Wikipedia

Znamiensk (obwód królewiecki)

(Przekierowano z Znamiensk (obwód kaliningradzki))

Znamiensk, Welawa[2] (ros. Знаменск, do 1946 niem. Wehlau, dawn. lit. Vėluva i pol. Iława nad Pregiem[3]) – osiedle typu wiejskiego, do 2005 osiedle typu miejskiego w obwodzie królewieckim w Rosji. Położona nad prawym brzegiem Pregoły w miejscu, gdzie wpada do niej Łyna.

Znamiensk
Знаменск
osiedle typu wiejskiego
Ilustracja
Ruiny kościoła św. Jakuba
Herb
Herb
Państwo

 Rosja

Obwód

 królewiecki

Prawa miejskie

1339

Wysokość

4 m n.p.m.

Populacja (2010)
• liczba ludności


4036[1]

Nr kierunkowy

401592

Kod pocztowy

238200

Położenie na mapie obwodu królewieckiego
Mapa konturowa obwodu królewieckiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Znamiensk”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Znamiensk”
Ziemia54°37′N 21°13′E/54,616667 21,216667
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Znajduje tu się stacja kolejowa Znamiensk, położona na linii Czernyszewskoje – Królewiec.

Historia edytuj

Miasto założone w miejscu wcześniejszej pruskiej osady i grodu Velowe. Prawa miejskie uzyskało w 1339. Miasto było znane z handlu końmi.

W 1440 Welawa była jednym z miast założycieli Związku Pruskiego[4], który na początku 1454 zwrócił się do polskiego króla z prośbą o przyłączenie Prus do Królestwa Polskiego. W lutym 1454 król Kazimierz IV Jagiellończyk przychylił się do prośby i inkorporował region z miastem do Polski. W granicach Polski miasto leżało do 1460, kiedy zostało po oblężeniu zajęte przez Krzyżaków[5]. Po pokoju toruńskim od 1466 miasto stanowiło część Polski jako lenno. W 1657 miejsce podpisania traktatów welawsko-bydgoskich, na mocy których Prusy Książęce, w tym Welawa, przestały stanowić część Rzeczypospolitej.

 
Centrum miasta z ratuszem ok. 1930

Od 1818 siedziba powiatu (Landkreis). Od 1871 w granicach Niemiec.

W czasie II wojny światowej 2 Front Białoruski zdobył miasto 23 stycznia 1945. W wyniku walk całkowitemu zniszczeniu i rozbiórce uległo zabytkowe centrum miasta w obrębie dawnych obwarowań, w tym ratusz (XIV, XVI–XIX w.) i Brama Kamienna (XIV w.). Pozostawiono jedynie ruinę kościoła św. Jakuba (XIV–XV w.), który utracił bogate wyposażenie i cenne malowidła ścienne z około roku 1400. Od 1945 miasto należało do ZSRR, w 1946 zmieniono jego nazwę na Znamiensk i odebrano prawa miejskie. Na miejscu historycznego ośrodka o zatartym rozplanowaniu wzniesiono kilka bloków mieszkalnych. Kościół parafialny św. Jakuba odbudowano na początku XXI wieku bez odtworzenia wnętrza i sklepień.

Zabytki edytuj

  • Kościół św. Jakuba z XIV/XV w. (w ruinie)
  • Wieża ciśnień
  • Zespół budynków dawnego szpitala psychiatrycznego

Galeria edytuj

  •  
    Kościół św. Jakuba
  •  
    Wieża ciśnień
  •  
    Zespół dawnego szpitala psychiatrycznego

Ludzie związani z miastem edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2018-07-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-10)].
  2. ↑ egzonim wariantowy przyjęty na 79. posiedzeniu KSNG. [dostęp 2013-07-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-07)].
  3. ↑ Iława nad Pregiem, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 264.
  4. ↑ Lawrenz - Preußischer Bund [online], lawrenz.homepage.t-online.de [dostęp 2018-10-03].
  5. ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2018-10-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-04)].

Bibliografia edytuj

  • Georg Dehio, Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall, Deutschordensland Preussen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
  • Handbuch der historischen Stätten, Ost- und Westpreussen, hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X (unveränd. Nachdr. d. 1. Aufl. 1966)
  • Carl von Lorck, Dome, Kirchen und Klöster in Ost- und Westpreussen. Nach alten Vorlagen, 2. unver. Aufl., Frankfurt am Main, Weidlich, 1982, ISBN 3-8035-1163-1
  • Jerzy Domasłowski, Malarstwo ścienne, [w:] Jerzy Domasłowski, Alicja Karłowska-Kamzowa, Adam S. Labuda, Malarstwo gotyckie na Pomorzu Wschodnim, Warszawa; Poznań, PWN, 1990, ISBN 83-01-09108-8
  • Andrzej Rzempołuch, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn: Remix, 1992, ISBN 83-900155-1-X, OCLC 833969011.
  • Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreussen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreussen (Deutschordensland Preussen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Dt. Kunstverl., 1993, ISBN 3-422-03025-5
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Znamiensk_(obwód_królewiecki)&oldid=71352061”