Żeniszek
Żeniszek (Ageratum L.) – rodzaj roślin zielnych lub krzewów z rodziny astrowatych. Należy do niego 51[4] gatunków roślin występujących głównie na cieplejszych terenach obydwu Ameryk[5]. Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne[6].
![]() Żeniszek meksykański | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Podrodzina | |
Rodzaj |
żeniszek |
Nazwa systematyczna | |
Ageratum L. Sp. Pl. 839. 1 Mai 1753 | |
Typ nomenklatoryczny | |
SystematykaEdytuj
Coelestina Cass.
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Angiosperm Phylogeny Website adaptuje podział na podrodziny astrowatych (Asteraceae) opracowany przez Panero i Funk w 2002[8], z późniejszymi uzupełnieniami[9]. Zgodnie z tym ujęciem rodzaj Ageratum należy do plemienia Eupatorieae Cass., podrodziny Asteroideae (Juss.) Chev. W systemie APG III astrowate są jedną z kilkunastu rodzin rzędu astrowców (Asterales), wchodzącego w skład kladu astrowych w obrębie dwuliściennych właściwych[2].
- Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa astrowe (Asteridae Takht.), nadrząd astropodobne (Asteranae Takht.), rząd astrowce (Asterales Lindl), rodzina astrowate (Asteraceae Dumort.), plemię Agerateae Lindl. in Loud., podplemię Ageratinae Less., rodzaj żeniszek (Ageratum L.)[10].
- Wykaz gatunków[4]
- Ageratum albidum (DC.) Hemsl.
- Ageratum altissima (L.) R.M.King & H.Rob.
- Ageratum anisochroma (Klatt) R.M.King & H.Rob.
- Ageratum ballotifolium ("Maguire, Steyerm. & Wurdack") R.M.King & H.Rob.
- Ageratum candidum G.M.Barroso
- Ageratum chiriquense (B.L.Rob.) R.M.King & H.Rob.
- Ageratum chortianum Standl. & Steyerm.
- Ageratum conyzoides (L.) L. – żeniszek konyzowaty[6]
- Ageratum corymbosum Zuccagni ex Pers. – żeniszek baldachogroniasty[6]
- Ageratum echioides (Less.) Hemsl.
- Ageratum elassocarpum S.F.Blake
- Ageratum ellipticum B.L.Rob.
- Ageratum fastigiatum (Gardner) R.M.King & H.Rob.
- Ageratum gaumeri B.L.Rob.
- Ageratum guatemalense M.Johnson
- Ageratum hondurense R.M.King & H.Rob.
- Ageratum houstonianum Mill. – żeniszek meksykański[11]
- Ageratum isocarphoides (DC.) Hemsl.
- Ageratum lavenia (L.) Kuntze
- Ageratum littorale Kunth
- Ageratum lucidum B.L.Rob.
- Ageratum lundellii R.M.King & H.Rob.
- Ageratum maritimum Kunth
- Ageratum meridanum V.M.Badillo
- Ageratum microcarpum (Benth. ex Oersted) Hemsley
- Ageratum microcephalum (Benth.) Hemsl.
- Ageratum molinae R.M.King & H.Rob.
- Ageratum munaense R.M.King & H.Rob.
- Ageratum myriadenium (Sch.Bip. ex Baker) R.M.King & H.Rob.
- Ageratum nelsonii (B.L.Rob.) M.F.Johnson
- Ageratum oerstedii B.L.Rob.
- Ageratum oliveri R.M.King & H.Rob.
- Ageratum paleaceum (Gay ex DC.) Hemsl.
- Ageratum panamense B.L.Rob.
- Ageratum peckii B.L.Rob.
- Ageratum petiolatum (Hook. & Arn.) Hemsl.
- Ageratum platylepis (B.L.Rob.) R.M.King & H.Rob.
- Ageratum platypodum B.L.Rob.
- Ageratum pohlii (Sch.Bip. ex Baker) H.Rob.
- Ageratum radicans B.L.Rob.
- Ageratum riparium B.L.Rob.
- Ageratum rugosum Coulter ex J. D. Smith
- Ageratum salicifolium Hemsley
- Ageratum salvanaturae B.Smalla & N.Kilian
- Ageratum scorpioideum Baker
- Ageratum solisii B.L.Turner
- Ageratum stachyofolium B.L.Rob.
- Ageratum standleyi B.L.Rob.
- Ageratum tehuacanum R.M.King & H.Rob.
- Ageratum tomentosum (Benth. ex Oersted) Hemsley
PrzypisyEdytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-19].
- ↑ a b Ageratum. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-06-26].
- ↑ Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
- ↑ a b c Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 1052. ISBN 83-214-1305-6.
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-29].
- ↑ Panero J.L., Funk V.A.. Toward a phylogenetic subfamilial classification for the Compositae (Asteraceae). „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 115 (4), s. 909–922, 2002. Biological Society of Washington.
- ↑ B. Baldwin, J.M. Bonifacino, T. Eriksson, V. A. Funk, C.A. Mannheimer, B. Nordenstam, N. Roque, I. Ventosa: Compositeae classification. Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2010-05-24]. (ang.).
- ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Ageratum. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-18]. (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.