włoskiej kinematografii, zwany spaghetti westernem.

Za garść dolarów
Per un pugno di dollari
Ilustracja
Clint Eastwood jako Człowiek bez imienia (1964)
Gatunek

spaghetti western

Data premiery

27 sierpnia 1964

Kraj produkcji

Włochy
Hiszpania
RFN

Język

angielski, włoski, hiszpański

Czas trwania

99 minut

Reżyseria

Sergio Leone

Scenariusz

Sergio Leone
Víctor Andrés Catena
Jaime Comas Gil

Główne role

Clint Eastwood
José Calvo
Gian Maria Volonté
Wolfgang Lukschy
Sieghardt Rupp
Antonio Prieto
Joe Edger
Margarita Lozano
Marianne Koch

Muzyka

Ennio Morricone

Zdjęcia

Massimo Dallamano
Federico G. Larraya

Scenografia

Carlo Simi

Kostiumy

Carlo Simi

Montaż

Roberto Cinquini
Alfonso Santacana

Produkcja

Constantin Film Produktion
Jolly Film
Ocean Films

Dystrybucja

Constantin Film
American Broadcasting Company

Budżet

nominalnie 200 000 000 lirów

Kontynuacja

Za kilka dolarów więcej (1965)

Opis fabuły

edytuj

Głównym bohaterem Za garść dolarów jest tajemniczy rewolwerowiec (Clint Eastwood), który przybywa do wioski targanej konfliktem pomiędzy dwoma gangami i wyczuwając okazję do zysku, decyduje się zaognić ów konflikt poprzez lawirowanie między nimi.

Obsada

edytuj

Produkcja

edytuj

Zdjęcia do filmu były realizowane we włoskiej wytwórni Cinecittà oraz plenerach hiszpańskich. Jego powstaniu towarzyszył osobliwy sposób produkcji: w jego kręceniu brali udział aktorzy z różnych państw, więc ich głosy były dubbingowane na potrzeby rynków narodowych[1]. Z obawy o porażkę dzieła Leone, jak również część ekipy filmowej, ukrywał się pod pseudonimem, figurując w czołówce anglojęzycznej wersji jako Bob Robertson[2].

Odbiór

edytuj

Za garść dolarów, wyprodukowany za 200 milionów lirów włoskich[3], odniósł znaczący sukces komercyjny, w samych Włoszech przynosząc zyski w postaci 3,18 miliarda lirów[4]. Początkowo nie szło to w parze z pozytywnymi recenzjami krytyków[1], dodatkowo ukazanie się filmu wywołało skandal, jako że był on niemal plagiatem japońskiego dzieła Straż przyboczna w reżyserii Akiry Kurosawy; japoński reżyser wygrał sprawę sądową, przejmując część zysków z dystrybucji włoskiego remake'u[5]. Z czasem jednak krytycy dostrzegli w filmie Leone klasyczne dzieło gatunku, które przewartościowało typowe cechy hollywoodzkiego westernu, ukazując bardziej realistyczne oblicze Dzikiego Zachodu; wespół z pedantyczną dbałością o szczegóły i dynamiczną muzyką Ennia Morricone Za garść dolarów zyskał miano filmu artystycznego[6]. Dzięki niemu Clint Eastwood, przedtem mało znany aktor telewizyjny, zyskał międzynarodową sławę[7].

Przypisy

edytuj
  1. a b Paul Varner: The A to Z of Westerns in Cinema. Plymouth: Scarecrow Press, 2009, s. 196. ISBN 978-0-8108-6888-5.
  2. Peter E. Bondanella: Italian Cinema: From Neorealism to the Present. Wyd. 3. Londyn: Continuum, 2001, s. 254. ISBN 0-8264-1247-5.
  3. Peter E. Bondanella: Italian Cinema: From Neorealism to the Present. s. 257.
  4. Richard Dyer, Ginette Vincendeau: Popular European Cinema. Londyn: Routledge, 1992, s. 247. ISBN 0-415-06802-9.
  5. Elżbieta Ciapara. Mity filmowe. Akira Kurosawa oskarżył Leone o plagiat. „Film”, s. 64, listopad 2011. 
  6. Peter E. Bondanella: Italian Cinema: From Neorealism to the Present. s. 254–256.
  7. Konrad J. Zarębski. Za garść dolarów. „Gazeta Telewizyjna”. 103, s. 20, 2.05.2008. Agora SA. ISSN 1232-1702. 

Linki zewnętrzne

edytuj