ANBO-III
ANBO-III – litewski samolot szkolny z końca lat 20. XX wieku.
 Prototyp ANBO-III | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor | |
| Typ | |
| Konstrukcja |
górnopłat o konstrukcji drewnianej |
| Załoga |
2 |
| Historia | |
| Data oblotu |
październik 1929 |
| Wycofanie ze służby |
1940 |
| Liczba egz. |
9 |
| Liczba wypadków • w tym katastrof |
1 |
| Dane techniczne | |
| Napęd | |
| Moc | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
10,55 m |
| Długość |
6,9 m |
| Powierzchnia nośna |
18,2 m² |
| Masa | |
| Własna |
556 kg |
| Startowa |
820 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
180 km/h |
| Prędkość minimalna |
75 km/h |
| Pułap |
4500 m |
| Dane operacyjne | |
| Użytkownicy | |
| Karo Aviacija | |
| Rzuty | |
| |
Historia edytuj
W okresie międzywojennym na Litwie skonstruowano niewielką liczbę samolotów[1]. W latach 1924–1927 w Warsztatach Lotniczych w Kownie zbudowano po jednym egzemplarzu płatowców ANBO-I[a] i ANBO-II konstrukcji por. Antanasa Gustaitisa [3][4]. W październiku 1929 roku Gustaitis stworzył swój trzeci samolot, ANBO-III, który przeznaczony był do szkolenia w wyższym pilotażu[5]. Po raz pierwszy na Litwie podjęto produkcję seryjną tego samolotu, budując od września 1929 do września 1931 roku dziewięć egzemplarzy ANBO-III (maszyny miały numery ewidencyjne 33, 39–42, 44–45, 47–48)[6]. Płatowce używano do szkolenia zaawansowanego w lotnictwie wojskowym do 1940 roku, kiedy to ze stanu spisano ostatnie pięć sztuk[5]. Samoloty były łatwe w pilotażu. W ciągu 10 lat użytkowania wypadkowi uległ tylko jeden z nich: 28 sierpnia 1935 roku rozbiciu uległa maszyna nr 41, a w katastrofie śmierć poniósł aspirant wojskowy inż. Alfonsas Klygis[7].
Incydent graniczny edytuj
7 kwietnia 1933 roku o godzinie 14:00 nieopodal zaścianka Sulszczyzna położonego przy stacji kolejowej Zawiasy na linii z Wilna do Kowna, w rejonie działania Batalion KOP „Troki” wylądował przymusowo ANBO-III nr 44, pilotowany przez ppor. Juozasa Nausedę[8]. Podczas lądowania maszyna uległa niewielkim uszkodzeniom, m.in. zostało rozerwane poszycie kadłuba i zgięta łopata śmigła[8]. Samolot został zbadany przez komisję z 5. Pułku Lotniczego, po czym wraz z pilotem przewieziony do Wilna, a stamtąd za pośrednictwem Łotwy oddany Litwinom (Polska i Litwa nie utrzymywały stosunków dyplomatycznych)[9].
Opis konstrukcji i dane techniczne edytuj
ANBO-III był jednosilnikowym, dwumiejscowym górnopłatem szkolnym konstrukcji drewnianej[10]. Rozpiętość skrzydeł wynosiła 10,55 metra, a powierzchnia nośna miała wielkość 18,2 m²[10]. Płat był odchylony do tyłu o 5 stopni, w jego centralnej części znajdowały się zbiorniki paliwa. Kadłub o szkielecie wykonanym z rurek stalowych, kryty blachą duralową[11]. Długość samolotu wynosiła 6,9 metra[10]. Masa własna płatowca wynosiła 556 kg, zaś masa całkowita (startowa) 820 kg[10]. Podwozie klasyczne, stałe, amortyzowane sznurem gumowym[10].
Napęd stanowił początkowo chłodzony powietrzem 9-cylindrowy silnik gwiazdowy Walter Mars o mocy 96 kW (130 KM)[10]. W egzemplarzach wyprodukowanych w latach 1930–1931 montowano 7-cylindrowe silniki gwiazdowe Armstrong Siddeley Genet Major o mocy 88 kW (120 KM)[10]. Prędkość maksymalna wynosiła 180 km/h z silnikiem Mars i 174 km/h z silnikiem Genet Major, zaś prędkość minimalna 75 km/h[10]. Maszyna osiągała pułap 4500 metrów[10].
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Taylor 1989 ↓, s. 60.
- ↑ Rezmer 1999 ↓, s. 156.
- ↑ Rezmer 1999 ↓, s. 156-158.
- ↑ Jankiewicz i Malejko 1993 ↓, s. 64.
- ↑ a b Rezmer 1999 ↓, s. 159.
- ↑ Rezmer 1999 ↓, s. 159, 298.
- ↑ Rezmer 1999 ↓, s. 159, 295.
- ↑ a b Rezmer 1999 ↓, s. 162.
- ↑ Rezmer 1999 ↓, s. 163.
- ↑ a b c d e f g h i Rezmer 1999 ↓, s. 161.
- ↑ Skrzydlata Polska i 16'1971 ↓, s. 17.
Bibliografia edytuj
- Zbigniew Jankiewicz, Julian Malejko: Samoloty i śmigłowce wojskowe – litera A. Warszawa: Bellona, 1993, seria: Encyklopedia Lotnictwa Wojskowego. Tom 2. ISBN 83-11-08229-4.
- Waldemar Rezmer: Litewskie lotnictwo wojskowe 1919–1940. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1999. ISBN 83-231-1096-4.
- Michael J.H. Taylor (red.): Jane’s Encyclopedia of Aviation. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-324-1.
- A M. „ANBO III” pierwszy litewski samolot budowany seryjnie. „Skrzydlata Polska”. 16/1971, 19 kwietnia 1971. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
Linki zewnętrzne edytuj
- Sylwetka samolotu ANBO-III w serwisie «Уголок неба». airwar.ru. [dostęp 2023-06-26]. (ros.).