Adam Stanisław Krasiński (biskup wileński)

biskup wileński

Adam Stanisław Krasiński, SP (ur. 24 grudnia 1810 we wsi Wiełnicze, gubernia wołyńska, zm. 9 maja 1891 w Krakowie) – biskup wileński i pisarz polski.

Adam Stanisław Krasiński
Biskup tytularny Hesbon
Ilustracja
Bolesław Rusiecki - Portret biskupa
Adama Stanisława Krasińskiego
Kraj działania

Imperium Rosyjskie

Data i miejsce urodzenia

24 grudnia 1810
Wiełnicze, gubernia wołyńska

Data i miejsce śmierci

9 maja 1891
Kraków

Miejsce pochówku

Cmentarz Rakowicki w Krakowie

Biskup wileński
Okres sprawowania

1858-1883

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Inkardynacja

pijarzy

Prezbiterat

23 maja 1836[1]

Nominacja biskupia

27 września 1858[1],
15 marca 1883[2]

Sakra biskupia

13 lutego 1859[1]

Sukcesja apostolska
Data konsekracji

13 lutego 1859

Konsekrator

Wacław Żyliński

Współkonsekratorzy

Wincenty Lipski
Antoni Fijałkowski

Życiorys edytuj

Służbę duchową zaczął w zakonie pijarów, a po jego kasacji na terenie Litwy, przeszedł w szeregi duchowieństwa diecezjalnego. Związany z parafią katedralną w Wilnie. W 1858 został biskupem wileńskim. Nie był zwolennikiem powstania styczniowego, ale też odmówił poparcia władz carskich, w efekcie czego przebywał na zesłaniu od 1863 do 1882. Został zesłany do Wiatki[3]. Tam pracował nad słownikiem Synonimy języka polskiego. Po zwolnieniu z zesłania, wobec zakazu powrotu do Wilna, udał się do Krakowa, gdzie do końca życia przebywał w klasztorze pijarów, pisząc prace naukowe z zakresu filologii polskiej, tłumacząc rzymskich pisarzy oraz pisząc poezje. Za prace naukowe powołany na członka czynnego Akademii Umiejętności[4].

Po śmierci spoczął na cmentarzu Rakowickim[5].

Główne dzieła edytuj

  • przekład Sztuki rymotwórczej Horacego (1835)
  • Gramatyka polska dla dzieci (1836)[6]
  • Noworocznik literacki (1835, 1838[7] i 1843[8])
  • Słownik synonimów polskich (1885, 2 tomy)[9]
  • Aforyzmy, wierszowane (1888, II. wyd. 1906[10])
  • Wspomnienia (1901)[11].

Przypisy edytuj

  1. a b c Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VIII, Patavium 1978, s. 591. (łac.)
  2. Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VIII, Patavium 1978, s. 263. (łac.)
  3. Nieco szczegółów biograficznych dotyczących uczestników organizacyi i partyzantki r. 1863/64. W: Józef Białynia Chołodecki: Księga pamiątkowa opracowana staraniem Komitetu Obywatelskiego w czterdziestą rocznicę powstania r. 1863/1864. Lwów: 1904, s. 268.
  4. X.Biskup Adam Stanisław Krasiński Czas 1891 nr 105 z 10 maja s. 2
  5. Pogrzeb ś.p. X. Biskupa Krasińskiego. Czas 1891 nr 107 z 13 maja s. 2-3
  6. Gramatyka polska dla dzieci krótko zebrana przez Adama Stanisława Krasińskiego, Wilno, 1836 [online], polona.pl [dostęp 2019-03-06].
  7. Noworocznik Literacki wydany przez Księdza Adama Stanisława Krasińskiego [online], Noworocznik Literacki na Rok 1838, polona.pl [dostęp 2019-03-06].
  8. Noworocznik Literacki wydany przez Księdza Adama Stanisława Krasińskiego [online], Noworocznik Literacki na Rok 1843, polona.pl [dostęp 2019-03-06].
  9. Słownik synonimów polskich. T. 1-2 [online], polona.pl [dostęp 2019-03-06].
  10. Aforyzmy wierszowane [online], Wyd. 2 z życiorysem aut, polona.pl [dostęp 2019-03-06].
  11. Wspomnienia biskupa Adama Stanisława Krasińskiego [online], polona.pl [dostęp 2019-03-06].

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj