Adam Makowicz

polski pianista jazzowy

Adam Makowicz właśc. Adam Matyszkowicz[1] (ur. 18 sierpnia 1940 w Gnojniku[2]) – polski pianista jazzowy.

Adam Makowicz
Adam Matyszkowicz
Ilustracja
Adam Makowicz (połowa lat 80. XX wieku)
Data i miejsce urodzenia

18 sierpnia 1940
Gnojnik

Pochodzenie

polskie

Instrumenty

fortepian

Gatunki

jazz

Zawód

muzyk

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Strona internetowa

Życiorys

edytuj

Urodził się w Czechach, w polskiej rodzinie mieszkającej na Śląsku Cieszyńskim. W 1946 roku z rodzicami przeprowadził się do Rybnika, gdzie ojciec podjął pracę w kopalni jako inżynier maszyn górniczych[3]. Pierwszych lekcji gry na fortepianie udzielała mu matka, pianistka i śpiewaczka[4]. Absolwent Państwowej Szkoły Muzycznej im. Karola i Antoniego Szafranków w Rybniku[5]. Studiował muzykę klasyczną w Konserwatorium Muzycznym im. Fryderyka Chopina w Krakowie[6]. W 1956 roku porzucił naukę i związał się z krakowskim klubem jazzowym Helicon[4]. W 1962 roku wraz z saksofonistą Januszem Muniakiem, którego wkrótce zastąpił trębacz Tomasz Stańko, utworzył grupę Jazz Darings, która była – zdaniem niemieckiego krytyka i teoretyka jazzu, Joachima-Ernsta Berendta – „pierwszym europejskim zespołem grającym w stylu Ornette’a Colemana”. Współpracował wówczas z Andrzejem Kurylewiczem, Zbigniewem Namysłowskim, Janem Ptaszynem Wróblewskim, Urszulą Dudziak oraz zespołem Novi Singers.

W 1977 roku, z rekomendacji Benny’ego Goodmana oraz popularyzatora jazzu Willisa Conovera, producent John Hammond zaprosił go na 10-tygodniowe tournée w USA. W tym czasie Makowicz nagrał solową płytę dla Columbia Records zatytułowaną Adam. W 1978 roku Makowicz wyjechał do USA po raz drugi, tym razem na 6-miesięczny kontrakt i od tego czasu nowojorski Manhattan stał się jego stałym domem.

Po wprowadzeniu w Polsce w 1981 roku stanu wojennego, wraz z innymi polskimi artystami mieszkającymi w USA, muzyk wziął udział w emitowanym na cały świat programie telewizyjnym zorganizowanym z inicjatywy prezydenta Ronalda Reagana „Żeby Polska była Polską”.

Występując w USA pianista dzielił scenę między innymi z: Bennym Goodmanem, Herbiem Hancockiem, Earlem Hinesem, Freddiem Hubbardem, Sarah Vaughan, Teddym Wilsonem, George’em Shearingiem, George’em Mrazem, Alem Fosterem, Jackiem DeJohnette’em, Charliem Hadenem.

Był wielokrotnym solistą orkiestr i zespołów kameralnych: National Symphony of Washington, London Philharmonic Orchestra, Moskiewska Orkiestra Symfoniczna, Filharmonii Narodowej w Warszawie, Chester String Quartet, Amici String Quartet, Orkiestry Kameralnej Amadeus z Agnieszką Duczmal, Polskiej Filharmonii Kameralnej z Wojciechem Rajskim, Kwartetu Wilanów i wielu innych.

Jego występ w duecie z Leszkiem Możdżerem w Carnegie Hall w 2004 roku został oceniony bardzo wysoko przez recenzentów. Koncert-pojedynek, między mistrzem i weteranem a wschodzącą gwiazdą jazzu, został utrwalony na koncertowym albumie Makowicz vs. Możdżer at the Carnegie Hall wytwórni EMI Music Poland. Album uzyskał certyfikat dwukrotnie platynowej płyty[7].

Poza utworami jazzowymi Makowicz ma w swoim repertuarze także jazzowe interpretacje utworów klasycznych. Pianista wydał w USA płytę poświęconą muzyce Fryderyka Chopina w interpretacji jazzowej.

W szerokim repertuarze Adam Makowicz ma także utwory George’a Gershwina (uzyskał zgodę brata George’a, Iry Gershwina na własną, improwizowaną kadencję w Błękitnej Rapsodii), I. Berlina, J. Kerna, C. Portera i wielu innych kompozytorów amerykańskich.

W 2011 roku ukazała się biografia Adama Makowicza pt. Grać pierwszy fortepian autorstwa Marka Strasza – menedżera artysty[8].

Odznaczenia, nagrody i wyróżnienia

edytuj

W 1998 roku został laureatem Honorowej Złotej Lampki Górniczej, nagrody przyznawanej przez prezydenta Rybnika oraz organizatorów Rybnickich Dni Literatury osobom związanym z ziemią rybnicką, które poprzez swoja działalność kulturalną rozsławiają Rybnik w kraju i na świecie[9].

W 2005 roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[10].

W 2008 roku z okazji jubileuszu czterystu lat istnienia amerykańskiej Polonii, jazzmana uhonorowano włączeniem jego osoby w poczet Polaków najbardziej zasłużonych w historii Stanów Zjednoczonych Ameryki.

12 października 2009 roku z rąk Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego otrzymał Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[11].

W 2012 roku otrzymał Honorowy Medal „Zasłużony dla Miasta Rybnika”[9].

W 2012 roku otrzymał coroczną nagrodę Towarzystwa Przyjaciół Śląska w Warszawie dla osób szczególnie zasłużonych dla Śląska[3].

W 2017 roku otrzymał Nagrodę Specjalną i członkostwo honorowe Stowarzyszenia Autorów ZAiKS[4].

W 2020 roku od Stowarzyszenia Jazzowego Melomani otrzymał dwie nagrody: Grand Prix of Europe oraz Grand Prix za Całokształt Działalności[3].

W 2021 roku został laureatem Złotego Fryderyka[12].

W 2022 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Sztuki w Szczecinie[13]. Był to pierwszy tytuł doktora honoris causa w Polsce przyznany jazzmanowi.

Adam Makowicz jest Honorowym Obywatelem Miasta Ustroń[14] oraz Honorowym Obywatelem Miasta Rybnika (2015).

Dyskografia

edytuj

Albumy solowe i duety

edytuj
  • Unit, z Tomaszem Stańko, Czesławem Bartkowskim i Pawłem Jarzębskim (LP, 1972)[15]
  • Urszula Dudziak & Adam Makowicz: Newborn Light (LP, 1973)[15]
  • Live Embers (LP, 1975)[15]
  • Tomasz Stańko & Adam Makowicz Unit (LP, 1975)[15]
  • Piano vistas unlimited (LP, 1977)[15]
  • Zimni kvety (LP, 1978)[15]
  • Adam (LP, 1978)[15]
  • From my window (LP, 1981)[15]
  • Adam Makowicz & George Mraz: Classic Jazz Duets (LP, 1982)[15]
  • The Name Is Makowicz (Ma-kó-vitch) (LP, 1983)[15]
  • Moonray (LP, 1986)[15]
  • Naughty Baby (LP, 1987)[15]
  • Interface (LP, 1987)[15]
  • James Morrison & Adam Makowicz: Swiss Encounter (LP, 1989)[15]
  • Adam Makowicz Plays Irving Berlin (CD, 1992)[15]
  • At Maybeck (CD, 1993)[15]
  • Makowicz Plays Gershwin with The Moscow Symphony Orchestra (CD, 1993)[15]
  • Adam Makowicz Trio: The Music Of Jerome Kern (CD, 1993)[15]
  • The Solo Album: Adam In Stockholm (CD, 1993)[15]
  • Adam Makowicz / George Mraz, z George’em Mrazem (CD, 1994)[15]
  • Makowicz Plays Berlin, z Sinfonią Varsovią, dyr. Krzesimir Dębski (CD, 1994)[15]
  • The Adam Makowicz Trio: My Favorite Things – The Music Of Richard Rodgers (CD, 1994)[15]
  • The Adam Makowicz Trio: A Handful Of Stars, z George’em Mrazem i Jackiem Dejohnette’em (CD, 1997)[15]
  • A Tribute To Art Tatum (CD, 1997)[15]
  • Gershwin (CD, 1998)[15]
  • Koncert karnawałowy live (CD, 1999)[15]
  • Reflections on Chopin (CD, 2000)[15]
  • Adam Makowicz Plays Duke Ellington (CD, 2000)
  • Diamond Jubilee Concert z Sinfonią Varsovią, dyr. Mariusz Smolij (CD, 2000)[15]
  • Songs for Manhattan (CD, 2003)[15]
  • Makowicz vs. Możdżer – At The Carnegie Hall z Leszkiem Możdżerem (CD, 2004)[15]
  • From My Field (CD, 2005)[15]
  • Indigo Bliss (CD, 2006)[15]
  • Makowicz & Orkiestra Filharmonii Częstochowskiej, dyr. Jerzy Salwarowski (CD, 2008)[15]
  • Brillante – The Adam Makowicz Chopin Project (CD, 2010)[15]
  • Jazzovia Presents Makowicz Plays Kobylinski (CD, 2014)[15]
  • Carrantuohill & Adam Makowicz, Carrantuohill & Orkiestra Symfoniczna i Chór Państwowej Szkoły Muzycznej II st. im. K. i A. Szafranków w Rybniku, chór Autograph oraz Anna Faber (DVD, 2016)[15]
  • Swinging Ivories (CD, 2018; LP, 2019)[15]

Albumy z innymi wykonawcami

edytuj

Kompilacje

edytuj
  • 15th International Amateur Jazz Festival, Adam Makowicz Trio + Novi Singers (LP, 1965)[15]
  • Таллин 67. Международный Джазовый Фестиваль trb. Tałlin 67. Mieżdunarodnyj Dżazowyj Fiestiwal trl. Tallin 67. Meždunarodnyj Džazovyj Festival′, Kwartet Zbigniewa Namysłowskiego (LP, 1967)[15]
  • Jazz Jamboree 67 Vol. 1, Kwartet Zbigniewa Namysłowskiego + Big Bill Ramsey(inne języki) (LP, 1967)[15]
  • 4th International Jazz Festival Praha '67, z udziałem Novi Singers (LP, 1967)[15]
  • New Faces In Polish Jazz, solo oraz w Michał Urbaniak Group (LP, 1969)[15]
  • Jazz Jamboree 69, Adam Makowicz Trio + Lucy Thompson (LP, 1969)[15]
  • Altena ’72, z Grupą Michała Urbaniaka, (LP, 1972)[15]
  • All Stars After Hours (LP, 1974)[15]
  • U źródeł sławy (CD, 1997)[15]

Przypisy

edytuj
  1. Marek Strasz: Adama Makowicza wspominają. Jazz Forum. [dostęp 2019-01-10].
  2. Diapazon – Polski Serwis Jazzowy – ARCHIWUM – Adam Makowicz. diapazon.pl. [dostęp 2012-05-31]. (pol.).
  3. a b c Adam Makowicz - legenda jazzu, mistrz improwizacji, wybitny pianista [online] [dostęp 2025-05-08].
  4. a b c Laureaci Nagród ZAiKS-u [online], www.zaiks.org.pl [dostęp 2025-05-08].
  5. Ci, którzy rozsławili Rybnik. katowice.gazeta.pl. [dostęp 2012-05-31]. (pol.).
  6. Adam Makowicz [online], Muzeum Jazzu [dostęp 2025-05-08].
  7. Platynowe płyty CD przyznane w 2005 roku [online], ZPAV [dostęp 2020-05-26] [zarchiwizowane z adresu 2024-11-27].
  8. Marek Strasz, Grać Pierwszy Fortepian. [dostęp 2015-04-29]. (pol.).
  9. a b Ludzie Rybnika [online], www.rybnik.eu [dostęp 2025-05-08].
  10. Adam Makowicz. [dostęp 2018-01-23]. (pol.).
  11. Złota Gloria Artis dla Adama Makowicza. mkidn.gov.pl, 12 października 2009.
  12. Daria Porycka: Krzysztof Krawczyk i Adam Makowicz laureatami Złotych Fryderyków 2021. dzieje.pl, 2021-03-18. [dostęp 2022-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-04-20)].
  13. Wyborcza.pl [online], szczecin.wyborcza.pl [dostęp 2023-04-06].
  14. Adam Makowicz [online], miasto.ustron.pl [dostęp 2025-05-08].
  15. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg Dyskografia Adama Makowicza (Matyszkowicza) – AM. Classic Management. [dostęp 2021-11-08].

Bibliografia

edytuj
  • Jan Cofałka, Ślązacy w świecie. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2015, s. 138 – 170, rozdział „Jak idzie muzyka, to życie idzie. Adam Makowicz, wirtuoz improwizacji jazzowej”. ISBN 978-83-7383-785-0.

Linki zewnętrzne

edytuj