İdil Biret

turecka pianistka

İdil Biret (ur. 21 listopada 1941 w Ankarze) – turecka pianistka. W 1995 r. otrzymała nagrodę Grand Prix du Disque Frédéric Chopin za nagrania dzieł wszystkich Chopina.

İdil Biret
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

21 listopada 1941
Ankara

Instrumenty

fortepian

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

pianistka

Wydawnictwo

Naxos Records

Odznaczenia
Kawaler Orderu Narodowego Zasługi (Francja) Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi RP
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
Strona internetowa

Życiorys

edytuj

Naukę gry na fortepianie rozpoczęła w wieku trzech lat[1] u tureckiego pianisty M. Fenmena. W 1948 r. otrzymała stypendium rządu tureckiego na studia w Konserwatorium Paryskim u Nadii Boulanger, które ukończyła w roku 1956[2]. Studiowała także pod kierunkiem Alfreda Cortota i Wilhelma Kempffa.

Po ukończeniu konserwatorium rozpoczęła działalność koncertową. W 1960 r. po raz pierwszy odbyła zagraniczne tournée – po ZSRR (przez lata dała tam ponad 100 koncertów)[1]. W 1963 r. po raz pierwszy dała koncert w Stanach Zjednoczonych występując 22 listopada tego roku z Boston Symphony Orchestra.

W swojej karierze występowała z takimi orkiestrami jak: Londyńska Orkiestra Symfoniczna, Orkiestra Filharmonii Londyńskiej, Orkiestra BBC, Orkiestra Filharmonii w Leningradzie, Gewandhausorchester Leipzig, Staatskapelle Dresden oraz z orkiestrami symfonicznymi Tokio, Sydney, Berlińskiego Radia, Polskiego Radia, Filharmonii Narodowej w Warszawie. Współpracowała między innymi z następującymi dyrygentami: Pierre Monteux, Hermann Scherchen, Giennadij Rożdiestwienski, Erich Leinsdorf, Rudolf Kempe, Adrian Boult, Malcolm Sargent, Rafael Frühbeck de Burgos, Andrew Davis, Antoni Wit i Aaron Copland.

Nagrała ponad 80 płyt w wielu wytwórniach (m.in. Decca, EMI, Atlantic/Finnadar, Naxos Records), zarówno prawykonania, jak i zapisy całości dorobku kompozytorskiego. Zrealizowała nagrania prapremierowe dziewięciu symfonii Beethovena w transkrypcji Liszta dla wytwórni EMI (6LP w 1986 r.). Nagrała również wszystkie utwory fortepianowe i wszystkie koncerty Chopina (15CD w 1992), zdobywając opinię wybitnej interpretatorki jego muzyki[3]. Zarejestrowała komplet utworów fortepianowych Brahmsa (12CD w 1997 r.), Rachmaninowa (10CD w 2000 r.), cykl wszystkich 32 sonat Beethovena, a ponadto trzy sonaty fortepianowe Pierre’a Bouleza (w 1995 r.), etiudy Ligetiego (w 2003 r.) i transkrypcję fortepianową muzyki do baletu Ognisty ptak Strawinskiego (w 2003 r.).

Odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Koncert Idil Biret w Filharmonii Lubelskiej. lublin.wyborcza.pl. [dostęp 2018-08-20]. (pol.).
  2. Wojciech Bońkowski w: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina 2003-2011: Idil Biret. [dostęp 2011-11-013].
  3. "C comme Chopin", in Improvisation so piano, Jean-Pierre Thiollet, Neva Editions, 2017, p. 28. ISBN 978-2-35055-228-6
  4. a b The International Who’s Who of Women 2002. London: Europa Publications, 2002, s. 60. ISBN 1-85743-122-7.
  5. Idil Biret was honored by the President of Poland with a “Eminent Service Medal”. idilbiret.eu, 2007-01-24. [dostęp 2020-02-15]. (ang.).

Bibliografia

edytuj