Zygmunt Holewiński

Zygmunt Holewiński (ur. 1 czerwca 1898 w Warszawie, zm. 27 maja 1989 w Pruszkowie) – żołnierz Wojska Polskiego, działacz polskiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych.

Zygmunt Holewiński

kapral
Data i miejsce urodzenia	1 czerwca 1898 Warszawa
Data i miejsce śmierci	27 maja 1989 Pruszków
Przebieg służby
Lata służby	1918–1939
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	1 Pułk Piechoty Legionów Polskich, 201 Pułk Piechoty
Główne wojny i bitwy	Bitwa o Lwów; wojna polsko-bolszewicka; II wojna światowa; kampania wrześniowa,
Odznaczenia

Życiorys

Zygmunt Holewiński urodził się w Warszawie w rodzinie z tradycjami patriotycznymi. Przodkowie jego byli uczestnikami powstań narodowych. Ukończył średnią szkołę o profilu handlowym a następnie studia na Wydziale Ogrodniczym Wyższej Szkoły Ogrodniczej (dzisiejszej SGGW). 13 listopada 1918 jako ochotnik dołączył do 1 pułku piechoty Legionów. Z małą przerwą walczył do 1 września 1920. Wziął udział w obronie Lwowa – odznaczony za to odznaką honorową „Orlęta” oraz bitwach pod Sokołem, Ołyką, Surażem, Daniłowem, Paprociami oraz w kampanii litewskiej w 201 pułku piechoty. 6 września awansował, uzyskując stopień kaprala. 25 listopada został urlopowany z wojska a 8 marca 1923 ostatecznie przeniesiony do rezerwy.

W okresie międzywojennym pracował jako instruktor ochrony przeciwpożarowej i wymieniany jest jako jeden z ważnych działaczy ruchu pożarnictwa w Polsce. W tym czasie został prezesem Ochotniczej Straży Pożarnej w Ożarowie i podjął się jej rozbudowy. W chwili wybuchu II wojny światowej zgłosił się do Batalionu Ochotniczego, 16 września 1939 w Łucku otrzymał jednak rozkaz powrotu do miejsca zamieszkania, tj. do Ożarowa. Na przełomie 1939/1940 wspólnie z Teodorem Ozdobińskim organizował w Ożarowie tajne struktury organizacji wojskowej. 3 marca 1943 został aresztowany przez Gestapo w swoim gospodarstwie w Ożarowie i osadzony na Pawiaku. 29 kwietnia 1943 jako więzień polityczny został przewieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, gdzie nadano mu numer 119270. W czasie pobytu w obozie, jako jeden z kilkunastu więźniów, przeżył tzw. „styczniową noc wigilijną 1943” – polegającą na tym, że tysiące więźniów przez całą noc było polewanych wodą na mrozie. 3 marca 1944 Holewiński został przeniesiony do obozu koncentracyjnego Bruttig nad Mozelą a następnie do obozu Mittelbau-Dora, gdzie pracował przy wykuwaniu tuneli dla montażu rakiet V1 i V2. Ostatnim z jego wojennych etapów był obóz koncentracyjny Ravensbrück, gdzie trafił w ostatnich dniach kwietnia 1945. Wraz z innymi więźniami tego obozu został oswobodzony przez żołnierzy amerykańskich.

Po powrocie do Ożarowa Holewiński pracował w Ochotniczej Straży Pożarnej. Mieszkał w Ożarowie Mazowieckim do 1969. Ostatnie 20 lat swojego życia spędził w Piastowie. Zmarł 27 maja 1989. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Odznaczenia

• Odznaka pamiątkowa „Orlęta”
• 1920 – Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921 – „Polska Swemu Obrońcy 1920”
• 1948 – Medal Wojska po raz 1, 2, 3 i 4 – przez Szefa Sztabu Głównego MON w Londynie
• 1948 – Złoty Krzyż Zasługi
• 1970 – Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
• 1971 – Odznaka Grunwaldzka
• 1975 – Krzyż Armii Krajowej
• 1987 – Krzyż Oświęcimski

Bibliografia

• Walka mieszkańców Ożarowa z okupantem. Lech Sedlaczek (red.). Warszawa: Komisja Historyczna Koła nr 7 „Jaworzyn” Okręgu Warszawa - Powiat, światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, 1998, s. 273-275. ISBN 83-903152-0-3.

Linki zewnętrzne

• O działaniach strażaków, w tym Holewińskiego w organizacjach zbrojnych AK na witrynie weteranów środowiska Armii Krajowej. [dostęp 2019-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-15)].
• Zygmunt Holewiński na imiennej liście więźniów Pawiaka. [dostęp 2013-09-16].