Żołądź (anatomia)
Żołądź (łac. glans penis, dop. glandis) – zwieńczenie penisa, narządu kopulacyjnego u samców ssaków i kosarzy.
Ssaki
edytujU ssaków żołądź ma postać ukrwionej, bardzo wrażliwej na dotyk „główki”. Jest ona zakończeniem ciała gąbczastego przebiegającego pomiędzy dwoma ciałami jamistymi. Żołądź pokryta jest tkanką skórno-śluzówkową i jest silnie unerwiona czuciowo[1]. W stanie spoczynku żołądź dodatkowo pokrywa ochraniający ją napletek, przy wzrastającym podnieceniu następuje ustąpienie fałdu napletka, co umożliwia stosunek płciowy.
U mężczyzn nie zawsze żołądź odsłania się sama, zależy to od długości napletka. Można go zsunąć ręcznie. W przypadku gdy nie jest to możliwe, mężczyzna posiada za ciasny napletek.
Kosarze
edytujU pajęczaków z rzędu kosarzy żołądź stanowi wierzchołkową część prącia. Umieszczona jest ona na trzonie (corpus penis) i zawiera stylus, na którym uchodzi przewód wytryskowy[2][3]. U Palpatores (Eupnoi i Dyspnoi) żołądź może być skierowana do przodu lub zagięta do góry. Jej połączenie z trzonem może być w różnym stopniu ruchome. Dużą swobodą ruchu odznacza się np. żołądź u rodzajów Phalangium i Platybunus, podczas gdy mniejszą u Leiobunum i Sclerosoma, a bardzo małą u Ischyropsalis[4]. Mięśnie poruszające żołędzią znajdują się w trzonie prącia[2].
U Laniatores żołądź jest słabiej oddzielona od trzonu niż u większości Palpatores i złożona z dwóch części: grzbietowej i brzusznej. Część grzbietowa jest bardziej miękka i zawiera część przewodu wytryskowego z jego ujściem, a po jej brzusznej stronie mogą znajdować się wyrostki. Brzuszna część ma formę wklęsłej płytki z różnymi kolcami na krawędziach; u Assamoidea obejmuje ona całą część grzbietową tak, że jej boczne krawędzie są ze sobą złączone[4]. W podrzędzie Cyphophthalmi prącie jest odmiennie zbudowane, a żołądź słabo wyróżnialna[4].
Zobacz też
edytuj
Przypisy
edytuj- ↑ Halata Z., Spaethe A. Sensory innervation of the human penis.. „Advances in experimental medicine and biology”, s. 265–6, 1997. PMID: 9361804.
- ↑ a b Wojciech Staręga: Fauna Polski tom 5: Opiliones – Kosarze (Arachnida). Warszawa: PWN, 1975, s. 25-27.
- ↑ Ricardo Pinto-da-Rocha, Glauco Machado, Gonzalo Giribet (red.): Harvestmen: the Biology of Opiliones. Harvard University Press, 2007, s. 59–60, 416.
- ↑ a b c H.J. Hansen, W. Sorensen,: On two orders of Arachinida. Opiliones, especially the suborder Cyphophthalmi and Ricinulei, namely the family Cryptostemmatoidae. Cambridge: Cambridge University Press, 1904, s. 59-61.
