2 Pułk Piechoty Legionów Armii Krajowej

2 pułk piechoty Legionów Armii Krajowej (2 pp Leg. AK) – oddział piechoty Armii Krajowej.

2 pułk piechoty Legionów AK
Ilustracja
Historia
Państwo

 Polskie Państwo Podziemne

Sformowanie

sierpień 1944

Rozformowanie

12 października 1944

Tradycje
Rodowód

Inspektorat Sandomierz Armii Krajowej

Dowódcy
Pierwszy

major/podpułkownik Antoni Wiktorowski ps. „Kruk”

Ostatni

kapitan Eugeniusz Kaszyński ps. „Nurt”

Działania zbrojne
Akcja „Burza”
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

lądowe

Formacja

Armia Krajowa

Rodzaj wojsk

partyzantka

Podległość

2 Dywizja Piechoty Legionów Armii Krajowej

Formowanie i walki

edytuj

W sierpniu 1944 roku, w trakcie akcji „Burza”, w obwodach AK Opatów i Sandomierz, w składzie 2 Dywizji Piechoty Armii Krajowej odtworzony został 2 pułk piechoty Legionów. Od sierpnia do połowy października 1944 oddział toczył walki, między innymi na przyczółku baranowskim osłaniając żołnierzy Armii Czerwonej forsujących Wisłę. Jeden z batalionów tego pułku brał następnie udział we wspólnej walce o zdobycie Staszowa[1]. W czasie walk o powiększenie przyczółka sandomierskiego pułk walczył razem z armią radziecką przeciw Niemcom, prowadził działania bojowe oraz rozpoznanie.

Osobny artykuł: Bitwa pod Cebrem.

Propozycję radziecką złożoną przez gen. Muratowa, aby żołnierze pułku po złożeniu broni wstąpili do armii polskiej gen. Zygmunta Berlinga a oficerowie zostali skierowani na przeszkolenie do Jarosławia, dowództwo pułku oceniło negatywnie. Po tym żądaniu Rosjan pułk opuścił przyczółek i po przekroczeniu linii frontu udał się w Góry Świętokrzyskie[2]. Następnie pułk został rozwiązany.

Organizacja i obsada personalna pułku

edytuj

Dowództwo

  • dowódca – mjr Antoni Wiktorowski ps. „Kruk”
  • dowódca – od 8 października 1944 kpt. Eugeniusz Kaszyński ps. „Nurt”
  • adiutant – por. Jerzy Lipiński ps. „Sum”
  • adiutant – pchor. Jan Lidecki ps. „Bogdan”
  • kwatermistrz – kpt. „Skiba” (Jan Płaneta)
  • kapelan – ks. Jerzy Brodecki ps. „Szkarłatny Kwiat”
  • naczelny lekarz – dr Władysław Chachaj ps. „Doktor”, „Andrzej”
  • intendent – por. Marian Wierzbicki ps. „Orlik”
  • oficer broni – por. Stanisław Listopad ps. „Włodzimierz”
  • oficer żywnościowy – pchor./ppor. Roman Różanowski ps. „Róg”
  • oficer oświatowy – pchor. Stanisław Szwarc-Bronikowski ps. „Roman”
  • dowódca saperów – ppor. Michniewicz ps. „Wyrwa”
  • oficer łączności – chor. Stanisław Mróz ps. „Zawada”

I batalion

1.? lipiec – 30 lipca 1944 roku – rozbity pod Pielaszowem

  • dowódca – kpt. „Swojak” (Ignacy Zarobkiewicz)
  • zastępca dowódcy – por. „Janczar” (NN)
  • dowódca 1 kompanii – ppor. „Frant” (Bronisław Sokołowski)
  • dowódca 2 kompanii – ppor. „Kropidło” (Jan Mazur)
  • dowódca 3 kompanii – por. „Sztaba” (Władysław Sztaba)[3].

2. 15 sierpnia – 13 listopada 1944 roku

  • dowódca – kpt. Eugeniusz Kaszyński ps. „Nurt” (do 8 października 1944 r.)
  • zastępca dowódcy – por. Stanisław Pałac ps. „Mariański” (od 8 października 1944 r. dowódca batalionu)
  • adiutant i drugi zastępca dowódcy – por. Leszek Popiel de Choszczak ps. „Antoniewicz”
  • dowódca 1 kompanii – por. Władysław Czerwonka ps. „Jurek”
  • dowódca 2 kompanii – por. Marian Świderski ps. „Dzik”
  • dowódca 3 kompanii – por. Jerzy Stefanowski ps. „Habdank”
  • dowódca 4 kompanii – chor. Tomasz Waga ps. „Szort”
  • dowódca zwiadu – wachm. Tomasz Wójcik ps. „Tarzan”, a od 8 lipca 1944 r. rtm. Stanisław Skotnicki ps. „Bogoria”

II batalion

  • dowódca – kpt. Tadeusz Pytlakowski ps. „Tarnina”, por. Marian Janikowski ps. „Kmicic”, mjr Tadeusz Struś ps. „Kaktus”
  • dowódca 4 kompanii (Jędrusie) – ppor. Józef Wiącek ps. „Józef”, „Sowa” i por. Roman Niewójt ps. „Burza”
  • dowódca 5 kompanii – por. Kazimierz Olchowik ps. „Zawisza” i por. Tadeusz Sokół ps. „Irkus” (cichociemny)
  • dowódca 6 kompanii – ppor. Roman Rożyński ps. „Róg” i por. Jerzy Sztajgierwald ps. „Rozłóg”

III batalion

  • dowódca – kpt. Stefan Kępa ps. „Pochmurny”
  • dowódca 7 kompanii – ppor. Jakub Gutowski ps. „Topór” i por. Wacław Czosnek ps. „Polny”
  • dowódca 8 kompanii – ppor. Dionizy Mędrzycki ps. „Reder” i Antoni Krupa ps. „Witold”
  • dowódca 9 kompanii – ppor./por. Tadeusz Kolatorowicz ps. „Kruk” i ppor. Władysław Sztabo ps. „Władysław”

Przejściowo w skład pułku wchodził batalion Batalionów Chłopskich w sile 350 ludzi na przełomie lipca i sierpnia 1944 roku:

  • dowódca – por. „Wyrwa” (Jan Kurkiewicz)
  • dowódca 1 kompania – ppor. „Zawisza” (Jan Saniawa)
  • dowódca 2 kompania – ppor. „Brzezina” (Antoni Jarosz)
  • dowódca 3 kompania – ppor „Salerno” (Mieczysław Wałek)[4].

Liczebność pułku

edytuj

W okresie koncentracji na akcję „Zemsta” w drugiej połowie sierpnia 1944 roku stan 2ppLeg wynosił 1107 żołnierzy zgromadzonych w jednostkach:

  • I batalion – 418 ludzi,
  • II batalion – 266 ludzi,
  • III batalion – 314 ludzi
  • dowództwo i służby pułkowe – 107 ludzi[5].

Stany kompanii wahały się od 100 do 200 ludzi. Każda drużyna uzbrojona była w 2 rkm lub 1 lkm oraz 2-3 pm. W każdej kompanii był 1 piat, a 5 kompania posiadała ze zrzutu działko ppanc kal. 22 mm Breda. Poza uzbrojeniem kompanii każdy batalion posiadał 2 ckm.

Pułk rozwiązany rozkazem z dnia 12 października dowódcy 2 Dywizji Piechoty Legionów pułkownika „Lina” (Antoniego Żółkiewskiego). Od tego momentu pułk działał do początków grudnia samodzielnymi batalionami.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Tadeusz Żenczykowski, Polska Lubelska 1944. Warszawa 1990, s.50,51.
  2. Wojciech Borzobohaty, Jodła. Okręg radomsko-kielecki ZWZ-AK 1939-1945. Warszawa 1988, s. 311.
  3. Piotr Sierant, „2 Pułk Piechoty Legionów Armii Krajowej”, Warszawa 1996, Oficyna Wydawnicza Volumen Wydawnictwo BELLONA, s. 43–44.
  4. Piotr Sierant, „2 Pułk Piechoty Legionów Armii Krajowej”, Warszawa 1996, Oficyna Wydawnicza Volumen Wydawnictwo BELLONA, s. 50.
  5. Piotr Sierant, „2 Pułk Piechoty Legionów Armii Krajowej”, Warszawa 1996, Oficyna Wydawnicza Volumen Wydawnictwo BELLONA, s. 125–126.

Bibliografia

edytuj