Wikipedia

Zagłębie Stanisławowskie

Zagłębie Stanisławowskie[1] (Okrąg Stanisławowski[2]) – region ekonomiczny wyróżniany za czasów II Rzeczypospolitej, należący w tym czasie do Polski (obecnie na Ukrainie), skupiony głównie w województwie stanisławowskim dookoła miasta Stanisławów (obecnie Iwano-Frankiwsk). Ośrodek wydobycia węgla brunatnego[2], ozokerytu[3], ropy naftowej i gazu ziemnego[1], soli kamiennej i potasowej[1] w okresie międzywojennym.

Szyb naftowy w Bitkowie, pocztówka, ok. 1930

Historia wydobycia ropy naftowej w regionie edytuj

Ropa naftowa była znana od dawna w rejonie Kołomyi, znalazła ona zastosowanie jako smar do kół czy też jako środek leczniczy[4]. Pierwsze istotne dla przemysłu odkrycie ropy naftowej w tym rejonie miało miejsce w Słobodzie Rungurskiej w 1771 roku, podczas drążenia w kopalni soli na głębokości 25 m[4]. Od tego roku podjęto wydobycie ropy w Słobodzie, które trwało ponad 100 lat[4][5]. W 1781 roku pracowało już 10 kopalń i studni ropy, przy łącznym wydobyciu ok. 150 ton dziennie[4]. W 1885 r. osiągnięto maksymalne roczne wydobycie ropy[4] na poziomie 200 tys. baryłek przy pracy ponad 100 studni[6].

Rozmieszczenie kopalń edytuj

Ośrodki wydobycia węgla brunatnego edytuj

Ośrodki wydobycia ropy naftowej edytuj

 
Kopalnia soli potasowych w Kałuszu, pocztówka, ok. 1930

Główne lokalizacje: Bitków, Duba, Dźwiniacz, Jabłonka (powiat Bohorodczany), Kosmacz, Kosmacz, Nadwórna, Pasieczna, Peczeniżyn, Pniów, Pobuk, Rosulna, Rypne, Słoboda Rungurska, Stryj, Synowódzko Wyżne, Urycz, Witwica[8][9].
Wydobycie ropy naftowej utrzymywało się w latach 1913–1937 na poziomie co najmniej 40 tys. ton rocznie przy zatrudnieniu ok. 1500 robotników, co stanowiło wówczas od 4 do 9% całości polskiego wydobycia ropy[10] (za pozostałe wydobycie odpowiadały okręgi jasielski i drohobycki[11]). Z wydobytej ropy uzyskiwano na miejscu gazolinę (ok. 4 tys. ton rocznie) oraz inne produkty rafinacji ropy naftowej (ok. 9 tys. ton rocznie)[10].

Ośrodki wydobycia gazu ziemnego edytuj

Główne lokalizacje: Rypne, Duba, Perehińsko, Bitków, Pasieczna, Majdan-Rosólna, Słoboda Rungurska[1]. Wydobyty gaz stanowił około 8,87% całości krajowej produkcji gazu w 1935 roku[1].

Ośrodki wydobycia soli kamiennej i potasowej edytuj

 
Saliny w Stebniku, pocztówka z 1937

Główne lokalizacje: Kałusz, Hołyń, Stebnik[12] – 100% wydobycia soli potasowej (kainit, sylwinit, karnalit, langbajnit[13]) w Polsce w roku 1937[1].

Warzelnie soli: Kosów (również wydobycie soli kamiennej), Lacko, Łanczyn, Stebnik[14].

Ośrodki wydobycia ozokerytu edytuj

Główne lokalizacje: Dźwiniacz, Stanisławów[8], Starunia[15]. Ozokeryt w okresie międzywojennym wydobywano wyłącznie w Zagłębiu Stanisławowskim i Borysławsko-Drohobyckim Zagłębiu Naftowym[3]. W pierwszym z nich jednak kopalnie zostały unieruchomione przed 1924 r. z przyczyn finansowych, jak i z uwagi na gorszą jakość uzyskiwanego ozokerytu[3].

Nazewnictwo po 1945 r. edytuj

Obecnie tereny Zagłębia Stanisławowskiego, jak i Borysławsko-Drohobyckiego Zagłębia Naftowego są określane zbiorczym mianem naftowo-gazowego Zagłębia Zachodnioukrainskiego, obok Zagłębia Wschodnioukraińskiego i Południowoukraińskiego, jakkolwiek złoża naftowe zostały już w większości wyczerpane[16]. Odkryto jednak nowe istotne złoża gazu na Zakarpaciu[16].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f Malessa 1938 ↓, s. 5.
  2. ↑ a b Przegląd Górniczo-Hutniczy 1923 ↓, s. 221.
  3. ↑ a b c Grzymała-Łaguna 1923 ↓.
  4. ↑ a b c d e Voytyuk 2015 ↓, s. 130.
  5. ↑ Stańczyk 2011 ↓.
  6. ↑ Festiwal... 2014 ↓.
  7. ↑ a b c Przegląd Górniczo-Hutniczy 1923 ↓, s. 212.
  8. ↑ a b Filozof 2013 ↓, s. 99.
  9. ↑ Malessa 1938 ↓, s. 6.
  10. ↑ a b Malessa 1938 ↓, s. 7.
  11. ↑ Gazeta Lwowska 1928 ↓.
  12. ↑ Poborska-Młynarska 2010 ↓.
  13. ↑ Bukowski 2009 ↓.
  14. ↑ Szajnocha 1894 ↓.
  15. ↑ Kling 1919 ↓.
  16. ↑ a b Voytyuk 2015 ↓, s. 131.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zagłębie_Stanisławowskie&oldid=70718083”