Żywiec (stacja kolejowa)
Żywiec – stacja kolejowa w Żywcu, w województwie śląskim, w Polsce, posiadająca według klasyfikacji PKP kategorię dworca aglomeracyjnego[2].
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
| Zarządca | |
| Data otwarcia |
1878 |
| Poprzednie nazwy |
Saybusch-Zablocie, |
| Dane techniczne | |
| Liczba peronów |
3 |
| Liczba krawędzi peronowych |
5 |
| Kasy |
|
| Linie kolejowe | |
Schemat stacji
| |
Położenie na mapie Żywca  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu żywieckiego  | |
 49°40′48″N 19°11′10″E/49,680000 19,186111
| |
Dworzec położony jest w dzielnicy Zabłocie, przy ul. Dworcowej[3][4]. Na placu przed dworcem znajduje się parking i postój taksówek, a na pobliskim przystanku zatrzymują się autobusy osiemnastu linii komunikacji miejskiej[5]. Połączony jest kładką nadziemną z Aleją Armii Krajowej oraz przejściem podziemnym z dworcem autobusowym[3]. W budynku dworca działa placówka pocztowa (filia Urzędu Pocztowego Żywiec 1)[6].
Ruch pasażerski edytuj
| Rok | Wymiana pasażerska na dobę |
|---|---|
| 2017[7] | 700-999 |
| 2022[8] | 2 000-3 000 |
Perony edytuj
| Nr peronu | Długość (m) | Nr toru | Wysokość(mm) |
|---|---|---|---|
| 1 | 227 | 8 | 300 |
| 2 | 255 | 2,6 | 300 |
| 3 | 255 | 1,5 | 300 |
Historia edytuj
Dworzec kolejowy w Żywcu planowano początkowo wybudować na terenie zwanym Łąg, gdzie współcześnie położona jest zajezdnia Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego. Władze miasta nie wyraziły jednak na to zgody, obawiając się zagrożenia pożarem, z uwagi na zlokalizowane w pobliżu drewniane stodoły mieszkańców Rudzy. W związku z tym stanowiskiem, dworzec kolejowy został wybudowany w Zabłociu, w odległości około dwóch kilometrów od żywieckiego Rynku. Pierwszy budynek dworcowy powstał w 1878, co związane było z uruchomieniem połączenia Bielsko-Żywiec (otwarcie jednotorowej linii o długości 20,8 km nastąpiło 18 sierpnia 1878)[10]. Ulokowanie dworca w Zabłociu spowodowało rozkwit tej miejscowości, rozwój handlu, rzemiosła i przemysłu, szczególnie w pobliżu ulicy Kolejowej, łączącej dworzec z Żywcem i licznie zamieszkałej przez mniejszość żydowską. W celu ułatwienia dojazdu ze stacji do miasta, planowano powstanie linii tramwajowej[3][11][12].
W 1884 otwarta została Galicyjska Kolej Transwersalna na odcinku łączącym żywiecką stację z Suchą Beskidzką oraz Zwardoniem, co umożliwiło dojazd do Krakowa oraz Wiednia. Żywiec stał się jednym z głównych dworców kolejowych na tej linii, stanowiąc stację węzłową wyposażoną w wieżę ciśnień, parowozownię oraz infrastrukturę do uzupełniania wody w lokomotywach[3].
Budynek dworca stanowił długi, jednopiętrowy obiekt, charakteryzujący się typową architekturą powstających wówczas na terenie Austro-Węgier dworców kolejowych. W podobnym stylu powstał położony prostopadle do niego budynek mieszczący współcześnie przychodnię kolejową. Dworzec został w późniejszym okresie przebudowany przez Roberta Fussgangera, kiedy to nadano mu styl podhalański. Został on wyposażony w nowe, wysokie dachy z naczółkami i drewnianymi szczotkami. Otwarto wówczas także nową halę odpraw pasażerów, w której umieszczono obszerne łukowe okna i przykryto ją drewnianym stropem. Wokół okien na zewnętrznej ścianie hali dworca znajdowały się wielkie donice, w których nasadzone zostały krzewy i kwiaty. Nad głównym wejściem umieszczono wykonane z kamienia rzeźby sokołów z rozpiętymi lekko skrzydłami. Od strony torów budynek posiadał zadaszenie, które utrzymywały żeliwne kolumny. Wokół każdej z nich na wysokości powyżej 2 metrów znajdowały się kosze z rosnącą tam szałwią. Zasadzona została również winorośl[3].
Podczas okupacji niemieckiej w trakcie II wojny światowej figury sokołów zostały wyposażone w blaszane swastyki na łańcuszkach, które zwisały z ich dziobów[3].
Budynek dworca został zniszczony przez wycofujące się wojska niemieckie w 1945. Następnie został on odbudowany zgodnie z wcześniejszym wyglądem z projektu Fussgangera i otwarty ponownie 3 czerwca 1949, jednak pozbawiono go zadaszenia peronu. Została również rozebrana lokomotywownia i warsztaty[3][11][13].
Linia kolejowa do Bielska-Białej została zelektryfikowana w 1970[14], do Zwardonia w 1986, a kierunku Suchej Beskidzkiej (niezelektryfikowany wcześniej odcinek Żywiec-Lachowice) – w 1989[13].
W 1975 wybudowana została kładka dla pieszych łącząca plac dworcowy z peronami oraz ulicą Armii Krajowej, a w 1980 otwarto przejście podziemne pomiędzy placem przed dworcem kolejowym a dworcem PKS[3].
Do 1995 w budynku dworca działalność prowadziła restauracja Dworcowa, do której prowadziły wejścia od strony peronów oraz placu[13].
9 marca 2001 na terenie stacji została otwarta najnowocześniejsza wówczas na obszarze kraju nastawnia[15].
W 2010 roku na linii do Suchej Beskidzkiej kursowanie pociągów osobowych zostało zawieszone, a ruch prowadzono zastępczą komunikacją autobusową. Jedynym kursującym pociągiem od maja 2011 r. był sezonowy interREGIO Giewont relacji Częstochowa-Zakopane. Od wejścia w życie nowego rozkładu jazdy w dniu 11 grudnia 2011 r. komunikacja zastępcza została zlikwidowana. Z dniem 9 stycznia 2015 r. wznowiono pilotażowo kursowanie pociągów regio relacji Sucha Beskidzka-Żywiec[16]. W późniejszym czasie ruch na linii rozpoczęły prowadzić również pociągi Kolei Śląskich[13].
W 2016 budynek dworca został wyremontowany, odnowiona została elewacja, okna oraz dach. Odświeżone zostały także perony i zamontowano nowy system informacji pasażerskiej[13].
Przypisy edytuj
- ↑ Żywiec. atlaskolejowy.net. [dostęp 2022-08-30].
- ↑ [1], l.p. 564
- ↑ a b c d e f g h Dworzec PKP w Żywcu. [dostęp 2022-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Dworzec kolejowy w Żywcu. slaskie.travel. [dostęp 2022-08-30].
- ↑ Rozkład jazdy wg przystanków. mzk.zywiec.pl. [dostęp 2022-08-30].
- ↑ Wyszukiwarka placówek Poczty Polskiej. placowki.poczta-polska.pl. [dostęp 2022-08-30].
- ↑ Największe i najmniejsze stacje w Polsce. [w:] utk.gov.pl [on-line]. [dostęp 2019-12-18].
- ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
- ↑ ([https://www.plk-sa.pl/files/public/user_upload/pdf/Reg_przydzielania_tras/Regulamin_sieci_2021_2022/13.04.2022/N_ZAL_2.18_20212022_20220406081516.xlsx Wykaz peronów przy liniach kolejowych zarządzanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A]) [dostęp 2022-04-19].
- ↑ Ogólnopolska Baza Kolejowa
- ↑ a b Żywiecki dworzec kolejowy. zywiecinfo.pl. [dostęp 2022-08-30].
- ↑ Linia tramwajowa w Żywcu. zywiecinfo.pl. [dostęp 2022-08-30].
- ↑ a b c d e Historia linii kolejowej Żywiec – Sucha Beskidzka. kolejbeskidzka.pl. [dostęp 2022-08-30].
- ↑ 139 Katowice - Zwardoń. atlaskolejowy.net. [dostęp 2022-08-30].
- ↑ Nowoczesna nastawnia w Żywcu [online], nsik.com.pl [dostęp 2024-02-26] [zarchiwizowane z adresu 2004-11-16].
- ↑ Będą pociągi Kraków - Jeleśnia - Żywiec! - www.beskidzka24.pl [online], www.beskidzka24.pl [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-15].
Linki zewnętrzne edytuj
- Żywiec w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
| Żywiec | ||
| Linia 97 Skawina – Żywiec (81,392 km) | ||
  odległość: 3,233 km
|
|
|
| Linia 139 Katowice – Zwardoń (76,479 km) | ||
| odległość: 3,702 km
|
|
odległość: 3,956 km
|
