Wikipedia

Orgazm

doznanie seksualne

Orgazm, szczytowanie – moment najsilniejszego podniecenia seksualnego i towarzyszącego mu równie silnego uczucia rozkoszy, będący najczęściej celem a także zakończeniem stosunku płciowego, aktu masturbacji lub innej formy zachowania seksualnego.

Przy orgazmie występuje szereg reakcji fizjologicznych, takich jak skurcze pochwy i dna macicy u kobiety czy wytrysk nasienia i skurcz moszny u mężczyzny[1]. Bezpośrednim efektem orgazmu jest zaspokojenie seksualne, które objawia się odprężeniem ciała, wystąpieniem przekrwienia organów płciowych i psychicznym uczuciem błogostanu oraz spełnienia emocjonalnego. U mężczyzn orgazm nie jest równoznaczny z wytryskiem nasienia[2]. Podczas orgazmu wydziela się hormon – oksytocyna[3].

Fazy orgazmuEdytuj

Model Masters i JohnsonEdytuj

Model Masters i Johnson wyróżnia 4 fazy reakcji seksualnej:

Mimo wielu różnic w budowie ciała kobiecego i męskiego, fazy pobudzenia seksualnego są u obu płci bardzo podobne.

Model Helen KaplanEdytuj

Inny model, opracowany przez seksuolog Helen Singer Kaplan(inne języki), zawiera trzy fazy:

  • pożądanie (zarówno psychiczne, jak i fizyczne)
  • podniecenie (ma miejsce, gdy pojawia się stan pobudzenia fizycznego)
  • orgazm (obejmujący także odprężenie).

Model BancroftaEdytuj

John Bancroft wyróżnia następujące fazy orgazmu:

1. Wzrost podniecenia seksualnego do momentu szczytowego, w którym następuje uruchomienie procesu neurofizjologicznego o następujących cechach:

  • intensywnym uczuciu przyjemności,
  • pewnym stopniu zmiany stanu świadomości ze zmianami dotyczącymi procesów przetwarzania informacji,
  • swoistymi doznaniami zlokalizowanymi zwykle w okolicach narządów płciowych, ale ze zmiennym zasięgiem obejmującym całe ciało,
  • skurczami mięśni, u kobiet mięśni przepony miedniczej, okołopochwowych, prawdopodobnie macicy, a u mężczyzn mięśni opuszkowo-jamistych i opuszkowo-gąbczastych, częściowo także mięśniami przepony miedniczej,
  • innymi zmianami nieobejmującymi narządów płciowych, np. rytmiczne ruchy ciała, zaczerwienienie skóry.

2. Faza po orgazmie, w której opisane wyżej objawy wracają do stanu sprzed podniecenia, po czym następuje okres refrakcji, hamujący kolejne podniecenie seksualne[4].

Okres refrakcji jest na ogół dłuższy u mężczyzn niż u kobiet i wraz z wiekiem potrafi ulec wydłużeniu[5].

Osiąganie orgazmuEdytuj

Orgazm można osiągnąć poprzez różnorodne praktyki takie jak: stosunek płciowy, seks oralny, seks analny, seks bez penetracji, masturbacja.

Większość mężczyzn osiąga orgazm po 2-10 minutach stosunku. Kobiety średnio po 20 minutach stymulacji. Według niektórych badaczy przedwczesny wytrysk i opóźniony wytrysk u mężczyzn są skrajnymi biegunami rozkładu normalnego. W dowolnej grupie mężczyzn zawsze znajdą się tacy, którzy osiągają orgazm wcześniej lub później, niż wynosi średnia[6].

Na ogół ludzie osiągają orgazm częściej w młodszym wieku. Według badań Kinseya mężczyźni osiągali:

  • 4 orgazmy na tydzień w wieku 20 lat
  • 3 w wieku 30 lat
  • 2 w wieku 40 lat
  • mniej niż 1 w wieku 60 lat[7].

Fizjologia orgazmu w zależności od płci i orientacji seksualnejEdytuj

U obu płci następuje gwałtowne pobudzenie aktywności układu współczulnego: wzrost ciśnienia tętniczego krwi, przyspieszenie akcji serca, poszerzenie źrenic oraz wzrost napięcia mięśni. Występują też skurcze mięśni związane z narządami płciowymi, których siła decyduje o intensywności przeżywania orgazmu.

U kobietEdytuj

Orgazm jest odczuciem bardzo indywidualnym, ale większość kobiet opisuje go jako uczucie ciepła rozprzestrzeniającego się od łechtaczki na całe ciało[potrzebny przypis]. W warunkach laboratoryjnych czas trwania orgazmu wynosił średnio 20 sekund[8] (przebadane w badaniu młode kobiety osiągały orgazm drogą masturbacji)[9]. Podczas orgazmu pochwa kobiety wilgotnieje i powiększa się, obrzmiewa tkanka w części pochwy położonej najbliżej wylotu[potrzebny przypis]. Chwilę po pierwszym subiektywnym odczuciu orgazmu pojawiają się skurcze mięśni otaczających jedną trzecią pochwy. zwykle następuje 5-8 rytmicznych skurczów[8]. Niektóre osoby doświadczają synchronicznych skurczów zwieracza odbytu[8]. Część badaczek uważa, że w końcowej fazie orgazmu występują również regularne skurcze macicy[8]. Kiedy stymulacja zanika, narządy płciowe powracają do pierwotnego, niepobudzonego stanu. Skurcze są wywoływane przez uwalniające się dawki hormonu – oksytocyny[10]. Według niektórych badaczek możliwe jest również wystąpienie orgazmu bez skurczów[8]. U niewielkiej ilości kobiet orgazmowi towarzyszy wyrzut płynu z cewki moczowej, płyn ten prawdopodobnie nie jest moczem, zjawisko to można porównać do wytrysku u mężczyzn, choć jest od niego odmienne[11].

W przypadku, kiedy kobiety przeżywają orgazm wielokrotny, ich pobudzenie seksualne nigdy nie spada poniżej poziomu plateau[potrzebny przypis].

U mężczyznEdytuj

W trakcie orgazmu organizm mężczyzn rejestruje następujące doznania. Pompowanie nasienia do cewki moczowej wywołuje wrażenie ciepła i pulsowania członka oraz prostaty. Następnie cewka rozszerza się i mężczyzna czuje przepływające przez członek nasienie. Na koniec odczuwa wytrysk nasienia na zewnątrz. Skurcze mięśni wokół nasieniowodów, prostaty i odbytnicy, pompują plemniki i płyny nasienne do cewki moczowej[12]. W ten sposób w cewce powstaje nasienie[wymaga weryfikacji?]. Następnie kanał między cewką a pęcherzem zamyka się, uniemożliwiając nasieniu cofnięcie się. Skurcze u nasady członka kierują nasienie przez cewkę moczową i żołądź do ujścia cewki[potrzebny przypis]. Na ogół mają miejsce trzy lub cztery silne skurcze wytrysku w odstępach 0,8 sekundy, następnie dwa do czterech wolniejsze skurcze[13].

Potem narządy płciowe szybko powracają do stanu niepobudzonego.

Częstotliwość przeżywania orgazmu a płeć i orientacja seksualnaEdytuj

Osobny artykuł: Luka w orgazmie.

Według badań częstotliwość doświadczania orgazmu jest związana z płcią i orientacją seksualną. W jednym z badań zapytano uczestników, jak często doświadczają orgazmu, odpowiedzi były następujące:

  • heteroseksualni mężczyźni: 95% stwierdziło, że zawsze doświadcza orgazmu podczas seksu.
  • homoseksualni mężczyźni: 89% zawsze doświadcza orgazmu podczas seksu,
  • biseksualni mężczyźni: 88% zawsze doświadcza orgazmu podczas seksu,
  • homoseksualne kobiety: 86% zawsze doświadcza orgazmu podczas seksu,
  • biseksualne kobiety: 86% zawsze doświadcza orgazmu podczas seksu,
  • heteroseksualne kobiety: tylko 65% stwierdziło, że zawsze doświadcza orgazmu podczas seksu[14].

W badaniu przeprowadzonym w Finlandii stwierdzono, że coraz mniej kobiet doświadcza regularnie orgazmów. Współczynnik kobiet, które doświadczają orgazmu zawsze lub prawie zawsze spadł z 56% w 1999 do 46% w 2015 roku[15]. Jednocześnie w 2015 roku 9% kobiet stwierdziło, że nigdy nie doświadcza orgazmu podczas stosunku, we wcześniejszych badaniach było to 4–7%[15]. Wśród młodych kobiet (poniżej 35 roku życia) 14% nigdy nie miało orgazmu podczas stosunku[15].

Rodzaje orgazmówEdytuj

Orgazm pochwowy a łechtaczkowyEdytuj

Wśród seksuologów toczy się dyskusja na temat istnienia i znaczenia różnych rodzajów orgazmów u kobiet[16]. Dyskusję w XX wieku zainicjował Sigmund Freud, który odróżniał orgazm łechtaczkowy i pochwowy. Pochwowy ma miejsce na skutek stymulacji pochwy, np. podczas stosunku waginalnego. Łechtaczkowy na skutek stymulacji łechtaczki. Freud twierdził również, że niezdolność do orgazmu pochwowego jest symptomem niedojrzałości kobiety[16]. Stanowisko to zostało zakwestionowane m.in. przez Kinseya, który stwierdził, że niemożliwy jest orgazm pochwowy, a ściany pochwy są dużo mniej wrażliwe na dotyk niż łechtaczka[16]. Masters i Johnson wskazywali, że pobudzenie łechtaczki jest zawsze konieczne dla zaistnienia orgazmu u kobiety[16]. Te spostrzeżenia doprowadziły do konkluzji, że istnieje tylko jeden typ orgazmu, wynikający z pobudzenia łechtaczki[16]. Z drugiej strony, na przekór tym wnioskom, badania dowodzą, że kobiety odróżniają orgazmy przeżywane podczas stosunku pochwowego i orgazmy będące rezultatem pobudzenia łechtaczki[16][17].

W jednym z badań zapytano kobiety, jak osiągają orgazm podczas stosunku, odpowiedzi były następujące:

  • 54% kobiet zwykle osiąga orgazm poprzez stymulację zarówno łechtaczki, jak i pochwy
  • 34% poprzez stymulacje łechtaczki
  • 6% poprzez stymulacje pochwy
  • pozostałe 6% nigdy nie doświadczyło orgazmu podczas stosunku[18].

Ostatnie odkrycia naukowe co do wielkości łechtaczki (której tkanki rozciągają się w środku ciała wokół pochwy[19]) komplikują lub nawet uniemożliwiają próby rozróżnienia orgazmu łechtaczkowego od pochwowego. Najnowsze badania fizjologii kobiecego narządu rodnego dowodzą, że istnieją nerwy łączące tkanki wewnątrzpochwowe z łechtaczką. Okazuje się także, że część łechtaczki, położona wewnątrz ciała, jest znacznie większa, niż do tej pory sądzono. Te dwa wnioski wydają się trafnie wyjaśniać doniesienia o doświadczaniu orgazmów przez kobiety poddane wcześniej klitoridektomii (wycięciu całości lub części łechtaczki). Połączenie łechtaczki z pochwą jest dowodem na to, że odgrywa ona rolę swoistego „wyzwalacza” żeńskiego orgazmu i jest organem dużo rozleglejszym, niż jej część widoczna na zewnątrz, z którą kojarzy ją większość ludzi. Oczywiście stopień unerwienia łechtaczki jest różny u każdej kobiety. Możliwa jest także sytuacja, w której kobieta jest w stanie osiągnąć orgazm tylko poprzez stymulację zewnętrznej części łechtaczki[potrzebny przypis].

Orgazm punktu GEdytuj

Orgazm osiąga się poprzez odpowiednie stymulowanie punktu G, co sprawia, że jest najtrudniejszy do osiągnięcia wśród wszystkich typów orgazmów, ponieważ znaczna część kobiet w ogóle nie posiada punktu G[potrzebny przypis], poza tym niektóre kobiety odczuwają pocieranie tego miejsca jako nieprzyjemne. Pod wpływem stymulacji może dojść do jego powiększenia.

Ponieważ palce kobiety przeważnie nie są na tyle długie, by sięgnąć do odpowiedniego miejsca oraz wywrzeć na nie odpowiedni nacisk, zwykle łatwiej jest stymulować punkt G przy pomocy zabawki erotycznej lub osoby partnerskiej.

Różne kultury różnie nazywają punkt G. Chińczycy nazywają go „czarną perłą”, zaś Japończycy „skórą dżdżownicy”.

Ogromna wrażliwość erotyczna tego punktu prowadzi do orgazmu, który niektóre kobiety przeżywają niczym mężczyźni ejakulację. Nie dzieje się tak jednak u wszystkich kobiet mających to miejsce, a wiele z nich, które przeżywają podobne doznania, twierdzi, że tylko raz na pięć orgazmów towarzyszy im wytrysk.

Orgazm cewki moczowejEdytuj

Jest częścią orgazmu strefowego, inaczej zwany orgazmem punktu U. Stymulacja cewki moczowej niektórym kobietom sprawia dużą przyjemność. Można pobudzić ją palcami lub językiem, wykonując rozmaite ruchy. Wielu naukowców wątpi jednak w jego istnienie, uzasadniając to tym, iż pobudzanie cewki jest tylko jedną z metod dojścia do orgazmu.

Orgazm sutkowy[20]Edytuj

U niektórych kobiet do orgazmu może przyczynić się stymulacja sutków. U innych jednak stymulacja ta nie ma żadnego wpływu na orgazm, lub ma wpływ negatywny[21].

Orgazm wielokrotnyEdytuj

Kobiety są w stanie przeżyć w czasie jednego stosunku kilka orgazmów, pod warunkiem, że pomiędzy nimi napięcie seksualne nie spadnie poniżej fazy plateau. W przypadkach wystąpienia dwóch czy więcej orgazmów u kobiety nie trwa to zwykle dłużej niż około 60 sekund[22][23]. Zwielokrotniony orgazm zachodzi o wiele częściej podczas masturbacji oraz seksu oralnego, co oznacza, że bezpośrednia stymulacja łechtaczki może zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia takiego zjawiska.

Orgazm strefowyEdytuj

Tego typu orgazm dotyczy różnych rejonów ciała. Niektóre kobiety mogą doświadczyć orgazmu podczas tylko lizania karku, szyi, małżowiny usznej, palca, uda, czy pachwiny.

Orgazm jednoogniskowyEdytuj

Do orgazmu dochodzi, gdy podczas stosunku, pobudzany jest jedynie jeden narząd płciowy, np. łechtaczkę lub pochwę. Występuje on u około 40% kobiet przeżywających orgazm[potrzebny przypis].

Orgazm wieloogniskowyEdytuj

Ten typ orgazmu, w przeciwieństwie do orgazmu jednoogniskowego, osiąga kobieta, gdy stymuluje się dwie lub więcej stref erogennych naraz, takich jak: sutki, łechtaczkę i pochwę. Natężenie i intensywność takiego orgazmu jest o wiele większe niż przy pojedynczym orgazmie. Występuje on u około 60% kobiet przeżywających orgazm[potrzebny przypis].

Orgazm częściowyEdytuj

Orgazm ten jest spowodowany tym, że osoba partnerska przedwcześnie kończy pobudzać kobietę lub ogranicza się tylko do stymulacji okolic genitalnych. Dochodzi w ten sposób tylko do reakcji narządów płciowych.

Orgazm totalnyEdytuj

Osiągany jest podczas pobudzania całego ciała, a nie jedynie okolicy genitalnej jak w przypadku orgazmu częściowego. Obfitujący w różnorodne reakcje psychofizyczne.

Orgazm analnyEdytuj

Okolice odbytu są niezwykle wrażliwe i silnie unerwione, ponieważ znajdują się tam zakończenia takich narządów jak prostata (u mężczyzn) czy końcówki pochwy (u kobiet).

Orgazm bolesnyEdytuj

Orgazm połączony z odczuwaniem bólu ograniczonego do miejsc genitalnych lub miednicy. Występuje głównie u kobiet, jako skutek np. zmian pozapalnych, pooperacyjnych lub poporodowych bądź po przerwaniu ciąży, założeniu wkładki wewnątrzmacicznej lub w okresie przekwitania. U mężczyzn zwykle wynika z zaburzeń prostaty, zmian w cewce moczowej np. w przypadku grzybic, infekcji. Wyjątkowo może mieć tło psychogenne.

Zobacz też: Ból głowy towarzyszący seksowi.

Orgazm równoczesnyEdytuj

Orgazm osiągany jednocześnie przez oboje partnerów.

Orgazm bez stosunkuEdytuj

Istnieje mnóstwo form seksu różnych od stosunku. Najprostszą jest głaskanie i pieszczenie się, by poznać nawzajem swe strefy erogenne i odkryć nowe przyjemności. Można masturbować się na oczach partnera, opisując mu swe fantazje seksualne, albo ocierać się o siebie, naśladując ruchy wykonywane podczas stosunku. Alternatywą mogą być zabawki erotyczne (np. wibratory), którymi można stymulować siebie lub partnera.

Orgazm farmakogennyEdytuj

Należy do typów orgazmów bez stosunku, ponieważ wywołany jest sztucznie. Może wystąpić poprzez działanie niektórych substancji psychoaktywnych, przy czym następuje ejakulacja z erekcją lub bez niej.

Orgazm wyobrażeniowyEdytuj

Orgazm osiągany zarówno przez mężczyzn, jak i kobiety. Jak sama nazwa wskazuje, osiąga się go tylko na podstawie wyobrażeń i fantazji, bez jakiejkolwiek stymulacji ciała, dlatego należy do grupy orgazmów bezstosunkowych.

Orgazm nocnyEdytuj

Również należy do orgazmów bez stosunku, gdyż dochodzi do niego w nocy, w trakcie snu. Jest zjawiskiem normalnym. Częściej przydarzają się one mężczyznom[24].

Zobacz teżEdytuj

Informacje w projektach siostrzanych
   Multimedia w Wikimedia Commons
   Definicje słownikowe w Wikisłowniku

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Rozmnażanie zwierząt, [w:] Jane B. Reece, Biologia Campbella, Lisa A. Urry i inni, wyd. 2, Poznań: Rebis, 2016, ISBN 978-83-7818-716-5.
  2. ↑ Czy orgazm bez wytrysku jest możliwy?, medonet.pl [dostęp 2022-01-08] (pol.).
  3. ↑ Joachim Kowalski: Oksytocyna – hormon miłości i orgazmów. Neuropsychologia.org, 2015-05-14. [dostęp 2022-05-22].
  4. ↑ Bancroft 2019 ↓, s. 89.
  5. ↑ Erik Betjes, What is the refractory period?, ISSM [dostęp 2022-10-03] (ang.).
  6. ↑ Komisaruk i in. 2009 ↓, s. 9.
  7. ↑ Komisaruk i in. 2009 ↓, s. 10.
  8. ↑ a b c d e Bancroft 2019 ↓, s. 90.
  9. ↑ Glina, S., Bechara, A., & Rubio-Aurioles, E.. Levin RJ and Wagner G—Orgasm in Women in the Laboratory—1985. „The Journal of Sexual Medicine”. 7(11), 3537–3540, 2010. DOI: 10.1111/j.1743-6109.2010.02061.x. 
  10. ↑ Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej – Władysław z. Traczyk, Andrzej Trzebski 2001 r.
  11. ↑ Bancroft 2019 ↓, s. 99.
  12. ↑ Male Orgasm: Understanding the Male Climax, EverydayHealth.com [dostęp 2023-04-06] (ang.).
  13. ↑ Vern Bullough, Bonnie Bullough, Alice M. Stein: Human Sexuality: An Encyclopedia. New York & London: Routledge, 2013, s. 430. ISBN 978-0-8240-7972-7.
  14. ↑ D.A. Frederick, H.K.S. John, J.R. Garcia. Differences in Orgasm Frequency Among Gay, Lesbian, Bisexual, and Heterosexual Men and Women in a U.S. National Sample. „Arch Sex Behav”. 47, 273–288, 2018. DOI: 10.1007/s10508-017-0939-z. 
  15. ↑ a b c Kontula i Miettinen 2016 ↓.
  16. ↑ a b c d e f Bancroft 2019 ↓, s. 91.
  17. ↑ Bentler P. M., Peeler, W. H. Models of female orgasm. „Archives of Sexual Behavior”. 8(5), s. 405–423, 1979. DOI: 10.1007/BF01541197. 
  18. ↑ Osmo Kontula, Anneli Miettinen, Determinants of female sexual orgasms, „Socioaffective neuroscience & psychology”, 6, 31624, 2016, DOI: 10.3402/snp.v6.31624, PMID: 27799078, PMCID: PMC5087699.
  19. ↑ Helen E O’Connell, Kalavampara V Sanjeevan, John M Hutson, Anatomy of the Clitoris, „Journal of Urology”, 174 (4 Pt 1), 2005, s. 1189–95, DOI: 10.1097/01.ju.0000173639.38898.cd, PMID: 16145367.
  20. ↑ Orgazm sutkowy – czym jest i jak go osiągnąć?, WP abcZdrowie [dostęp 2022-01-08] (pol.).
  21. ↑ Komisaruk i in. 2009 ↓, s. 18.
  22. ↑ Michalina Wisłocka: Sztuka Kochania. Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & Co, 2002, s. 136–137. ISBN 978-83-88875-94-6.
  23. ↑ Andrzej Depko, Pytania do seksuologa, Warszawa: Wiedza i Życie, 2005, ISBN 83-7184-401-8, OCLC 749547493 [dostęp 2022-01-08].
  24. ↑ Orgazm podczas snu? Każdy może doznać sennej ekstazy, naTemat.pl [dostęp 2022-01-08] (pol.).

BibliografiaEdytuj

 Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Orgazm&oldid=70552160”